23

nr 2 (414) |31.01.­13.02.2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Pohulance, w dalekiej okolicy

od zabudowy ulicy Kochanow-

skiego. Do późnego wieczoru

nie bylo żadnego oficjalnego ko-

munikatu wladz miejskich lub

policyjnych, również konsula-

tu sowieckiego. Dopiero w dniu

następnym zjawilo się oświad-

czenie policji, również artykuly

w prasie. Konsulat sowiecki jed-

nak nadal zachowal milczenie.

Sensacją byl też fakt, że

ukraińska gazeta ,,Nowy Czas"

podala dokladny opis tragicz-

nego wydarzenia nie tylko jako

pierwsza we Lwowie, lecz jesz-

cze przed oficjalnym komu-

RESZTKI STAREGO NAGROBKA

nikatem policji. ,,Nowy Czas"

Wladze państwowe z dy-

w 52-gim roku życia. Pogrzeb

opublikowal również życiorys

stansem reagowaly na oświad-

odbędzie się dnia 5 sierpnia

Mikolaja Strońskiego. Skąd po-

czenia konsula sowieckiego

z Anatomii. Podpis: przyjacie-

chodzila owa informacja, nie

i zostawily je bez komentarzy.

le i byli towarzysze partyjni".

udalo się nigdy ustalić. Wyni-

Co więcej przytlumiono ostre

Konsulat sowiecki w ogóle nie

kly podejrzenia, że M. Stroński

komentarze niektórych czaso-

wydal żadnego oświadczenia

mógl przed śmiercią kontakto-

pism lwowskich. Na przyklad,

z powodu pogrzebu swego pra-

wać się z redakcją tejże gazety

skonfiskowano komentarz re-

cownika. Pozostalo bliżej nie

lub z kimś z nieustalonych osób

dakcyjny  ,,Wieku  Nowego"

wyjaśnioną okolicznością, kim

w kolach ukraińskich. Możli-

w sprawie oświadczenia kon-

byli owi ,,towarzysze partyjni"

we tajemnicze kontakty Stroń-

sulatu sowieckiego. Wszyst-

i jaki udzial bral Stroński w ru-

skiego z miejscowymi Ukraiń-

kie owe dzialania wladz co do

chu syjonistycznym.

cami niepokoily też konsulat

poprawności dyplomatycznej,

sowiecki. Oficjalne wladze pol-

Samobójstwo

nie mogly zatrzymać sensacyj-

skie ograniczyly się tylko in-

Mikolaja Strońskiego

nych poglosek, które krążyly po

formacją agencji PAT, w której

Lwowie z powodu samobójstwa

m.in. oświadczono, że ,,lekarz

bylo tylko jednym

M. Strońskiego. Byl on czlowie-

miejski dr Kasparek stwierdzil

z szeregu tragicznych

kiem w Galicji znanym, zwlasz-

śmierć denata wskutek strzalu

sensacyjnych wydarzeń

cza w kolach ukraińskich, mial

w skroń... Przy zwlokach policja

NOWY NAGROBEK MIKOLAJA STROŃSKIEGO

i skandali, związanych

dużo przyjaciól z wojska. Mię-

znalazla pistolet automatycz-

z dzialalnością

We Lwowie krążyly róż-

dzy innym mówiono, że kiedy

ny oraz list, zawierający dys-

co bylo nie byle jakim wyróż-

konsulatu radzieckiego

ne sensacyjne wersje. Najbar-

Stroński znikl z konsulatu, so-

pozycję co do pozostawionych

nieniem. W konsulacie Stroński

dziej wiarygodna z nich byla

wieccy dyplomaci rozpoczęli

ruchomości". Jednak przyczyna

zajmowal się wylącznie proble-

we Lwowie. Dyplomaci

ogloszona przez ,,pewne po-

jego poszukiwania przez swo-

samobójstwa nie byla podana.

mami ukraińskimi. Byl to nie-

sowieccy werbowali

ważne kola ukraińskie". Wy-

ich miejscowych agentów bez

Prasie lwowskiej tylko ze źró-

zwykle ważny odcinek w dzia-

agentów wplywu,

nikalo z niej, jak pisal lwow-

zgloszenia do oficjalnych czyn-

del prywatnych udalo się ustalić

lalności lwowskiej placówki. M.

zwlaszcza wśród

ski ,,Wiek Nowy" że ,,tragiczna

ników. Wedlug sensacyjnych

nieliczne, lecz sensacyjne szcze-

Stroński byl dwukrotnie żonaty.

lewicującej inteligencji

śmierć Mikolaja Strońskiego

poglosek mieli go znaleźć tajni

góly tragicznego wydarzenia.

