20

nr 8 (420) |28.04.­15.05.2023

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

Starania arcybiskupa Mariana Franciszka Jaworskiego

o zwrot dóbr kościelnych sprzed 1939 roku (cz. 7)

Na 16 stycznia

Krukienicach, Lipnikach, Są-

dowej Wiszni, Trzcieńcu czy też

2002 roku na mocy

w Wielkim Lubieniu. Bezsku-

decyzji Ministerstwa

tecznie przez wiele lat zabiega-

Sprawiedliwości Ukrainy

no również o domy parafialne

wyznaczono przymusowe

parafii św. Marii Magdaleny

wykonanie decyzji

i św. Antoniego we Lwowie,

o zwrocie kościola

Winnikach, Busku, Jaryczowie,

Brodach, Drohobyczu, Borysla-

w Chyrowie. Jednak

wiu, Rawie Ruskiej, Kamionce

tym razem nie doszlo do

Buskiej, Mikolajowie, Bóbr-

przekazania kościola,

ce, Starym Samborze, Sambo-

zaś 20 lutego 2002

rze, Szczercu, Nawarii, Skolem,

abp Marian Jaworski

Wielkich  Mostach,  Chyro-

przeprowadzil we Lwowie

wie, Dobromilu, Stryju czy też

rozmowę z merem

w Janowie. W Janowie wladze

KAPLICA CMENTARNA

dawną plebanię sprzedaly, a te-

Chyrowa w sprawie

W KOMARNIE

mat zamiany dawnej plebanii

zwrotu kościola. Kolejne

zwrócony wiernym, zaś ar-

na mieszkanie dla kaplana byl

przymusowe przekazanie

KOSÓW, KOŚCIÓL PARAFIALNY W TRAKCIE BUDOWY W 2008 R.

cybiskup Mokrzycki 21 lute-

skutecznie unikany.

ogloszono na 25 września

go 2010 roku odprawil w nim

W uzdrowiskowym mia-

Na terenie obwodu lwow-

ten dom dla potrzeb tutejszej

2002 roku.

steczku Morszynie z dawnego

pierwszą mszę św.

parafii. Po przeprowadzonych

skiego jedynie w nielicznych

Wydarzenia, jakie zaszly

kościola zachowaly się jedynie

pracach remontowych 6 czerw-

miejscowościach oddano daw-

w Chyrowie po pierwszej mszy

fundamenty. Przez lata wladze

ne plebanie. W 1993 roku abp

ca 2006 roku plebania zosta-

MARIAN SKOWYRA

W

nie chcialy przekazać nawet

św., opisalo bieszczadzkie cza-

Marian Jaworski poświęcil ka-

la ponownie poświęcona przez

tym czasie rozpoczęly

sopismo ,,Nasze Poloniny". ,,Po

i tych fundamentów, aby na

plicę mszalną w oddanej pleba-

kard. Mariana Jaworskiego.

nii w Starej Soli. W 2001 roku

się dlugotrwale pro-

mszy świętej i wyjeździe dele-

nich wybudować nowy kościól.

Jednak nie we wszystkich

w Dobromilu odkupiono polo-

cesy sądowe w wal-

gacji lwowskiej w kościele po-

miejscowościach proces prze-

Plebanie w woj. lwowskim

ce o kościól św. Wawrzyńca

zostala pani Janina Piróg oraz

wę dawnego domu parafialne-

kazywania nieruchomości byl

w Chyrowie. Jako pierwsza

sześciu mężczyzn. Pozosta-

go. Tak samo odkupiono polo-

Obok starań o zwrot kościo-

tak oczywisty jak w Strzalko-

wę plebanii w Stryju. Polowę

procesy sądowe rozpoczęla

li oni w celu dokończenia prac,

wicach, mimo że pozostawaly

lów, wierni i kaplani na terenie

Chyrowska Rada Miejska, któ-

rozpoczętych  jeszcze  przed

plebanii ok. 1992 roku oddano

często opuszczone i popadaly

archidiecezji lwowskiej podjęli

w Wielkich Mostach. W Jano-

ra 7 stycznia 2002 roku chcia-

mszą, a związanych z zabez-

w ruinę.

również intensywne starania

wie na mieszkanie dla księdza

la zaskarżyć w sądzie decyzję

pieczeniem kościola i wymianą

Do parafii katedralnej we

o zwrot dawnych domów pa-

państwową o prawomocności

zamków. Przez okna kościola

adoptowano metalowe bara-

Lwowie do czasów II wojny

rafialnych i klasztorów zakon-

ki. Oddano plebanię w Żólkwi,

przekazania kościola. Powia-

byli przez caly czas obserwo-

światowej należalo kilka bu-

nych. O ile kościoly figurowa-

towy Sąd Okręgowy w Starym

wani przez kilku zacieklych

którą 31 października 2004

dynków. Jednak od 1991 roku

ly w rejestrach państwowych

Samborze odrzucil jednak spra-

chyrowskich deputowanych.

roku również poświęcil kard.

wladze nie zwrócily żadnego

jako obiekty sakralne i przez to

wę o unieważnienie decyzji

W pewnym momencie weszli

Marian Jaworski. Po wielu sta-

pomieszczenia, co sprawilo, że

podlegaly przekazaniu organi-

raniach oddano w Zloczowie

państwowej. Również Wyższy

oni do kościola i zaczęli się od-

księża musieli wynajmować

zacjom religijnym, o tyle pleba-

Arbitralny Sąd Ukrainy odrzu-

grażać. Posypaly się wyzwiska.

