14

nr 13­14 (425­426) |31.07.­14.o8.2023

Z naszej przeszlości

www.kuriergalicyjski.com

Ludzie, miejsca, wydarzenia

SIERPIEŃ

,,Pamięć o przeszlości oznacza

innych zachowanych we Lwo-

zaangażowanie w przyszlość"

wie do dziś pomników: Jana

2 sierpnia 1894 roku w Tru-

Św. Jan Pawel II

Kilińskiego i Bartosza Glo-

skawcu urodzil się Kazimierz

wackiego. Pomnik, dewasto-

Pelczar, polski lekarz, naukowiec,

wany w okresie powojennym,

profesor Uniwersytetu Stefana

byl przedmiotem prac kon-

JOANNA PACAN-ŚWIELICKA

Batorego w Wilnie, prekursor on-

serwatorskich prowadzonych

LIPIEC

kologii w Polsce. Byl autorem po-

przez Fundację Dziedzictwa

nad 85 prac naukowych z zakresu

Kulturowego w 2015 roku. Ob-

różnych dziedzin medycyny. Za-

jęly one m.in. rekonstrukcję

31 lipca1847 roku we Lwo-

lożyl pierwsze w przedwojennej

tablic pamiątkowych, meda-

wie wykonano wyroki śmier-

Polsce centrum onkologii ­ Miej-

lionu i wieńczącego obelisk

ci  na  organizatorach  an-

ski Zaklad Badawczo-Leczniczy

orla. Fundusze na realizację

tyaustriackiego  powstania

Wileńskiego Komitetu do Zwal-

projektu przyznala Fundacji

krakowskiego.

Skazanymi

czania Raka w Wilnie. Często

Rada Ochrony Pamięci Walk

byli: emisariusz Towarzystwa

odwiedzal rodziców w Truskaw-

i Męczeństwa, a prace konser-

Demokratycznego Polskiego

KORNEL MAKUSZYŃSKI

cu. Przyjmowal chorych w willi

watorskie zrealizowal polsko-

Józef Kapuściński i sekretarz

ROMAN LONGCHAMPS DE

,,Zofia" należącej do ojca, autora

-ukraiński zespól w skladzie:

centralizacji tegoż Towarzy-

BÉRIER

książek o Truskawcu, znanego

Anna Sztymelska-Karczewska

stwa oraz dowódca oddzia-

truskawieckiego i drohobyc-

­ kierownik, Orest Dzyndra

lu powstańczego w 1846 roku

kiego lekarza, spokrewnione-

i Piotr Maślanka.

Teofil  Wiśniowski.  Zosta-

go z biskupem przemyskim Jó-

li straceni decyzją wladz au-

zefem Sebastianem Pelczarem

striackich przez powiesze-

(ogloszonym świętym Kościola

nie. Wyrok wykonano na

katolickiego w 2003 roku). Or-

Górze zwanej Hyclowską lub

dynowal również w willi ,,Pod

Górą Stracenia, usytuowanej

Matką Boską". Byl lekarzem

u zbiegu ulic Kleparowskiej

z powolania. Zostal ujęty przez

i Zlotej we Lwowie. Po zdjęciu

W KAJAKU

gestapo i rozstrzelany w1943

z szubienicy ciala skazańców

roku w miejscu masowych eg-

wrzucone zostaly do znajdują-

zekucji Ponarach pod Wilnem.

cego się w pobliżu dolu z nie-

gaszonym wapnem. Nigdy ich

nie odnaleziono. Góra Strace-

nia stala się dla lwowian miej-

scem uświęconym śmiercią

GRÓB K. MAKUSZYŃSKIEGO

bohaterów i celem patriotycz-

NA PĘKSOWYM BRZYZKU

nych pielgrzymek, których nie

W ZAKOPANEM

POMNIK NA GÓRZE STRACENIA

mogly powstrzymać wladze.

WE LWOWIE OBECNIE

48 lat później, 31 lipca 1895

70 lat temu, 31 lipca1953

roku, na miejscu kaźni stanąl

roku, w Zakopanem zmarl Kor-

pomnik-obelisk z pamiątko-

nel  Makuszyński,  prozaik,

wym napisem: ,,Teofilowi Wi-

poeta, felietonista, krytyk te-

śniowskiemu, straconemu na

atralny, publicysta, autor lite-

tem miejscu dnia 31 lipca 1847

ratury dla dzieci i mlodzieży

r., za wolność ojczyzny, miesz-

(m.in. ,,Szatan z siódmej klasy",

czaństwo lwowskie 1895". Zo-

,,Awantura o Basię", ,,Szaleń-

stal wzniesiony wedlug pro-

TABLICA PAMIĄTKOWA

KAZIMIERZ PELCZAR

stwa panny Ewy", ,,O dwóch

jektu Juliana Markowskiego,

W KATEDRZE LACIŃSKIEJ

takich, co ukradli księżyc").

