34

nr 13­14 (425­426) |31.07.­14.o8.2023

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

Struktury archidiecezji lwowskiej i jej rządca

Marian Franciszek Jaworski (1991­2008)  (cz. 2)

międzywyznaniowych w calym

MARIAN SKOWYRA

regionie. Grekokatolicy przy

Wlożenie paliusza

wsparciu przedstawicieli lokal-

metropolity

nych organów wladzy i ugru-

powań politycznych prowadzą

Widzialnym znakiem me-

rozmyślną dzialalność nakiero-

tropolity jest paliusz, któ-

waną na konsekwentne wypar-

ry z rąk wspomnianego abpa

cie prawoslawia, co wywoluje

Francesco Colasuonno metro-

poważny niepokój i sprzeciw

polita lwowski abp Marian Ja-

ze strony jego zwolenników.

worski otrzymal w katedrze

lwowskiej w dniu następnym

Na przyklad groźba maso-

po obradach I Konferencji Epi-

wych starć fizycznych pomię-

skopatu Ukrainy, czyli 29 lute-

dzy wiernymi istnieje w rejo-

go 1992 roku. We mszy św. na-

nach gródeckim, pustomyckim,

lożenia paliusza wzięli udzial

stryjskim, samborskim, jawo-

dwaj biskupi greckokatoliccy:

rowskim, mikolajowskim i dro-

abp Wolodymyr Sterniuk ze

hobyckim obwodu lwowskiego;

Lwowa i bp Sofron Dmyterko ze

zaleszczyckim i trembowelskim

Stanislawowa. Kardynala My-

obwodu tarnopolskiego; tlu-

roslawa Lubacziwskiego na tej

mackim i nadwórniańskim ob-

uroczystości reprezentowal ks.

wodu  iwanofrankowskiego.

pralat Iwan Daćkiw, kanclerz

Negatywną rolę w tym zakre-

greckokatolickiej kurii metro-

sie odgrywają również podej-

politalnej we Lwowie i wika-

mowane przez niektóre nowe

riusz Ukraińskiego greckoka-

partie i organizacje spoleczne,

tolickiego Kościola.

próby polityzacji dzialających

KARD. MARIAN JAWORSKI W SWOIM KRAKOWSKIM MIESZKANIU PRZY UL. KANONICZEJ 13

Na uroczystość, obok licznej

w regionie zachodnim stowa-

grupy kaplanów, przybyla wi-

zabiegal jedynie o te, które byly

biorąc pod uwagę ich nastawie-

Krawczuka o umocnieniu przez

rzyszeń kościelnych i ich wy-

cemarszalek Senatu RP Alicja

nie partykularne i polityczno-

niezbędne dla kultu religijnego

Watykan katolicyzmu na Ukra-

korzystania do wlasnych celów.

Szczególnie dotyczy to UKGK,

Grześkowiak, która w tym cza-

-ideowe, częściowo i czasowo

w odtworzonych parafiach. Po

inie i procesach zachodzących

do którego przynależność sta-

sie byla swoistym mediatorem

uporczywych odmowach abp

wśród wiernych" z 4 lipca 1991

można bylo zrozumieć, o tyle

je się czynnikiem orientacji

w dziele normalizacji stosunków

Jaworski podejmowal starania

roku. Nowemu metropolicie

niechętne stanowisko hierar-

politycznej różnych warstw

Kościól ­ państwo. Obok wice-

o pozwolenie na budowę nowe-

chów Kościola greckokatolic-

lwowskiemu zarzucano brak

ludności.

marszalek na tę uroczystość do

kiego bylo niezrozumiale i u za-

go kościola, gdyż nie chcial po-

obywatelstwa  radzieckiego

katedry lwowskiej przybyl rów-

rania podważalo normalizację

zbawić wiernych Domu Bożego.

oraz dążenie do calkowitej po-

Jednocześnie w stosunkach

Byly przypadki (np. w Tarnopo-

lonizacji spoleczeństwa. Należy

nież konsul RP we Lwowie Hen-

i wspólpracę. W wielu przy-

pomiędzy

grekokatolikami

lu, w Brodach), że nabożeństwa

jednak przy tym dodać, że nie

ryk Litwin. Spotkanie arcybi-

padkach na wniosek parafian

i rzymskimi katolikami rów-

nież powstaje napięcie. Zwo-

byly odprawiane na cmentarzu,

radzieckie obywatelstwo wśród

skupa z wicemarszalek Senatu

o zwrot swojego kościola wladza

lennicy UKGK przyjęli nieufnie

pod golym niebem albo w pro-

lokalna szybko przekazywala

mianowanych 16 stycznia 1991

mialo też miejsce we Lwowie 24

utworzenie na Ukrainie diecezji

ten obiekt... grekokatolikom, a ci

wizorycznej szopie".

roku hierarchów Ukrainy mial

kwietnia tegoż roku.

