22

nr 2 (414) |31.01.­13.02.2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Lwowskie sensacje.

Wielki glód na Ukrainie i tajemnicza śmierć

sowieckiego konsula Mikolaja Strońskiego

Tragedia wielkiego glodu

przez policję lwowską, zaś sąd

doraźny we Lwowie skazal go

na Ukrainie Radzieckiej

na dożywocie. Zamach Myko-

w latach 1932­1933

ly Lemyka mial wielki rozglos

wywolala potężny

w calej Polsce, byl szeroko ko-

sprzeciw ukraińskiego

mentowany nie tylko we lwow-

spoleczeństwa we

skiej, lecz ogólnopolskiej prasie.

Lwowie i w wielu innych

Reportaże z procesu sądowego

miejscowościach na

podawano na pierwszych stro-

nach gazet pod sensacyjnymi

terenie państwa Polskiego.

naglówkami. Na przyklad ka-

Wstrząsające informację

towicka ,,Polska Zachodnia"

docieraly z terenów za

opisala przebieg wydarzeń już

Zbruczem przez różne

22 października pod tytulem:

źródla, również przez

,,Krwawy  zamach  terrory-

uchodźców, którzy

sty ukraińskiego w sowiec-

kim konsulacie we Lwowie".

z narażaniem życia

,,W momencie, gdy naczelnik

uciekali przez polsko-

kancelarii konsulatu Aleksan-

sowiecką granicę od glodu

der Majlow zapytal osobni-

napisano: ,,Za protest ludności

i prześladowań.

ka o powód żądania audiencji

przeciwko glodowi komuniści

u konsula, ten wyjąl rewolwer

tępią ją bezlitośnie rozstrze-

i oddal do Majlowa dwa strzaly,

liwaniem, a calą winę za nie-

JURIJ SMIRNOW

U

zabijając go na miejscu. Na od-

urodzaj skladają na ukraińską

kraińska i polska prasa

glos strzalów z sąsiedniego po-

świadomość narodową. Kasują

lwowska stale publiko-

koju wybiegl drugi funkcjona-

resztki autonomii politycznej

wala reportaże o strasz-

riusz konsulatu Iwan Dżugaj, do

Ukrainy Radzieckiej, niszczą

nych wydarzeniach na Ukrainie

którego zamachowiec również

zdobycze kulturalne i wyko-

Radzieckiej, rządzonej przez ro-

strzelil, raniąc go w obie ręce...

rzeniają ukrainizację". W ode-

syjskich bolszewików. Już wte-

Zaalarmowana policja przyby-

zwie nakreślono również plany

dy zaglodzila ona kilka milio-

la na miejsce, po czym poste-

komitetu w walce z sowiecką

nów Ukraińców, byla kojarzona

runkowy Trzemnalski i aspi-

propagandą we Lwowie i w ca-

z ludobójstwem i zniszczeniem

rant policji Bartuzel weszli do

lej Polsce i konkretne dzialania

nie tylko chlopów ukraińskich,

hallu i rozbroili zamachowca.

pomocy glodującym.

ale także ukraińskiej inteligen-

Zamachowiec podniósl ręce,

,,Milczeć dalej

cji, ukraińskiej kultury i kardy-

oddal broń, a zapytany o na-

nie można. Gdzie

nalnym odejściem od gloszonej

zwisko podal je, dodając, że jest

polityki ukrainizacji i tak zwa-

czlonkiem OUN, a zamach wy-

tylko znajdują się

nego ,,ukraińskiego narodowego

konal na rozkaz organizacji...

Ukraińcy, muszą

komunizmu".

Na miejscu wypadku zjawil się

oni zaprotestować

Tymczasem  fakty  glodu

starosta lwowski dr Klimow

i poruszyć sumienie

i zniszczenia milionów lu-

i delegat Urzędu wojewódz-

ludzkości, ażeby świat

dzi byly publicznie negowane

kiego Wagner, którzy wyrazily

zwrócil na to uwagę

przez wladze sowieckie tak we-

konsulowi ubolewania z powo-

wnątrz kraju, jak również poza

du tragicznego zajścia...". Wi-

i przyszedl z pomocą".

nim. Ukraińskie spoleczeństwo

zytę w konsulacie zlożyl rów-

Autorzy odezwy

we Lwowie i we wschodnich

nież wicewojewoda lwowski

zalecali tworzenie

propagandzistów  organizo-

polskie unikaly zaostrzenia

województwach II Rzeczypo-

Sochański.

analogicznych do

wal i podtrzymywal material-

stosunków z ZSSR, obawialy

spolitej bardzo ostro reagowa-

Historia zabójstwa sowiec-

lwowskiego komitetów

się również konsolidacji opo-

nie m.in. konsulat sowiecki we

lo na tragiczne wydarzenia na

kiego dyplomaty A. Majlowa

pomocy także w innych

zycyjnych organizacji ukraiń-

Wielkiej Ukrainie. Powstawaly

Lwowie, który zajmowal wille

dziś jest szeroko znana, opi-

miastach Malopolski

skich. Wielki niepokój budzila

komitety pomocy glodującym,

przy ul. Nabielaka 22. Faktycz-

sana nawet w podręcznikach

postawa nielegalnych organi-

nie wszyscy pracownicy kon-

aktywnie dzialal Kościól grec-

szkolnych, zaś na kamienicy

i zapowiadali akcję

sulatu byli nie tylko dyploma-

zacji ukraińskich, dzialających

kokatolicki, zbierano datki, or-

bylego konsulatu sowieckie-

ratunkową.