znanego lwowskiego rzeźbia-

WE LWOWIE Z 1991 ROKU,

Kornel Makuszyński jest rów-

rza, autora projektu dwóch

POŚWIĘCONA PROFESOROM

nież wspólautorem ilustrowa-

ROZSTRZELANYM NA

nych serii książek ,,Przygody

WZGÓRZACH WULECKICH

Koziolka Matolka", do której

rysunki wykonal Marian Wa-

100 lat temu, 13 sierp-

lentynowicz, byly korespon-

nia 1923 roku, odbywający

dent wojenny przy 1 Dywizji

rejs do Brazylii polski żaglo-

Pancernej generala Stanislawa

wiec szkolny STS ,,Lwów" jako

WILLE ,,ZOFIA" I ,,POD MATKĄ

Maczka. Do slów poety powstal

pierwsza jednostka plywająca

BOSKĄ" W TRUSKAWCU

cykl sześciu pieśni ulańskich

pod polską banderą przeplynąl

TABLICA PAMIĄTKOWA

i legionowych na glos i forte-

150 lat temu 9 sierpnia 1883

równik. ,,Lwów" byl pierwszym

NA BUDYNKU POLSKIEGO

pian pt. ,,Maki". Autorem mu-

roku we Lwowie urodzil się

polskim statkiem szkolnym

KULTURALNO-OŚWIATOWEGO

zyki byl starszy kolega Maku-

Roman Longchamps de Bérier,

i zyskal miano ,,kolebki nawi-

CENTRUM IM. KORNELA

szyńskiego z redakcji ,,Slowa

polski prawnik cywilista, czlo-

gatorów". Na ,,Lwowie" powstal

MAKUSZYŃSKIEGO W STRYJU

Polskiego" we Lwowie, kompo-

nek Komisji Kodyfikacyjnej

kultywowany do dziś zwyczaj

zytor i krytyk muzyczny Sta-

RP, ostatni rektor Uniwersyte-

tytulowania dowódcy żaglow-

,,Kornelowi  Makuszyńskie-

nislaw Niewiadomski. Do dziś

tu Jana Kazimierza we Lwowie.

ca szkolnego komendantem,

mu za serdeczność i cieplo jego

popularność zachowala pieśń

Najdonioślejszym  osiągnię-

a nie kapitanem. Komendantem

pióra". Pisarz niema wciąż

JÓZEF KAPUŚCIŃSKI

tytulowa z tego zbioru ­ ,,Hej

ciem w jego dorobku naukowym

żaglowca byl Tadeusz Ziólkow-

jeszcze upamiętnienia we Lwo-

dziewczyno, hej niebogo, jakieś

byl Kodeks Zobowiązań. Ro-

ski, oficerem nawigacyjnym

wie, w którym spędzil dzieciń-

wojsko pędzi drogą...". Kornel

man Longchamps de Bérier byl

Mamert Stankiewicz, starszym

stwo i mlode lata i któremu po-

Makuszyński zostal pochowa-

potomkiem  spolonizowanego

oficerem Konstanty Macieje-

święcil m.in. ,,Listy ze Lwowa".

francuskiego rodu, osiadlego we

ny na Cmentarzu Zaslużonych

wicz, radiotelegrafistą Alojzy

,,Bezgrzeszne lata" i ,,Uśmiech

Lwowie w polowie XVIII wieku,

na Pęksowym Brzyzku w Za-

Kwiatkowski, żaglomistrzem

Lwowa". W tej ostatniej książ-

u schylku I Rzeczypospolitej.

kopanem. Urodzonemu w 1884

Jan ,,Waju" Leszczyński ­ czo-

ce zawarl slowa, które mogą

W należącej do jego przodków

roku w Stryju pisarzowi w mie-

lowe, legendarne postacie mor-

poslużyć  za  ponadczasową

podlwowskiej posiadlości, na-

ście rodzinnym poświęcone

skiej Polski. ,,Lwów" zostal zbu-

wskazówkędla turysty, przy-

zywanej od nazwiska rodowego

są dwie tablice pamiątkowe:

dowany w 1869 roku w stoczni

bywającego do miasta z lwem

Lonszanówką, w 1780 roku go-

w kościele pw. Narodzenia

w Brikenhead w Wielkiej Bry-

w herbie:

ścil cesarz Austrii Józef II, a la-

NMP ufundowana przez To-

tanii. Byl to jeden z pierwszych

,,Teraz miasto obejrzyj, lecz ci

sek ten odtąd zaczęto nazywać

warzystwo Karpackie w 1997

żaglowców o stalowych ka-

się nie uda,

Cesarskim, czyli Kaiserwaldem.

roku oraz na budynku Polskie-

dlubach. Pierwotnie nosil na-

Byś w dniu jednym mógl

Roman Longchamps de Bérier

go  Kulturalno-Oświatowego

zwę ,,Chinsura". W roku 1920

wszystkie jego ujrzeć cuda.

zostal rozstrzelany wraz z trze-

Centrum im. Kornela Maku-

żaglowiec stal się wlasnością

Niech patrzy twoje serce, a nie

ma synami przez Niemców 4

szyńskiego, odslonięta w roku

powstającej dopiero Szkoly

tylko glowa,

lipca 1941 roku na Wzgórzach

2014, z tekstem autorstwa

Morskiej w Tczewie. Bark prze-

A może zdolasz ujrzeć dumną

TEOFIL WIŚNIOWSKI

Wuleckich we Lwowie.

Kazimierza  Wierzyńskiego

budowano na statek szkolny

duszę Lwowa".