17
nr 17 (429) |1528.09.2023
Rozmowy Kuriera
www.kuriergalicyjski.com
List prof. Anny Nasilowskiej
Prof. Anna Nasilowska
Prezes Zarządu Glównego
Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
Warszawa, wrzesień 2023
Drodzy Przyjaciele z Krzemieńca i Drodzy Goście!
Zacznę od usprawiedliwienia: nie moglam w tym roku przybyć osobiście z powodu
operacji przebytej pod koniec maja. Przepraszam za moją nieobecność.
O Krzemieńcu i jego zabytkach, o Muzeum Juliusza Slowackiego, a także szerzej
o kulturze ukraińskiej i losach Państwa Ukraińskiego myślimy w Polsce nieustannie, ob-
serwując sytuację na froncie, podziwiając bohaterstwo i zdecydowaną wolę zachowania
niepodleglości i integralności terytorialnej.
Od momentu przybycia do Polski fali uchodźców Stowarzyszenie Pisarzy Polskich
wlączylo się w pomoc dla przybywających osób. Po pierwszym okresie rozpocząl się
etap wzajemnego poznawania się i wspólnych dzialań artystycznych Stowarzyszenia Pi-
sarzy Polskich i twórczyń z Ukrainy, czasowo przebywających w Krakowie, Warszawie,
Gdańsku.
Jesteśmy dumni, że nasz Dom Literatury w Warszawie, który udalo nam się utrzymać,
UCZESTNICY DIALOGU DWÓCH KULTUR PRZY POMNIKU JULIUSZA SLOWACKIEGO W KOŚCIELE ŚW.
stal się także miejscem spotkań ukraińskich poetów, pisarzy i innych twórców, w języ-
STANISLAWA W KRZEMIEŃCU
ku ukraińskim i dla ukraińskiej publiczności. Gościliśmy znakomity mlodzieżowy teatr
sesji literackiej i naukowej ciekawie
poświęconej obronie tego miasta. Bar-
uczestniczka Dialogu Dwóch Kultur
z Lucka z przedstawieniem na podstawie ,,Króla Maciusia" Janusza Korczaka dla mlodej
zaprezentowal się zespól wokalno-
dzo interesująca byla też prezentacja
z Uniwersytetu Warszawskiego mó-
publiczności. Także w Krakowie przy ul. Kanoniczej slychać ukraińską mowę.
-instrumentalny parafii rzymsko-
przez pisarza Zbigniewa Żbikowskie-
wila z ogromnym przejęciem na te-
Delegacja Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w dniach 14 marca 2023 gościla w Lucku
katolickiej św. Stanislawa, który
go, prezesa warszawskiego oddzia-
mat ,,Antropologia wojny. Spowiedzi
na Uniwersytecie Lesi Ukrainki. Braliśmy także udzial w imprezie poetyckiej inicjatywy
wykonal m.in. ,,Testament" Juliusza
lu Stowarzyszenia Pisarzy Polskich,
ze zwolnionego Iziuma", skąd wlaśnie
LitCom. Intensywne kontakty kulturalne przynoszą tlumaczenia. Już wkrótce antologia
Slowackiego.
jego przekladów wierszy ukraińskich
przybyla. A więc mieliśmy też jakby
ukraińskich utworów ukaże się nakladem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, dzięki ak-
Bardzo dziękuję, że Pani też przyje-
poetek na język polski, czyli przyszlej
bezpośrednią relację z najnowszych
tywności Zbigniewa Zbikowskiego.
chala ze Lwowa, a prapremiera Pani
antologii ,,Spilnomowa, czyli ukraiń-
wydarzeń w Ukrainie, z teatru wojny.
Dialog dwóch kultur trwa, rozwija się i w Stowarzyszeniu stal się naszą codziennością.
filmu we wspólautorstwie z Aleksan-
ska poezja w Warszawie w czasie woj-
Podobne we wstrząsającym w swym
Jestem szczęśliwa, że w zeszlym roku, przy okazji Dialogu Dwóch Kultur udalo się
drem Kuśnierzem ,,Tu pozostal duch
ny". Wiersze w przekladzie Żbikow-
przekazie byly refleksje Walentyny
podpisać umowę, dotyczącą zbiorów Muzeum Juliusza Slowackiego. Wiem, że Jaroslaw
Slowackiego" o Krzemieńcu i związ-
skiego i Bogdana Barana są wyborem
Semeniak, prezes tarnopolskiego od-
Iwaszkiewicz, urodzony w Kalniku, wieloletni prezes Związku Literatów Polskich odsla-
kach biografii i twórczości autora
utworów pięciu poetek ukraińskich,
dzialu Narodowego Związku Pisarzy
nial w Krzemieńcu pomnik Juliusza Slowackiego. To, że wzajemna wspólpraca jest spra-
,,Kordiana" z tym miejscem byla rze-
które po wybuchu wojny zamieszkaly
Ukrainy, na temat: ,,Batalion literac-
wą niezwyklej wagi, przekazali nam nasi poprzednicy: Jaroslaw Iwaszkiewicz i Janusz
czywiście wydarzeniem artystycz-
w Polsce. Z kolei Malgorzata Karolina
ki obwodu tarnopolskiego trzyma
Odrowąż Pieniążek, który jako Prezes Stowarzyszenia Pisarzy Polskich przyczynil się
nym dużej miary i dla mnie pięk-
Piekarska z Zarządu Glównego Sto-
obronę. Tarnopolszczyzna we wspól-
do powstania Muzeum Juliusza Slowackiego w Krzemieńcu.
