21

nr 8 (420) |28.04.­15.05.2023

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

Wiszni. W Rawie Ruskiej dla

Również za czasów kard.

domów parafialnych i klaszto-

Mariana Jaworskiego żadne-

potrzeb kaplana zakupiono

rów zakonnych. O plebanie od

1991 roku zabiegano w Brzeża-

mu z zakonów i zgromadzeń

mieszkanie w bloku.

nach, Borszczowie, Skale Podol-

nie zwrócono dawnych klasz-

Starania o kościoly

skiej, Zlotym Potoku, Kopyczyń-

torów, chyba że klasztor sta-

i domy parafialne

cach, Zaleszczykach, Toustem,

nowil jedyny kompleks wraz

w obwodzie tarnopolskim

Krzemieńcu, Monasterzyskach,

z budowlą kościola. Taki przy-

padek mial miejsce w Sąsiado-

Koropcu, Uściu Zielonym, Trem-

Wiele również wysilku wlo-

wicach, gdzie oddano kościól

bowli, Loszniowie, Mikuliń-

żono w odzyskiwanie dawnej

cach, Strusowie, Jagielnicy oraz

wraz z ruiną dawnego klasztoru

wlasności na terenie obwodu

Podhajcach. W Losiaczu do 1994

karmelitańskiego.

tarnopolskiego. Na tym tere-

Najglośniejszą

sprawą

nie znaczny odsetek świątyń,

roku zwrócono część pleba-

w dziele odzyskiwania daw-

wykorzystywanych w okresie

nii, jednak w następnych latach

nych  domów  parafialnych

komunistycznym przez miej-

stwarzano sztuczne trudności

niewątpliwie stal się Sambor.

scowe kolchozy jako magazyny,

z jej calkowitym przekazaniem

Miejscowi parafianie od 1990

ulegl znaczącej dewastacji. Od-

na rzecz parafii. Dopiero 4 grud-

roku rozpoczęli starania o od-

zyskiwane świątynie w więk-

nia 1999 roku abp Marian Ja-

zyskanie domu parafialnego, po

szości potrzebowaly gruntow-

worski poświęcil calość oddanej

plebanii. W Kopyczyńcach wla-

tym jak zostal zwolniony przez

nej restauracji.

W Tarnopolu do II wojny

porodówkę, mieszczącą się tu

dze w 1994 roku silą zajęly część

od czasów II wojny światowej.

światowej byly trzy kościoly.

plebanii. Mimo pozytywnej de-

Wkrótce w tym domu rozloko-

Świątynię parafialną w 1954

cyzji sądu arbitrażowego sprawa

wano ,,Muzeum Bojkowszczy-

roku z nakazu Nikity Chrusz-

nie ruszyla z miejsca przez na-

zna". Chcąc uniknąć nieporozu-

czowa wysadzono w powietrze.

stępne lata.

mień z wladzami państwowymi,

Kościól jezuitów przebudowano

Nowe plebanie wybudowano

w Tarnopolu, Kosowie, Starym

parafianie zwrócili się o pozwo-

na fabrykę. Zaś dawny kościól

Skalacie.

lenie na wybudowanie nowe-

dominikanów mimo usilnych

go domu parafialnego na pla-

starań lacinników przekaza-

Również w latach 1991­2008

cu przykościelnym, formalnie

no na wlasność grekokatoli-

wierni wielokrotnie i bez-

również przejętym przez pań-

kom. O jego odzyskanie zabie-

skutecznie apelowali o zwrot

TARNOPOL, KOŚCIÓL DOMINIKANÓW

stwo, gdzie w okresie komuni-

gal bp Marian Jaworski już od

klasztoru dominikanów i ple-

banii w Czortkowie. W daw-

1989 roku. Pozostawieni bez

stycznym wybudowano garaże

sam kardynal Marian Jaworski,

wlaścicielowi.  Brak  zgody

świątyni lacinnicy zwrócili

dla samochodów osobowych.

by ta zmienila stanowisko".

na oddanie spowodowal nie-

nym klasztorze rozmieszczono

się z prośbą o przekazanie pod

Początkowo wladze miasta nie

Budowę kościola i domu pa-

mal calkowitą ruinę kościola

szwalnię, a plebanię sprywa-

w Chodaczkowie Wielkim.

