28

nr 13­14 (425­426) |31.07.­14.o8.2023

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

O JÓZEFIE LOBODOWSKIM, JANIE ZYGMUNCIE RUMLU

I GRUPIE POETYCKIEJ ,,WOLYŃ" ORAZ WYSTAWIE

,,PORTRET Z WIERSZY I PAMIĘCI"

Dziejące się obecnie na

jednym z symptomów ożywie-

Wolyniu wydarzenia

nia kulturalnego Wolynia, bylo

historyczne, które przeżywala

szczególnie ważne. Mlodych

ostatnio cala Polska i Ukraina

poetów lączylo przede wszyst-

za pośrednictwem mediów,

kim miejsce zamieszkania, na-

są świadectwem zmian

uki, więzi i przyjaźnie szkolne,

w relacjach między obu

a później ­ niektórych ­ slużba

narodami. Stanowią przelom

w szkole podchorążych w Rów-

w kwestii ludobójstwa

nem. Określali to w manifeście

ludności polskiej na

wspólnym  mianem  ,,wspól-

Wolyniu i dawnych Kresów

czesności wolyńskiej". Grupa

Poludniowo-Wschodnich

nie miala wspólnego programu

II Rzeczypospolitej.

artystycznego realizowanego

Prowadzone w duchu

konsekwentnie przez wszyst-

pojednania, a zarazem prawdy

kich jej czlonków, z których

historycznej dzialania są też

każdy obral osobną drogę arty-

nawiązaniem do nauczania

styczną. Manifest grupy, który

w tej kwestii Ojca Świętego

ukazal się w 1935 roku w cza-

ZYGMUNT JAN RUMEL, FOT.

Jana Pawla II, który w czasie

sopiśmie ,,Wolyń" podkreślal, że

Z 1941 R.

swej historycznej wizyty

lączy ich wszystkich ,,przeszlość

na Ukrainie w czerwcu

oświetla nowy blask zaintere-

i przyszlość dumnego Wolynia".

2001 roku, a także poprzez

sowania. Zdumiewa i dziś traf-

Poetów inspirowala niezwy-

późniejsze listy wyraźnie

na refleksja zawarta w wierszu

kla, kresowa przestrzeń z calą

i zdecydowanie wzywal do

C. K. Norwida, ,,Laur dojrzaly":

jej wyjątkowością przyrodniczą

takiego postępowania. List

i bogactwem różnorodnych kul-

Episkopatów Polski i Ukrainy,

Nikt nie zna dróg do potomności,

tur, przede wszystkim polskiej,

wspólne oświadczenia

Jedno po samodzielnych bojach.

ukraińskiej, żydowskiej, or-

i obecność prezydentów Polski

miańskiej. Inicjatorem powsta-

Andrzeja Dudy i Ukrainy

Ten laur, ta myśl odnosi się

nia grupy byl wywodzący się

Wolodymyra Zeleńskiego,

szczególnie do wspomnianych

z ziemiańskiej rodziny Czeslaw

jak również przedstawicieli

wspóltwórców Grupy Poetyc-

Janczarski rodem z Hruszowi-

parlamentów obu państw

kiej ,,Wolyń"; tej grupy, która

cy na Wolyniu, który w gimna-

oraz towarzyszących im

powstala w latach trzydziestych

zjum im. Tadeusza Kościuszki

osób, w katedrze luckiej

XX wieku na dawnych Kresach

w Równem od 1928 roku wraz

na Mszy św. za dusze

Poludniowo-Wschodnich  II

z przyjaciólmi rozpocząl wy-

pomordowanych w 80.

Rzeczypospolitej Polskiej, na

dawanie gazetki ,,Echa szkol-

rocznicę rzezi wolyńskiej są

drużyny harcerskie, w tym że-

terenie Wolynia. Trzeba wspo-

dzięki wytężonej pracy admi-

ne". Mlodzi poeci publikowali

tego wielkim świadectwem.

glarska z bazą nad Jeziorem Na-

mnieć, o okolicznościach, w ja-

nistracji, wladz oświatowych,

też swe utwory w redagowanej

I napelniają nadzieją, że

rocz. Uprawiano sporty zimowe

kich ta grupa zaistniala i dziala-

starannie dobranej kadrze pe-

przez Czeslawa Janczarskie-

prawda historyczna zostanie

i zbudowano skocznie narciar-

la. Otóż ­ podobnie jak w okresie

dagogicznej, stworzyć wyjąt-

go rubryce ,,Kolumna Poetycka

w pelni ujawniona, a niewinne,

romantyzmu, także w dobie II

kową uczelnię, która osiągnęla

skie. Wydawano miesięcznik

Grupy Literackiej Wolyń" Byl to

pomordowane osoby ­ po

bardzo wysoki poziom naucza-

,,Życie Krzemienieckie", który

Rzeczypospolitej centrum kul-

dodatek do ,,Życia Katolickiego"

jakże wielu latach ­ doczekają

tury na Wolyniu stal się Krze-

nia, rozbudzala pasje spoleczne,

sporo uwagi poświęcal kultu-

wydawanego przez Kurię Bi-

wreszcie godnych pochówków.