Dorosla córka z pierwszego mal-

ukraińskiej,

pozostaje w ścislym związ-

agenci NKWD, którzy niele-

Życiorys Mikolaja Strońskiego

żeństwa byla inżynierem-che-

finansowali

ku z ostatnimi wydarzeniami

galnie dzialali we Lwowie, za-

byl nietypowy jak dla sowiec-

mikiem i mieszkala w Gdańsku.

na Ukrainie Sowieckiej. Pod

prowadzić do lasku na ustroniu

kiego dyplomaty. Urodzil się

Z drugiego malżeństwa mial

dzialającą nielegalnie

wplywem radykalnej zmia-

i tam zastrzelić. Oficjalne wla-

Stroński w austriackiej Galicji,

5-letnią córkę, która przeby-

komunistyczną partię

ny polityki sowieckiej, co po-

dze w obawie skandalu pospie-

w powiecie drohobyckim. Z po-

wala w ochronce ewangelickiej

Ukrainy zachodniej,

ciągnęlo za sobą samobójstwo

szyly oglosić wyniki eksperty-

chodzenia byl Żydem, ale zmie-

w Drohobyczu. Bylo to rów-

zbierali informacje

glośnego dzialacza Skrypnika,

zy medycznej, przeprowadzonej

nil obrządek na ewangelicki.

nież nietypowe dla stosunków

szpiegowskie.

także i w Strońskim dokona-

przez dra Dadleza w Instytucie

W czasie wielkiej wojny pelnil

w ZSSR, gdzie rodziny dyplo-

la się przemiana. Ten fakt nie

medycyny sądowej. Eksperty-

slużbę wojskową w randze kapi-

matów trzymano w kraju jako

uszedl uwadze przelożonych

za wykazala, że śmierć Mikolaja

Konsulat również agito-

tana w oddzialach Ukraińskich

zakladników lojalności pracują-

denata i przed kilku dniami

Strońskiego nastąpila wskutek

wal przedstawicieli inteligen-

Strzelców Siczowych (obecnie

cych za granicą.

Stroński mial otrzymać ,,wink"

,,samobójczego strzalu oddane-

cji ukraińskiej do wyjazdu do

wiadomo, że mial stopień pul-

W przeddzień fatalnego

opuszczenia Lwowa i powro-

go przez przylożenie rewolwe-

ZSSR, reklamując postępy tak

kownika). W 1920 roku pod-

wydarzenia Stroński

tu do Moskwy". W tej sprawie

ru systemu F. N. kalibru 6,75 do

zwanej ukrainizacji w Ukra-

czas ofensywy bolszewików na

przybyl do Lwowa z Warszawy

skroni. Kula przeszyla skroń na

inie Radzieckiej. Stanowczo

Lwów przeszedl na stronę so-

opuścil konsulat

sekretarz ambasady radziec-

wylot i utkwila w drzewie obok".

zaprzeczano informacjom o pa-

wietów. Wtedy też wstąpil do

bez zawiadomienia

kiej Sergiej Pawlowicz (rów-

Wersja ta nie uspokoila jednak

nującym na Ukrainie wielkim

partii komunistycznej Ukrainy

przelożonych. Na zawsze

nież agent NKWD), który za-

plotek, przecież strzal mógl wy-

glodzie.  Typowym  wydaje

zachodniej i przez trzy lata dzia-

zostalo tajemnicą,

rządzil wyjazd Strońskiego do

konać i ktoś inny, mianowicie

się los lewicującego dzialacza

lal nielegalnie na terenie Ma-

gdzie przebywal resztę

ZSSR. Wlaśnie wtedy ostatni

domniemany agent NKWD.

