41

nr 13­14 (425­426) |31.07.­14.o8.2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Ostatni sekret namiestnika Galicji Leona Pinińskiego (cz. 1)

cesarz mianowal kandydata

Leon hrabia Piniński

na wskazujące biskupstwo, ale

(8 marca 1857 ­ 4

nominacji tej na razie nie ogla-

kwietnia 1938) jest jedną

szano. Powiadomione o tym

z najwybitniejszych

fakcie Ministerstwo Spraw Za-

postaci pochowanych

granicznych zwracalo się teraz

na Cmentarzu

pisemnie w tej sprawie do nun-

Lyczakowskim. Również

cjatury apostolskiej w Wiedniu

i po jej pozytywnej odpowiedzi,

jedynym pochowanym

przesylalo nominację ambasa-

wśród cienistych jego

dzie austriackiej przy Waty-

alejek namiestnikiem

kanie. Po telegraficznej pozy-

Królestwa Galicji

tywnej odpowiedzi z Rzymu,

i Lodomerii z Wielkim

następowala publikacja nomi-

Księstwem Krakowskim.

nacji, przeprowadzenie proce-

HERB HRABIÓW PINIŃSKICH

su informacyjnego kandydata,

Leon Piniński pelnil ten

prekonizacja papieska i prze-

wysoki, bardzo wplywowy

slanie bull papieskich nomi-

i odpowiedzialny urząd

natowi. Po prekonizacji papież

w latach 1898­1903,

w każdym przypadku powia-

na przelomie wieków,

damial urzędowo cesarza bullą

w czasach które wielu

Gratiae divinae proemium".

2 maja 1900 roku zmarl

uważalo za fatalne i pelne

rzymskokatolicki

arcybi-

zgrozy. Nie tylko jednak

skup lwowski Seweryn Mo-

LEON PINIŃSKI (1905)

polityka zdominowala

rawski. Śmierć jego zbiegla się

jego umysl i dzialania.

cesarz Franciszek

z wakatem stolic biskupich

i Towarzystwa Naukowego we

Jego droga życiowa

w Przemyślu i Tarnowie. Swoje

Lwowie.

Józef I i w roku

zadziwia różnorodnością

propozycje co do obsady arcy-

1898 mianowal go

W latach 90. XIX

zainteresowań, jak

biskupstwa lwowskiego zglo-

na stanowisko

wieku postanowil

sili tylko biskup krakowski Jan

również wybitnymi

namiestnika królestwa

Puzyna i lwowski ormiański

jednak zmienić

osiągnięciami we

Galicji i Lodomerii.

arcybiskup Izaak Isakowicz.

karierę akademicką

wszystkich dziedzinach

Na liście ulożonej przez dostoj-

KS. PROF. JÓZEF BILCZEWSKI

Sprawowanie tego zaszczyt-

na polityczną. Wedlug

dzialalności, którym

ników kościelnych pierwszym

nego, ale też bardzo odpowie-

przekonań politycznych

poświęcil swój czas,

Wokól tak wybitnej postaci

kandydatem byl ks. Józef Weber,

dzialnego urzędu w latach

należal do ugrupowania

mianowicie politycznej,

istnialo niemalo tajemnic, plo-

lwowski biskup pomocniczy.

1898­1903 bylo najwyższym

,,Podolaków",

tek i niejednoznacznych ocen

Ale opinia namiestnika Leona

kulturalnej, naukowej.

osiągnięciem w jego karierze

jego intencji i czynów. Wśród

Pinińskiego byla zdecydowa-

przedstawicieli

politycznej.  Konsekwentnie

ówczesnych wydarzeń wagi

nie skierowana przeciwko temu

JURIJ SMIRNOW

konserwatywnego

walczyl z ruchem socjalistycz-

S

historycznej istnial problem

kandydatowi, również wszyst-

ziemiaństwa

nym, który w owych latach

obsady trzech lwowskich ar-

kim innym, ,,z wyjątkiem ks. Jó-

pektrum zainteresowań

galicyjskiego. Aktywnie

przybieral na znaczeniu i popu-

cybiskupstw katolickich, mia-

zefa Bilczewskiego. O biskupie

Leona hr. Pinińskiego

dzialal w Towarzystwie

larności w Galicji, jak również

nowicie obrządku rzymskoka-

Weberze Namiestnik napisal, że

bylo nadzwyczaj szero-

z nacjonalistycznym ruchem

Kredytowym Ziemskim

tolickiego, greckokatolickiego

nie ma potrzebnej energii na tak

kie. Byla to postać iście rene-

ukraińskim. Mial też wielu

we Lwowie, zaś w 1889

i ormiańskokatolickiego. Zgod-

wysokie stanowisko... Na liście

sansowa. Znakomity mąż sta-

przeciwników i konkurentów

nie z konkordatem austriac-

kandydatów popieranych przez

nu, profesor prawa rzymskiego

roku zostal wybrany na

w środowisku polskich polity-

kim z Watykanem z roku 1855

namiestnika pozostal jedynie

na uniwersytecie lwowskim,

posla do austriackiej

ków galicyjskich. Byl nie tylko

i patentem cesarza Francisz-

ks. Józef Bilczewski" (B. Kumor).

