16

nr 17 (429) |15­28.09.2023

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Między poezją, muzyką, rozważaniami literaturoznawców, a wyciem syren

O XXIII Dialogu Dwóch Kultur w Krzemieńcu

Rozmowa

ANNY GORDIJEWSKIEJ

z MARIUSZEM

OLBROMSKIM, literatem

i muzealnikiem.

Wlaśnie zakończyla się w Krze-

mieńcu, mieście Slowackiego

pierwsza cześć XXIII Dialogu

Dwóch Kultur. Druga odbędzie

się w dniach 13­16 września

w Polsce, w Muzeum Historycz-

nym i Archeologicznym w Lo-

dzi, a następnie w Muzeum Jó-

zefa Pilsudskiego w Sulejówku.

Jaka w tym roku byla część tych

WIERA MENIOK I MARIUSZ OLBROMSKI

wydarzeń na Ukrainie, jaki byl

jej program. I czy się różnila od

w Krzemieńcu mialy charakter ogra-

starosta krzemieniecki, mer miasta,

poprzednich?

niczony i dużo skromniejszy niż

rektor krzemienieckiej uczelni Afa-

Dialog Dwóch Kultur trwa i jak sama

zwykle. Także byly krótsze, bo nie

nasij Lomakowycz. Także ukraińscy

liczba wskazuje jest już dlugą trady-

trwaly tydzień, jak w poprzednich

naukowcy i artyści.

cją w relacjach polsko-ukraińskich.

latach, lecz dwa dni. Ale jednak ich

Przez lata

Może zacznę od przypomnienia, że

przebieg byl bardzo godny i ciekawy,

wypracowaliśmy staly,

w spotkaniach, które odbywają się

choć odbyly się w wyjątkowo trud-

co roku we wrześniu w Krzemieńcu,

nych warunkach wojny. Byla piękna,

tradycyjny już program

uczestniczą pisarze, naukowcy, mu-

sloneczna wrześniowa pogoda, mia-

inauguracyjny. W tym

zealnicy i artyści z obu krajów. Celem

sto i okolice wyglądaly w jesiennej

roku pod pomnikiem

jest budowanie i poglębienie wiedzy

aurze fascynująco. Jednak nocami lub

Tarasa Szewczenki,

o dziejach obu kultur, ich wzajemnych

nad ranem, tak jak na calej Ukrainie,

gdzie zlożyliśmy wieńce,

relacjach, związkach historycznych

lecialy rakiety i drony, wielokrotnie

zadumą i powagą

obu narodów oraz budowanie przy-

i rozleglym Arboretum, gdzie dawniej

i wyklady, wygloszone z obu stron

wyly syreny. A później wyly zbudzo-

jaznych relacji miedzy elitami obu

mieszkal ongiś i tworzyl Piotr Mi-

granic. Rocznik rozprowadzany jest

ne psy. Upiorna muzyka wojny.

napelnily nas tablice ze

krajów, wzajemnego zrozumienia.

chalowski. Następnie w iwaszkiewi-

w Polsce, jak i na Ukrainie. Oczywi-

Muszę przyznać, że wiele osób

zdjęciami ukraińskich

W ubieglych latach co roku z Polski je-

czowskim Stawisku usytuowanym

ście, jeśli chodzi o Ukrainę, to należy

z Polski rezygnowalo z udzialu w tym

żolnierzy z Krzemieńca

chalo do Krzemieńca ponad pięćdzie-

w Podkowie Leśnej kolo Warszawy,

podkreślić ogromną życzliwość i kon-

roku w wyjeździe, czemu się zresz-

i okolic, którzy oddali

siąt nietuzinkowych osób, a lącznie

czyli w Muzeum Anny i Jaroslawa

kretne wsparcie wladz obwodowych

tą nie dziwię. Z kraju wyruszyla ze

życie w obronie

w spotkaniach często uczestniczylo

Iwaszkiewiczów. W ostatnich latach

Tarnopola, także powiatu i miasta

mną reprezentatywna grupa pisa-

Ukrainy. Uczciliśmy

ich kilkaset. Bo zarówno wymienio-

w Warszawie w Domu Literatury przy

Krzemieńca dla tego przedsięwzięcia,

rzy z Warszawy ze Stowarzyszenia

ich pamięć minutą

ne grupy z Polski, jak i z calej Ukrainy,

Krakowskim Przedmieściu usytu-

no i zaangażowanie w realizację tego

Pisarzy Polskich: Malgorzata Pie-

także przedstawiciele wladz woje-

owanym w bezpośrednim sąsiedztwie

przedsięwzięcia dyrektor Muzeum

karska ­ pisarka i sekretarz Zarzą-

milczenia. Byliśmy też

wódzkich z Tarnopola, powiatowych

Zamku Królewskiego, no i w nowym,

Juliusza Slowackiego Tamary Sieni-

du Glównego SPP, pisarz i zarazem

z modlitwą i kwiatami

i miejskich z Krzemieńca, miejsco-

ogromnie interesującym gmachu Mu-

nej oraz wszystkich pracowników tej

prezes warszawskiego oddzialu SPPP

na grobie Salomei

wi Polacy i inni mieszkańcy miasta,

zeum Józefa Pilsudskiego w Sulejówku

instytucji.