ukraińskiego redaktora mie-

lopolski Wschodniej, uprawial

czasu do popelnienia

postanowil odebrać sobie ży-

Swoje zastrzeżenia mia-

sięcznika ,,Nowi szlachy" An-

agitację prosowiecką, możliwie

samobójstwa i z kim

cie. Inna gazeta ,,Kurier lwow-

ly też kola ukraińskie. Policja

tina Kruszelnickiego, który

zbieral informację szpiegowską,

ski" pisala wprost, że ,,Stroń-

nie mogla ustalić, gdzie Stroń-

uwierzyl sowieckiej propagan-

następnie wyjechal do Rosji Ra-

mógl się spotkać. Przy

ski wolal śmierć, niż powrót do

ski spędzil ostatnią noc przed

dzie ,,o odrodzeniu narodowym

dzieckiej, gdzie dostal stanowi-

swoim biurku

Moskwy".

samobójstwem i z kim mógl

i kulturalnym na sowieckiej

sko w slużbie dyplomatycznej.

w konsulacie zostawil

Za kilka dni konsul sowiecki

w tym czasie się kontakto-

Ukrainie" i w 1933 roku za

Obecnie istnieją przypusz-

dużą kopertę bez

Aleksandrow byl jednak zmu-

wać. Krążyly nadal pogloski

namową sowieckiego konsu-

czenia  niektórych  history-

adresu, w której, jak

szony oglosić komunikat w tej

o jego tajnych kontaktach czy

la przyjąl radzieckie obywa-

ków, że życiorys Strońskiego

się później okazalo,

sprawie i oświadczyl zebra-

to z lwowskimi komunistami,

telstwo i wyjechal z rodziną

byl jeszcze bardziej tajemniczy

znajdowaly się dwa listy

nym dziennikarzom i przed-

czy to z ukraińskimi nacjonali-

do ZSSR. Już za rok, w grudniu

i zagmatwany. Mianowicie, jak

stawicielom wladz lokalnych,

stami z UWO, czy też z komba-

1934 rok A. Kruszelnicki zostal

większość kadry oficerskiej

do kolegów z konsulatu

że ,,wyjazd Strońskiego do Ro-

tantami ukraińskich Strzelców

aresztowany przez NKWD jako

Strzelców Siczowych, Stroński

niejakich Mandzija

sji byl zaplanowany znacznie

Siczowych. Pochowano Mi-

szpieg i rozstrzelany, zaś jego

wstąpil do podziemnej Ukra-

i Dżugaja. Wedlug wersji

wcześniej i to nie dla stawienia

kolaja Strońskiego na cmenta-

krewnych zeslano do lagrów.

ińskiej Organizacji Wojskowej,

konsulatu, w żadnym

się przed sądem czy trybuna-

rzu Lyczakowskim we Lwowie,

Po drugiej wojnie światowej

organizowanej przez pulkow-

z tych listów denat

lem partyjnym, lecz zostal mu

jednak bez udzialu konsulatu

nowe wladze radzieckie odszu-

nika E. Konowalca, zaś później

nie podal powodu

zaproponowany jako zmiana

sowieckiego. W dzień pogrze-

kaly grób Mikolaja Strońskiego

na jego rozkaz wszedl do partii

samobójstwa. Treść

placówki pracy, co w slużbie

bu na murach miasta pojawi-

na Cmentarzu Lyczakowskim

komunistycznej w celu infiltra-

dyplomatycznej jest na porząd-

ly się klepsydry następującej

i zdewastowaly nagrobek. Do-

cji i obserwacji jej dzialalności.

listów, oczywiście, nie

ku dziennym. Stroński mial

treści: ,,Śp. Mikolaj Stroński,

piero w niepodleglej Ukrainie

W ZSSR Mikolaj Stroński zdobyl

byla udostępniona dla

najpierw pojechać na Kaukaz

byly ukraiński dzialacz syjo-

na grobie ustawiono nowy po-

uznanie swoich zwierzchników

prasy. Wszystko co

na odpoczynek w towarzystwie

nistyczny w drohobyczczyź-

mnik. Kilka lat temu przypad-

partyjnych i z czasem zostal

dzialo się w konsulacie

swojej 5-letniej córeczki", zaś

nie, zmarl tragiczną śmiercią,

kowo odszukano też uszkodzo-

przydzielony do dyplomatycznej

sowieckim, bylo

następnie dostać przeznaczenie

jako dalsza ofiara ukraińsko-

ną plytę z napisem ze starego

placówki zagranicznej, miano-

tajemnicą państwową.

na nową placówkę za granicą.

-bolszewickiego

stosunku,

nagrobka.

wicie do konsulatu we Lwowie,