w podziemiu, m.in. Organiza-

tami, ale też zamaskowanymi

ganizowano symboliczne dni

go umieszczono tablicę ku pa-

cji Nacjonalistów Ukraińskich

Niestety wśród inteligencji

agentami radzieckiego wywia-

żaloby. Do tego ruchu aktyw-

mięci Mykoly Lemyka. Nato-

(OUN), które planowaly nie tyl-

ukraińskiej we Lwowie byly

du. Przed konsulatem stale od-

nie dolączyly ukraińskie partie

miast inny glośny tragiczny

ko demonstracje, ale też akty

bywaly się demonstracje i wie-

również osoby, które kolabo-

różnych opcji politycznych.

wypadek, który mial miejsce

ce przedstawicieli organizacji

terrorystyczne, również prze-

rowaly z wladzami Związku

W sierpniu 1933 roku ukra-

w tymże 1933 roku w konsu-

ciw dyplomatom sowieckim.

i partii politycznych, protestu-

Radzieckiego i halaśliwie za-

ińska gazeta ,,Dilo" oraz polska

lacie sowieckim, jest absolut-

Wielki rozglos mial zamach

przeczaly glodowi i represjom

jących przeciwko polityce wla-

gazeta ,,Wiek Nowy" i niektóre

nie zapomniany, choć w swoim

ukraińskiego studenta, czlonka

dzy radzieckiej i na znak soli-

na Ukrainie Sowieckiej. Wśród

inne wydawnictwa informo-

czasie wzbudzil wiele emocji

darności z glodującą ludnością

OUN Mykoly Lemyka, który 22

nich byli nie tylko przedsta-

i kontrowersji. Chodzi o samo-

waly swoich czytelników, że

na Wielkiej Ukrainie i prze-

października 1933 roku dostal

wiciele komunistycznej par-

bójstwo pracownika konsulatu,

ukonstytuowal się ,,Ukraiński

się do konsulatu sowieckiego

ciwko terrorowi wobec inte-

tii Ukrainy zachodniej, która

sowieckiego dyplomaty Miko-

obywatelski komitet pomocy

i zastrzelil sowieckiego dyplo-

ligencji ukraińskiej. Wskutek

dzialala nielegalnie w podzie-

laja Strońskiego. Jego czyn wy-

dla Ukrainy". Odezwę o ukon-

matę Aleksandra Majlowa, za-

miu i byla zabroniona przez

tych dzialań w siedzibie kon-

wolal sensację i zrodzil liczne

stytuowaniu komitetu podpi-

konspirowanego funkcjonariu-

sulatu nie raz byly wybite okna,

wladze polskie, lecz też poje-

wersję i plotki dotyczące powo-

sano przez Ukraińską Repre-

zaś mieszkańcy sąsiednich ka-

sza wywiadu NKWD. Zamach

dyncze znane postacie inte-

dów śmierci, szeroko omawiane

zentację Parlamentarną i 34

zostal  organizowany  przez

mienic (m.in. profesorowie Po-

ligencji ukraińskiej. Jednym

w prasie lwowskiej. Ciekawe,

ukraińskie organizację poli-

Egzekutywę Krajową OUN na

litechniki Lwowskiej) byli po-

z najaktywniejszych na uslu-

że w ZSSR sprawa ta od samego

tyczne, gospodarcze, oświatowe

czele z krajowym przewodni-

gach propagandy sowieckiej

turbowani halaśliwym tlumem.

początku byla otoczona zasloną

i zawodowe. W odezwie zatytu-

czącym OUN Stepanem Bande-

Dlatego  wladze  miejskie

byl na przyklad Antin Kruszel-

milczenia. Sensacyjna wiado-

lowanej ,,Bijmy w wielki dzwon

rą na polecenie zagranicznego

Lwowa postanowily ulokować

nicki, redaktor komunizujące-

mość o samobójstwie sowiec-

na trwogę" zwrócono uwagę

obok konsulatu posterunek po-

kierownictwa OUN i rezolucji

go ukraińskiego miesięcznika

kiego dyplomaty rozeszla się

spoleczeństwa  ukraińskiego

tajemnej konferencji OUN, któ-

licyjny. Ogólne stanowisko ofi-

,,Nowi Szlachy", w którym on

po Lwowie 3 sierpnia 1933roku

i polskiego na krytyczną sy-

ra odbyla się 3 czerwca 1933

cjalnych czynników polskich

m.in. obludnie pisal, że żadne-

w poludnie. Zwloki 53-letniego

tuację na Radzieckiej Ukrainie,

roku w Berlinie. Mial to być akt

go glodu na Ukrainie Sowiec-

wobec przedstawicieli dyplo-

urzędnika konsulatu Mikolaja

panujący tam glód, śmierć mi-

protestu przeciwko wielkiemu

matycznych bylo poprawne,

kiej nie ma, a tak naprawdę

Strońskiego znaleziono z prze-

lionów ludzi i ucisk narodowy

glodowi na Ukrainie. Myko-

zaś zatrzymania demonstran-

glodują bezrobotni robotnicy

strzeloną glową w godzinach

Ukraińców pod rządami rosyj-

la Lemyk zostal aresztowany

w Polsce. Dzialalność takich

tów sprawą zwyklą. Wladze

porannych w lesie ,,Trąby" na

skich bolszewików. W odezwie