Zbigniew Żbikowski oraz naukow-

Slowackiej, matki

mlodzież z tamtejszej wyższej uczelni,

pod Warszawą. Od wielu lat spotka-

cy z Katolickiego Uniwersytetu Jana

wieszcza. Tradycyjnie

Wrócę może do pytania ­ jaki

dzieci ze szkól, w tym polskiej. Miej-

nia byly wspierane finansowo i or-

Pawla II w Lublinie, która to uczelnia

już modliliśmy się

w tym roku byl program Dialogu

scem spotkań byl przede wszystkim

ganizacyjnie przez Fundację ,,Pomoc

od początku konsekwentnie wspie-

Dwóch Kultur w Krzemieńcu?

dawny dworek Slowackich, a dziś

Polakom na Wschodzie" oraz przez

ra i ubogaca nasze dzialania: prof.

wszyscy wspólnie

Muzeum Juliusza Slowackiego. Warto

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa

Przede wszystkim mial charakter ar-

Beata Obsulewicz-Niewińska oraz

w kościele parafialnym

dodać, że w minionych latach nasze

Narodowego RP, a wspólorganizato-

tystyczny oraz związany byl z histo-

prof. Henryk Duda, kierownik Ka-

za duszę sp. Juliusza

spotkania odbywaly się w Ukrainie,

rami byly wymienione instytucje Za-

rią literatury polskiej i ukraińskiej.

tedry Języka Polskiego tego uniwer-

Slowackiego w dniu jego

oprócz Krzemieńca, także w innych

rząd Glówny Stowarzyszenia Pisarzy

Przybyla na nie spora grupa artystów

sytetu. To wspomaganie przez Kato-

214. urodzin.

miastach, między innymi w Drohoby-

Polskich. Muzeum Józefa Pilsudskie-

i naukowców z Ukrainy, w spotka-

licki Uniwersytet Lubelski naszych

czu, Lwowie, Równem, Samborze,

go jest w ostatnich latach glównym

niach uczestniczyli także mieszkań-

dzialań stanowi nota bene osobny

Ale także za żolnierzy z Krzemieńca

no i Żurawnie nad Dniestrem, gdzie

organizatorem tych spotkań, a także

cy Krzemieńca. Część Dialogu Dwóch

temat, o którym może kiedyś jeszcze

poleglych za ojczyznę. Liturgii tra-

w 1505 roku przyszedl na świat ,,ojciec

wspiera to przedsięwzięcie finanso-

Kultur w Polsce będzie miala glów-

porozmawiamy. Na nasze spotka-

dycyjnie towarzyszyla pięknie przy-

poezji polskiej" Mikolaj Rej. Spotkania

wo. Warto dodać, że od wielu już lat

nie charakter historyczny, choć nie

nie przybyli przedstawiciele wladz

gotowana oprawa muzyczna zarów-

te zapoczątkowaly plenery malarskie,

ukazuje się rocznik ,,Dialog Dwóch

zabraknie też ciekawych tematów

z Tarnopola, między innymi dyrektor

no przez chór kościelny jak i przez

jakie w latach 90. ubieglego wieku or-

Kultur", w którym publikowane są po

związanych z literaturą. Oczywi-

Departamentu Kultury w Urzędzie

zespól dziecięcy, a proboszcz Lukasz

ganizowaliśmy razem z żoną Urszu-

polsku i ukraińsku wszystkie referaty

ście ze względu na wojnę, spotkania

Wojewódzkim Switlana Bajtaluk,

Grochla wyglosil oryginalne kazanie.

lą w mieście Slowackiego z udzialem

No i tradycyjnie już zlożyliśmy na

miejscowych artystów ukraińskich

koniec mszy św. kwiaty pod pomni-

oraz mlodzieży polskiej z wyższych

kiem Juliusza Slowackiego, znanym

uczelni artystycznych w Polsce

arcydzielem wedlug projektu Wacla-

i na Ukrainie. Plenerom tym, które

wa Szymanowskiego.

nawiązywaly do tradycji przedwo-

jennych ,,ognisk wakacyjnych" pro-

Dalsza część odbyla się już

wadzonych przez kapistów, towarzy-

w Muzeum Slowackiego...

szyly wyklady i spotkania literackie.

Tak, po przemówieniach powital-

Tak to się skromnie zaczęlo. Nie bylo

nych przedstawicieli Tarnopolskiej

jeszcze Muzeum Juliusza Slowackie-

Obwodowej Administracji Państwo-

go, a w mieście hoteli, gdzie by moż-

wej, Rady Obwodowej, Departamentu

na się bylo zatrzymać, mieszkaliśmy

Kultury, rejonu, miasta, wspólorga-

na kwaterach prywatnych. Powstalo

nizatorów ,,Dialogu Dwóch Kultur"

wtedy setki interesujących prac ma-

uczczono minutą ciszy poleglych

larskich i tysiące zdjęć ukazujących

krzemieńczan i regionu podczas

nie tylko Krzemieniec, ale i niezwykle

wojny rosyjsko-ukraińskiej. Zosta-

piękno calego Wolynia i Podola.

ly zaprezentowane listy do uczest-

A w Polsce gdzie się odbywaly

ników wydarzeń prof. Anny Nasi-

spotkania?

lowskiej, prezes Zarządu Glównego

Stowarzyszenia Pisarzy Polskich

Przede wszystkim w Przemyślu

oraz dr Roberta Andrzejczyka, dy-

w Muzeum Narodowym Ziemi Prze-

rektora Muzeum Józefa Pilsudskie-

myskiej i w podprzemyskich Bolestra-

go w Sulejówku. Przed rozpoczęciem

szycach, w tamtejszym cudownym

ZLOŻENIE KWIATÓW PRZY GROBIE SALOMEI SLOWACKIEJ, MATKI JULIUSZA SLOWACKIEGO