kościól w Domu Żaloby pobli-

czynily oporu przed mającym

rafialnego prowadzono zgodnie

tyzowano. W 1993 roku Czort-

żu cmentarza. Ostatecznie na

się zacząć budownictwem, jed-

z projektem architekta Igora

Od kaplicy cmentarnej roz-

kowska Miejska Rada wpraw-

dzie wydala uchwalę z dniem

nak pod wplywem nacisków

rzecz parafii przekazano kapli-

Czulija, a kamień węgielny pod

poczęlo się życie religijne para-

fii w Kosowie. Dopiero 4 listo-

19 maja 1993 roku o przeka-

cę cmentarną, która w grudniu

miejscowych organizacji na

świątynię poświęcil 16 czerw-

1991 roku zostala uroczyście

zaniu plebanii na rzecz para-

przewodniczącego  Miejskiej

ca 1999 roku papież Jan Pawel II

pada 2007 roku kard. Marian

fii, jednak niebawem ta decy-

poświęcona. Dojeżdżal tu naj-

Rady Mychajla Kota ­ Rada

w czasie wizyty apostolskiej do

Jaworski poświęcil kamień wę-

zja zostala cofnięta. Jedynie 18

Miasta wyrazila sprzeciw wo-

starszy kaplan archidiecezji

Nowego Sącza, jego zaś wmu-

gielny pod nowy kościól, który

czerwca 1997 roku wydzielo-

lwowskiej ks. Ludwik Rutyna.

bec przekazania terenu pod bu-

rowania dokonal 16 września

konsekrowal 5 października

no plac pod budowę kotlowni,

Wiernym odmówiono prze-

dowę plebanii.

2001 roku kardynal Marian Ja-

2008 roku.

Kościól w Chorostkowie po

która dotychczas mieścila się

Sytuacja konfliktowa w Sam-

kazania na potrzeby parafii

worski. Uroczystej konsekracji

dawnego kościola jezuickiego,

w dawnej plebanii.

borze nabrala szerokiego roz-

nowo wybudowanego kościola

wojnie zostal zniszczony. Od

W klasztorze bernardynów

który po wielu przebudowach

glosu na lamach prasy polskiej,

w Tarnopolu dokonal 18 paź-

1991 roku wierni zabiegali o od-

w Zbarażu po wojnie mieścil się

zostal zamieniony na fabrykę.

ukraińskiej i niemieckiej, a to za

dziernika 2008 roku bp Wiktor

zyskanie kaplicy na cmentarzu

rejonowy szpital. W latach 70.

sprawą dzialalności apteki cha-

Przez szereg też lat odmawiano

Skworc z Tarnowa przy wspól-

oraz fundamentów dawnego

XX wieku kościól i zabudowa-

przydzialu dzialki pod budowę

rytatywnej, w której wydawa-

udziale kardynala Mariana Ja-

kościola. Nowy kościól w Cho-

nia klasztorne przejęla fabryka

nowego kościola. Jak wspomi-

no bezplatnie leki każdemu bez

worskiego, który przez wiele

rostkowie konsekrowal bp Leon

,,Kwantor", która w latach 90.

nal ks. Andrzej Malig: ,,Trzeba

względu na wyznanie i przyna-

lat z wielkim zaangażowaniem

Maly 7 czerwca 2008 roku.

W Budzanowie w dawnym

wynajmowala opuszczone po-

leżność narodową. Mieszkańcy

bylo wiele zachodu, by pokonać

zabiegal, aby w tym obwodo-

mieszczenia różnym firmom,

wszystkie trudności. Dopiero

miasta różnych narodowości na

wym mieście byla świątynia

klasztorze urządzono szpital,

w tym niezarejestrowanej na

w 1998 roku przydzielono nam

lamach ,,Glosu Samborszczyzny"

rzymskokatolicka.

a w kościele ­ magazyn róż-

Ukrainie polskiej firmie ,,Ateks".

obecną dzialkę. W następnym

wyrażali niezrozumienie z faktu,

Bezskutecznie prowadzono

nych szpitalnych urządzeń.

starania o kościól w Monaste-

Również o zwrot tego klasztoru

roku przystąpiliśmy do budowy.