mieniec. W krótkim okresie po

zainteresowania ­ w tym arty-

rze i nauce, literaturze. Do po-

skupią w Lucku. Wspóltwórcą

styczne i literackie mlodzieży.

ziomu krzemienieckiej szkoly

odzyskaniu niepodleglości przez

grupy byl Stefan Szajdak, mlody

staraly się dorównywać gimna-

Polskę w 1918 roku, po wojnie

Przy zespole tych szkól dzia-

wielkopolski poeta, który przy-

MARIUSZ OLBROMSKI

W

z bolszewikami i traktacie ry-

lalo kólko szybowcowe, kólko

zja w Równem, w Lucku i szko-

byl na Wolyń w 1934 roku. Do

ly w innych miejscowościach.

skim, udalo się w Krzemieńcu

fotograficzne, aktywne byly

grupy należeli ­ oprócz wymie-

tym kontekście chcial-

Oprócz miejscowych twórców

nionych: Waclaw Iwaniuk, Józef

bym

przypomnieć

i dzialaczy, na teren Wolynia

Lobodowski, Wladyslaw Mil-

szczególnie ważne po-

przybywali do Krzemieńca,

czarek oraz twórcy żydowskiego

stacie z kręgu naszej kultury li-

Kowla, Lucka, Równego i Kiwerc

pochodzenia: Zuzanna Ginczan-

terackiej XX wieku, które po-

oraz innych miejscowości mlo-

ka i Jan Śpiewak. Z grupą zwią-

przez swą twórczość związaną

dzi, ambitni pionierzy, którzy

zany byl blisko twórczością Józef

tematycznie z Wolyniem, a także

podejmowali się pracy w oświa-

Czechowicz. Należeli również do

poprzez swe dzialania, przyczy-

cie, tworzyli zręby nowej kul-

niej Stefan Bardczak i Antoni

nily się do budowania porozu-

tury. Często czerpiąc z tradycji

Podmajstrowicz. W krzemie-

mienia między obu narodami.

minionych wieków, z bogatych

nieckim ,,Nowym Widnokręgu"

Mam tu na myśli poetę i żolnierza

źródel polskiej i ukraińskiej

oglaszal swe wiersze wspólpra-

Jana Zygmunta Rumla oraz poetę

tradycji ludowej, starali się iść

cujący z tą grupą Zygmunt Jan

i tlumacza, dzialacza powojennej

w dzialaniach twórczą wlasną,

Rumel. Poeci publikowali swe

emigracji Józefa Lobodowskiego,

oryginalną drogą.

utwory w tygodniku ,,Wolyń",

jak również innych twórców Po-

Wlaśnie w tej sprzyjającej

w rubryce ,,Wolyń Literacki",

etyckiej Grupy Wolyń.

wówczas mlodym talentom at-

a następnie ,,Literatura i sztuka".

Cale szczęście, że histo-

mosferze zawiązala się Grupa

Wyjątkowo dla nich pomyśl-

ria najnowszej literatury pol-

Poetycka ,,Wolyń". Miala ona

nym faktem bylo to, że od 1937

skiej nie jest zastyglą lawą,

charakter nowatorski, stanowi-

roku redaktorem naczelnym

która niegdyś wrząca, zamar-

la ciekawe zjawisko artystycz-

tego tygodnika zostal mlody,

la w wieczne formy. Uksztal-

ne, tym cenniejsze, że tamtejsze

utalentowany poeta Józef Lobo-

towane dawniej hierarchie

środowiska intelektualne byly

dowski, który do Lucka przybyl

literackie, a szczególnie te

niewielkie. Trzeba wspomnieć,

z Lublina. Zostal powolany na to

w XX wieku, podlegają ciągle-

że na tym terenie nie dzia-

stanowisko przez pilsudczyka,

mu przewartościowaniu. Czę-

lal wówczas żaden uniwersy-

wojewodę wolyńskiego Henry-

sto przemilczani i zapoznani

tet, oprócz ludowego w Różynie.

ka Józewskiego, zwolennika po-

twórcy odkrywani są dziś na

Absolwenci Liceum Krzemie-

jednania polsko-ukraińskiego,

nowo. Dawne wielkości, nie-

nieckiego i innych wolyńskich

a zarazem utalentowanego ma-

kiedy nadmiernie wyróżnia-

szkól, a także ci już pracujący,

larza. A więc osobę z duszą ar-

ne w PRL i popularyzowane

często rozpoczynali tuż przed

tysty i rozumiejącego potrzeby

w miarę potrzeb i na użytek

wybuchem II wojny światowej

środowiska literackiego. Lobo-

ówczesnej polityki kultural-

studia na uczelniach w glębi

dowski przylączyl się do wspo-

nej ­ powoli odchodzą w cień.

kraju, by poszerzyć swą wie-

mnianej grupy, która w redago-

A tych, którzy trwali na mar-

dzę. Powstanie grupy stalo się

wanym przez niego tygodniku

ginesie preferowanych nurtów