nym przeżyciem. Film się wszystkim
warzyszenia Pisarzy Polskich, zapre-
czesnej przestrzeni literackiej". Jeśli
Myślimy o Was codziennie, a każdy dzień zaczyna się od sprawdzenia najświeższych
ogromnie spodobal, jego prezenta-
zentowala wyklad bogato ilustrowany
chodzi o zagadnienia translatorskie
wiadomości z Ukrainy. Lączy nas pamięć o twórcach takich jak Juliusz Slowacki, ale tak-
cja w Muzeum Juliusza Slowackiego
zdjęciami prac na temat: ,,Historia te-
to nie tylko można bylo zapoznać się
że myśl o przyszlości, w której Polska i Ukraina będą bezpieczne a bezpośrednie relacje
miala swoje osobne znaczenie. Dzię-
rytorium dzisiejszej Ukrainy w ilu-
z przekladami prof. Wiery Meniok
kulturalne, które rozkwitly w trudnym czasie, wydadzą kolejne owoce.
kuje też, że przybyla Pani z ekipą fil-
stracjach zamieszczonych w Ilustro-
i Zbigniewa Żbikowskiego, ale też Iho-
ANNA NASILOWSKA
mową, która na miejscu rejestrowala
wanych Dziejach Polski Augusta
ra Faryna, poety, czlonka NUJU, który
na bieżąco wszystkie wydarzenia
Sokolowskiego".
przedstawil swoje przeklady poezji
i dzięki temu mogla powstać dru-
Cypriana Norwida. Trudno wymienić
Witryna literacka
Czy z kolei w programie sesji
ga część filmu zatytulowana ,,I nadal
wszystkich wykladowców.
literaturoznawczej znalazly się
trwa". Film w calości będziemy mogli
W sumie w ciągu
wyklady poświęcone twórczo-
obejrzeć w Sulejówku. Skoro zaczą-
MARIUSZ OLBROMSKI
dwóch dni bylo ponad
ści Juliusza Slowackiego?
lem mówić o filmie, to może najpierw
przedstawię wydarzenia arty-
Oczywiście tak jest co roku. I wykla-
dwadzieścia wydarzeń
styczne. Na nasze spotkanie przy-
dy te nie powtarzają się, każdy poru-
Nad ranem w Krzemieńcu
artystycznych lub
byl z Kijowa Ihor Riabow, ukraiński
sza inny aspekt biografii i twórczo-
Prof. Henrykowi Dudzie
naukowych. Należy
pianista, laureat międzynarodowych
ści autora ,,Księdza Marka". W tym
też podkreślić,
konkursów, doktor filozofii, profesor
roku. dr Natalia Lysenko z Instytutu
Oto już gasną ciche gwiazdy
że organizatorzy
nadzwyczajny Narodowej Akademii
Literatury im. Tarasa Szewczenki
pierwsze koguty to tu to tam pieją,
bardzo starannie,
Muzycznej Ukrainy im. P. Czajkow-
Narodowej Akademii Nauk Ukra-
Bona w mglach duma nad nami.
skiego. Mial wyklad na temat ,,Osobli-
iny mówila na temat: ,,Ukraińskiej
a szczególnie Muzeum
I szemrze we mnie jak Irwa opodal
wości stylu twórczego Wasyla Bar-
Dumy Juliusza Slowackiego: recep-
wiele zaprzeszlych tu rozmów
Juliusza Slowackiego,
wińskiego w muzyce fortepianowej
cja, tlumaczenie i kwestia wydania
echa ich z wędrówek po uliczkach,
przygotowali caly
Pod Górą
w 195. rocznicę urodzin". A później,
niezrealizowanej publikacji". Z kolei
po placach, starymi miasta zaulkami.
program, a wszystkie
na zakończenie naszych spotkań,
pięknie zaprezentowala swój temat
Jakże wiele tych chwil wrześniowych
Królowej Bony
spotkania przebiegaly
zaprezentowal wspanialy recital,
Helena Haśkiewicz, starszy pracow-
w barwną mozaikę się już polączylo,
w bardzo przyjaznej,
w którym można bylo uslyszeć utwo-
nik merytoryczny Muzeum Juliusza
zbieglo z wierszami Slowackiego
Stanislawowi Lutkiewiczowi
twórczej atmosferze.
ry Fryderyka Chopina i Wasyla Bar-
Slowackiego w Krzemieńcu, przed-
i z modlitwami nad Salomei mogilą.