że parafii, która tak wiele czyni

Przez wiele lat również tam-

rzyskach, który w 1991 roku

bezskutecznie zabiegal abp Ja-

Nie byl to jednak koniec naszych

dobra dla miasta i powiatu od-

tejsza wspólnota pozostawala

worski wraz z bernardynami.

mawia się w tak ważnej sprawie

klopotów. Gdy np. zaczęliśmy

przekazano Ukraińskiej Au-

bez wlasnej świątyni. Dopie-

Od 26 lutego 1991 roku wier-

jak budowa plebanii, gdzie obok

inwestycję, okazalo się, że jedna

tokefalicznej Cerkwi Prawo-

ro z czasem, gdy kościól ulegl

ni kościola św. Piotra i Pawla

z kościelnych fundacji na Za-

mieszkań dla księży mialy się

slawnej, choć od 1990 roku byla

pewnemu zniszczeniu w 1994

w Trembowli mogli modlić się

chodzie nie chce nas wesprzeć.

znaleźć apteka i gabinet lekarski.

zarejestrowana odpowiednia

roku, górną jego część zwró-

jedynie na dawny chórze ko-

Ktoś ,,życzliwy" poinformowal

W tej sprawie u wladz lokal-

,,dwudziestka" rzymskokato-

cono wiernym. Calość kościola

ściola, gdyż kościól zamieniono

jej wladze, że kolejny kościól

nych wielokrotnie interwe-

lików. W 1993 roku zostal za-

powrócila do pierwotnego wla-

na Dom Kultury. Zwrot świąty-

rzymskokatolicki jest w Tar-

niowal bp Marcjan Trofimiak,

mknięty z powodu ,,wojen reli-

ściciela w 1997 roku.

ni obiecano po wybudowaniu

a abp Marian Jaworski u wladz

nopolu niepotrzebny. Do wladz

gijnych", jednak i tym razem nie

Na terenie obwodu również

nowego Domu Kultury, który

centralnych.

fundacji musial interweniować

zostal zwrócony pierwotnemu

zabiegano o oddanie szeregu

latami stal niedobudowany. Do-

Gdy wszystkie czynności nie

piero w 2003 roku na podsta-

przynosily rezultatów, postano-

wie aktu z 4 czerwca świątynia

wiono wybudować nowy dom

zostala przejęta przez wspólno-

parafialny na dawnym cmen-

tę rzymskokatolicką. Pierw-

tarzu przykościelnym, gdzie

sza msza św. w nowo oddanym

w okresie komunistycznym

kościele zostala odprawiona 29

znajdowala się grota Matki Bo-

czerwca 2003 roku przez kar-

żej. Arcybiskup Marian Jaworski

dynala Mariana Jaworskiego.

26 września 1999 roku poświę-

Kościól pw. św. Piotra i Paw-

cil kamień węgielny pod nową

la w Brzeżanach przez wiele

plebanię, którą on też 3 grudnia

lat też nie oddawano wiernym.

2000 roku uroczyście poświęcil.

W kościele mieścila się sala

Widząc bezradność i nie-

sportowa, a wiernym wydzie-

chęć wladzy w sferze zwrotów

lono jedynie niewielką jej część.

domów parafialnych, kaplani

Dopiero po 1996 roku kościól

w wielu miejscowościach pod-

zwrócono wiernym, a w 1998

jęli budowę nowych domów

roku poświęcono tu nową ple-

parafialnych. Tak nowe domy

banię.  Trudności  czyniono

parafialne m.in. na terenie ob-

również przy przekazywa-

wodu lwowskiego wzniesiono

niu kościola w Jeziernej, który

w Bóbrce, Jaworowie, Lanowi-

cach, Pnikucie, Strzelczyskach

oddano dopiero w 1996 roku.

i Żydaczowie. Budynki pod

Przez wiele lat zabiegano tak-

że o zwrot kościola w Toustem,

plebanię zakupiono w Czerwo-

nogradzie, Busku oraz Sądowej

gdzie mieścila się świetlica.

NIEODDANY KOŚCIÓL W MONASTERZYSKACH. STAN 2011 R.