publicysta, namiętny kolekcjo-

Rady Państwa, należąc

ka Józefa I z dnia 7 maja 1874

ner dziel sztuki, pisarz, znaw-

świadkiem, ale i wplywowym

do grona przywódców

Namiestnik

roku, cesarzowi przyslugiwalo

ca literatury, muzyki i teatru.

uczestnikiem wydarzeń wiel-

Kola Polskiego.

konsekwentnie

prawo patronatu, prezentacje

Autentyczny znawca kultury

kiej wagi, decydujących o lo-

Wlaśnie wtedy zwrócil

i nominacje wszystkich bisku-

europejskiej i polskiej, wiel-

popieral kandydaturę

sach Galicji na lata, a nawet na

pów w Imperium. Otwieralo to

ki mecenas sztuki. Przez cale

na niego uwagę

mlodego, jednak malo

dziesięciolecia.

praktycznie wielkie możli-

życie czynnie dzialal na rzecz

znanego we Lwowie

wości wplywu namiestników

ochrony  zabytków  historii

ks. Bilczewskiego,

odpowiednich prowincji na

i kultury, m.in. Wawelu. Fun-

który zrobil raczej

wybór kandydatów do sakry

dator Fundacji Wawelskiej im.

karierą akademicką,

biskupiej i na decyzję cesarską

Leona hr. Pinińskiego, sklada-

w tych sprawach.

jącej się z ponad 300 dziel sztu-

zaliczając studia

Otóż w Galicji kandydatów

ki ogromnej wartości.

teologiczne w Wiedniu,

na stolice biskupie wysuwa-

Leon hr. Piniński pocho-

Rzymie i Paryżu,

lo Namiestnictwo, które jed-

dzil ze znanej w dziejach Pol-

uwieńczone doktoratem

nak bylo zobowiązane zasię-

ski rodziny arystokratycznej.

i habilitacją. Podstawą

gnąć opinii w tym względzie

Urodzil się we Lwowie i przez

habilitacji byla wydana

od wszystkich biskupów gali-

cale życie związany byl z na-

w Krakowie jego praca

cyjskich (w przypadku obsady

szym miastem. Mieszkal we

arcybiskupstw rzymskokato-

wlasnym stylowym  palacu

naukowa ,,Archeologia

lickiego i greckokatolickiego)

przy ulicy J. Matejki 4, wy-

chrześcijańska wobec

lub calego, nielicznego, kleru

pelnionym cennymi dzielami

historii Kościola

ormiańskokatolickiego. Osta-

sztuki, zabytkowymi mebla-

i dogmatu" (1890 r.)

tecznie listę kandydatów for-

mi i porcelaną, które przekazal

W tymże roku powolano

mowal sam namiestnik, któ-

w testamencie na rzecz kra-

go na stanowisko

ry następnie przedstawial ją

kowskiego Wawelu, lwowskie-

ministrowi Wyznań Religij-

go Ossolineum i innych muze-

docenta prywatnego

nych i Oświecenia Publiczne-

ów polskich. Studia prawnicze

dogmatyki ogólnej

go(WRiOP) i po uzgodnieniu

na uniwersytecie lwowskim

na uniwersytecie

z ministrem ­ cesarzowi.

uzupelnil na uniwersytetach

w Krakowie. Od

Ksiądz profesor Boleslaw

w Lipsku, Berlinie i Wiedniu.

roku 1891 zostal

Kumor dokladnie opisal dalszą

W 1880 roku uzyskal na uni-

zaproszony na

obowiązkową procedurę no-

wersytecie lwowskim stopień

minacji. Otóż ,,Ministerstwo

doktora, zaś w 1888 roku ha-

stanowisko profesora

Spraw Zagranicznych zwracalo

bilitowal się jako docent pra-

na uniwersytecie

się do nuncjatury apostolskiej

wa rzymskiego. W 1891 roku

lwowskim, zaś od roku

w Wiedniu z zapytaniem, czy

zostal mianowany profesorem

1896 pelnil funkcję

kandydat będzie acceptabilis

zwyczajnym. Byl czynnym

dziekana Wydzialu

dla Stolicy Apostolskiej. W wy-

czlonkiem Polskiej Akade-

Teologicznego.

padku pozytywnej odpowiedzi

mii Umiejętności w Krakowie

PALAC LEONA PINIŃSKIEGO WE LWOWIE