wińskiego. Z kolei ja przedstawilem
stawiając ,,Relacje Juliusza Slowac-
Wiele wyroslo przyjaźni jak krzewów
Wiele podziękowań
Takie lagodne światlo września
razem z prof. Wierą Meniok swoją
kiego z plcią przeciwną jako jeden
i kwiatów w botanicznym ogrodzie.
za pomoc Polski dla
i brodziliśmy w nim w zadumie
najnowszą książkę poetycką ,,Prze-
z czynników wplywu na twórczość
A w tych rewirach wlaśnie serce
walczącej Ukrainy
jak czaple na stawach Ikwy w wodzie.
miną dymy, rozkwitną róże. Wiersze
poety". Nie zabraklo też wykladów po-
oddycha inaczej, powraca zdrowie.
można bylo uslyszeć
Skaly Dziewicze rozchylaly Wolyń,
o walczącej Ukrainie", która jest swo-
święconych literaturze wspólczesnej,
co dzień, zarówno od
istym dziennikiem wydarzeń wojny.
zarówno polskiej jak i ukraińskiej.
4. IX. 23
a ścieżki w pólcieniu, polne drogi
przedstawicieli wladz,
Prof. Wiera Meniok, znawczyni lite-
Ogromnie ciekawe rozważania o pro-
zapachem ziól i bylin szeptaly
Skaly Slowackiego
ratury, wykladowczyni w Państwo-
zie Juliana Woloszynowskiego wy-
jak i od napotkanych
upojnie nam kresowe eklogi.
wym Uniwersytecie Iwana Franki
glosila prof. Beata Obsulewicz z KULu,
Prof. Beacie Obsulewicz-Niewińskiej
osób.
W dworku koily Barwińskiego tony.
w Drohobyczu, dyrektorka Centrum
ukazując związki twórczości autora
Ale nad ranem jęk syren nas zbudzil
W chwili kiedy wlaśnie kończymy
Polonistycznego przy tejże uczelni
,,Opowiadań podolskich" z dawnymi
W buczyny morzu szmaragdowym
serca skoczyly i wyly psy przerażone.
naszą rozmowę z wielu miejscowości
i organizatorka slawnych w Ukrainie
Kresami Poludniowo-Wschodnimi.
tkwią rafy mórz przedpotopowych
Dwa światy nagle tutaj się zderzyly,
w Polsce zmierzają do Lodzi i Sule-
i w Polsce Festiwali Brunona Schulza,
Umiejętnie wlączyla cytaty ze wspo-
i wciąż prochami skamienialych istnień
jówka naukowcy i pisarze. W drodze
przelożyla calą moją książkę na język
mnianego dziela w swój tok wywodu,
szumy sprzed lat miliardów wspominają.
dopadla nas muzyka wojny.
do Polski jest też bardzo duża grupa
ukraiński i opatrzyla ją poslowiem.
który uzmyslowil obecnym jak glę-
Po jarach, zboczach ścieżki rozrzucone
W ekranie gruzy, glosy zrozpaczone.
intelektualistów i przedstawicieli
Czytala obszerne fragmenty swe-
boko ta proza i jak precyzyjnie jest
pośród paproci wiszarów zielonych,
A jednak ludzie znowu szli do pracy,
wladz z Ukrainy na drugą część na-
go eseju, a także prezentowala swoje
wtopiona w topografię Podola. Z ko-
pośród objaśnień na tablicach
panie na targ z koszami jarzyn,
szych spotkań, a TVP Polonia w ra-
przeklady wierszy, które ja wcze-
lei staly uczestnik naszych spotkań
zatrzymują oczy; w altanach proszą,
z żaluzją sklepu się mocowal jakiś
mach programu ,,Studio Lwów" o ile
śniej czytalem po polsku. Utwory te
prof. Henryk Duda z Katolickiego
by wśród rozmyślań trochę spocząć.
czlowiek obrona ciągle trwa i trwa
mi wiadomo ma wlaśnie wyemi-
byly wcześniej przeze mnie publiko-
Uniwersytetu Lubelskiego Jana Paw-
Bo czasem chwile się zmieniają w skaly,
także wśród zaburzanej zwyczajności.
tować na caly świat Pani bardzo
wane w ,,Nowym Kurierze Galicyj-
la II w Lublinie przedstawil bogato
by trwać i świadczyć, że coś pozostaje
krótką relację z Krzemieńca z tych
skim", wielu periodykach literackich
ilustrowane przykladami zwrotów
jednak z zachwycenia kiedy się cząstkę
Okopy też w codziennych obowiązkach.
wydarzeń.
w kraju, oglaszane w Polskim Radiu,
kresowych w twórczości pisarza roz-
serca pozostawia w slowach:
Niezlomna twierdza w zwyklym trudzie.
a jeden z nich, wiersz ,,Mariupol"
ważania na temat: ,,Trylogia ukraiń-
tych muszlach uczuć wśród milczenia.
Bardzo dziękuję za rozmowę.
prezentowalem na wystawie w Sej-
ska Lobodowskiego. Uwagi o języku".
6. IX. 23
Ja również.
mie RP podczas wernisażu wystawy
Prof. Walentyna Sobol, od wielu lat
5. X. 23