z kolei tlumaczyli się, że wla-

KRK, nominację na jego przy-

nie tylko abp Marian Jaworski,

Rozmowy arcybiskupa Ma-

Reakcje w Kijowie

dza im ten majątek przekazala

wódcę obywatela Polski i prze-

ale też większość greckoka-

riana Jaworskiego i wicemar-

na lwowskie zajścia

i oni nie mogą nikomu go dalej

kazanie rzymskim katolikom do

tolickich biskupów, odnośnie

szalek Alicji Grześkowiak z wla-

odstępować. Ks. arcybiskup byl

użytku znacznej liczby świą-

Pewne wyjaśnienia w zaist-

których wladze miasta Lwowa

dzami dotyczyly normalizacji

tyń, ponieważ widzą w Kościele

realistą i nie oczekiwal zwro-

nialej ówczesnej sytuacji po-

i obwodu nie wysuwaly za-

w oddawaniu dawnej wlasności

rzymskim konkurencyjną silę

tu wszystkich kościolów, które

dawala ,,Notatka przewodni-

strzeżeń. We wspomnianej no-

kościelnej. Zenon Blądek, au-

w walce o strefę wplywów oraz

przed II wojną należaly do kato-

tatce M. Holuszko tak stwier-

czącego KGB USRS generala

tor wielu opracowań na temat

narzędzie latynizacji narodu

lików obrządku lacińskiego, ale

Mykoly Holuszki dla Leonida

dzal: ,,W celu zwiększenia

abpa Mariana Jaworskiego, pisal:

ukraińskiego. Niezadowolenie

swojego wplywu na grekoka-

,,Pierwsze lata tworzenia nowej

tolików i rzymskich katolików

rzeczywistości na Ukrainie to

wiernych UKGK wyrazilo się

w republice glowa Watyka-

poszukiwania wlasnej tożsamo-

w szeregu akcji skierowanych

nu usilnie kontynuuje linię na

ści, tworzenie swojego niezależ-

przeciwko KRK, w tym zakre-

osadzenie w kierownictwie

nego państwa, przy czym zbyt-

sie niedopuszczenia do udzialu

UGKC (Ukraińska greckokato-

nio niekiedy wyidealizowane

przedstawicieli polskiego epi-

licka Cerkiew) i KRK (Kościól

oczekiwania rodzily konflikty

skopatu katolickiego w uroczy-

rzymskokatolicki) na Ukra-

oraz podzialy. Od samego począt-

stościach z okazji przyjazdu na

inie oddanych Rzymowi hie-

Ukrainę kardynala Lubacziw-

ku wladze świeckie, szczególnie

rarchów spośród cudzoziem-

skiego i ceremonii powolania na

w zachodniej części Ukrainy,

ców. Na przyklad na żądanie

byly negatywnie i wrogo na-

stanowisko archidiecezji lwow-

papieża kardynal Lubacziwski

skiej arcybiskupa Jaworskiego

stawione do Kościola rzymsko-

podjąl decyzję o zamieszkaniu

i innych".

katolickiego. Obiekty sakralne

na pobyt staly we Lwowie, aby

lacinników przekazywano gre-

Episkopat Polski wobec

wedle jego slów slużyć ukraiń-

kokatolikom, prawoslawnym,

dzialań abpa Jaworskiego

skiemu Kościolowi i narodowi.

protestantom. Natomiast z wiel-

W razie potrzeby jest on gotów

W takich okolicznościach

kimi oporami oddawano puste,

przyjąć obywatelstwo sowiec-

stanowcze, a zarazem lagod-

częściowo zrujnowane i dotych-

kie. Z prośbą o wyrażenie zgody

ne postępowanie arcybiskupa

czas wykorzystywane do róż-

na przeniesienie się do Lwowa

Mariana Jaworskiego wzbu-

nych celów kościoly w powoli

i przyjęcie obywatelstwa ZSRS

dzaly zdziwienie u wielu ów-

już odradzających się parafiach

zwrócil się do MSZ USRS rów-

czesnych hierarchów polskich.

katolickich. Pomimo wielu sta-

nież arcybiskup KRK Jaworski,

Tak arcybiskup Józef Michalik,

rań i monitów nie oddano bu-

nominowany przez Jana Pawla

który byl we Lwowie na świę-

dynków Kurii Metropolitalnej,

II na glowę Kościola Rzymsko-

towaniu trzeciej rocznicy od-

seminarium duchownego, ani

katolickiego w republice".

nowienia dzialalności hierar-

żadnej bazy bytowej i pomoc-

W dalszej części dokumen-

chii katolickiej na Ukrainie,

niczej. Nawet starania i inter-

w wypowiedzi KAI na temat

tu radziecki slużbista próbo-

wencje podejmowane przez nun-

wal wyjaśniać sytuację, jaka

rozwoju archidiecezji lwowskiej

cjaturę apostolską nie dawaly

i jej arcybiskupa stwierdzil, że

zlożyla się w relacjach pomię-

oczekiwanych rezultatów". Ni-

dzy wyznaniami: ,,Odrodzenie

,,Kościól rzymskokatolicki na

kle też rezultaty dawaly media-

Ukraińskiego Kościola grecko-

Ukrainie jest wspólnotą żywą,

cje ze strony urzędników pań-

katolickiego i jego wysilki, by

budzącą się do pelnego życia,

stwowych, przybywających tu

stać się liderem wśród innych

wspólnotą, która nie myśli je-

z Polski.

Kościolów w zachodnich obwo-

dynie o przetrwaniu, ale progra-

Dalej prof. Blądek wyrażal

dach Ukrainy, znacznie zwięk-

muje duszpasterstwo i admini-

zdziwienie, z faktu, że ,,o ile wro-

KLERYK MARIAN JAWORSKI (OD PRAWEJ) W POWOJENNYM

szyly napięcie w stosunkach

strację, formuje tradycje. Widać

gi stosunek wladz cywilnych,

WROCLAWIU. 1946 R.