dawny klasztor pijarów, któ-

mieszkania na terenie miasta.

nii i domów zakonnych na tej

cil w 2001 roku pozwy Chy-

Doszlo nawet do rękoczy-

ry w następnych latach zostal

W sprawozdaniach z życia Ko-

liście nie bylo. W mniemaniu

rowskiej Rady Miejskiej.

nów.  Deputowani  chwytali

poddany gruntownej restau-

ściola rzymskokatolickiego we

wladz byly to domy użyteczno-

racji. W Rudkach przed wojną

W 2003 roku kolejna sprawa

pracujących mężczyzn za ubra-

ści publicznej, a ich przekazane

Lwowie na temat sytuacji wo-

z inicjatywy tejże rady zosta-

nia i silą wypychali z kościola

do kościola parafialnego na-

kól plebanii informowano, że

zależalo w większości od dobrej

la wytoczona w Gospodarczym

na podwórze. Usilowali rów-

leżalo kilka budynków. Część

,,wladze nie chcą w ogóle tego

woli miejscowych wladz.

Sądzie Kijowa, który również

nież usunąć Janinę Piróg, ale

budynku parafialnego zostala

tematu poruszać".

Taką dobrą wolą wykazaly

wówczas uslyszeli: ,,Pozabijaj-

W Mościskach bezskutecz-

się wladze miejscowości Strzal-

zakończyl się pomyślnie dla

wykupiona przez miejscowego

cie nas. My się stąd nie ruszymy,

kowice, gdzie dawna plebania

wspólnoty wierzących.

proboszcza ks. Gerarda Liryka,

nie przez wiele lat zabiegano

bo to miejsce poświęcone. Sy-

Wobec kolejnych trudności

a kolejną część udalo się odzy-

o przekazanie klasztoru ojców

parafialna pelnila funkcję przy-

tuacja uspokoila się na tyle, że

z otrzymaniem kluczy od ko-

skać dopiero po 2008 roku.

redemptorystów,  pelniącego

chodni medycznej, a następnie

grupa mężczyzn mogla spokoj-

ściola sami parafianie 18 paź-

W podgórskiej miejscowo-

funkcję szpitala i plebanii, któ-

poczty. Po wznowieniu dzia-

nie zamknąć kościól i udać się

ści Turka w 1993 roku wierni

dziernika 2003 roku zwró-

rą przekazano jako mieszkania

lalności samodzielnej parafii

do domów". Odtąd przystąpiono

cili się do starosamborskiego

uzyskali państwową decyzję

dla tutejszych mieszkańców.

przewodnicząca rady wioski

sądu okręgowego o ,,usunięcie

do przywracania pierwotnego

o przekazaniu dla miejscowe-

Podobnie nie oddawano ple-

Aleksandra Chrobak, na prośbę

banii w Gródku Jagiellońskim,

wszelkich przeszkód w korzy-

piękna świątyni.

go kaplana jednego opuszczo-

parafian, w 2003 roku oddala

staniu z budowli sakralnej".

nego pokoju w dawnej pleba-

W następnym roku wladze

nii. Jednak niebawem okazalo

wymagaly od wspólnoty dość

się, że po wydaniu decyzji po-

spektakularnych akcji. Naj-

kój ten zostal zajęty przez oso-

pierw od kaplana i wiernych

by świeckie. Na kolejne proś-

zażądano okazania dokumen-

by o zwolnienie plebanii wierni

tów  prywatyzacji  budowli,

otrzymywali odpowiedzi, że ple-

choć formalnie wierni nie mogli

bania zostala przez mieszkające

wejść do świątyni. Innym razem

tam rodziny sprywatyzowana

­ przeprowadzenia prac remon-

i odzyskanie jej jest możliwe je-

towych po oddzieleniu kościola

dynie drogą kupna poszczegól-

od Domu Kultury, bez możliwo-

nych mieszkań. W tej sytuacji

ści wejścia do samego kościola.

ówczesny proboszcz ks. Kazi-

Takie szykany trwaly przez

mierz Buba nadbudowal nad za-

kolejne lata. Nawet gdy przy-

krystią skromne mieszkanie

byl do Chyrowa bp Stanislaw

dla kaplana. Dodatkowo wiele

Padewski czy inni przedstawi-

trudności w prowadzeniu dusz-

ciele, kierowani z kurii metro-

pasterstwa sprawialy wybudo-

politalnej, nie byli wpuszczani

wane obok kościola szopy i chle-

do świątyni. Takie dzialania

wy, w których trzymano świnie

miejscowych wladz zostaly

i inne zwierzęta, a wydobywane

slusznie nazwane przez jednego

z nich nieczystości wyrzucano

z dziennikarzy ,,ekumenizmem

wprost obok kościola. Mimo po-

po chyrowsku".

stanowienia państwowego z 11

Ostatecznie dzięki stanow-

lipca 1996 roku o ich przymuso-

czej interwencji abpa Mieczy-

wym zniesieniu ­ do końca po-

slawa Mokrzyckiego, za czasów

slugi w archidiecezji kard. Ma-

proboszcza ks. Pawla Czyry-

riana Jaworskiego nie udalo się

ka, kościól zostal ostatecznie

tej decyzji wprowadzić w czyn.

CHYRÓW, KOŚCIÓL PARAFIALNY