26

nr 18 (430) 29.09.­16.10. 2023

Z przedwojennej prasy

www.kuriergalicyjski.com

O Huculach, przyszlości i planetach

Ilustrowany Kurier

należy przypuszczaj że wynosi ona minus

Codzienny, chociaż

40 stopni C., najwyższą zaś prawdopodob-

nie plus 8 stopni. Atmosfera Marsa ma być

ukazywal się w Krakowie,

bardzo uboga w tlen i parę wodną, tak, że

byl również we Lwowie

panuje tam stale suchy klimat pustynny.

pismem popularnym.

Różnice temperatury we dnie i w nocy

Na swoich lamach

mają być tak olbrzymie, że nie może tam

zamieszczal także

powstać i utrzymać się życie biologiczne.

informacje z naszych

To, co ludzie przywykli uważać za kanaly

na Marsie, są wielkimi rozpadlinami, które

terenów.

na ziemi można spotkać we Wschodniej

Afryce, Kalabrii i Szwecji.

OPRACOWAL

Jedyna tylko Wenus, co do której pozo-

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

stają przypuszczenia istnienia warunków,

umożliwiających życie organiczne. Svante

W latach 20. XX w. dzialalo Pol-

Arrhenius przytacza obecnie caly szereg

skie Towarzystwo Opieki nad Kresami.

faktów, które nie przemawiają przeciw-

W 1923 r. postanowilo ono zorganizować

ko zamieszkalności tej planety. Wedlug

ogólnopolską imprezę kresową, zatytu-

lowaną Wielki tydzień Kresowy

ostatnich danych musi panować tam tem-

w Polsce.

peratura nie przekraczająca 47 stopni C.

Jednak wilgoć jest znacznie większa niż

W calym państwie odbędzie się

na ziemi, skutkiem czego gęsta i bogata

w dniach od 23 do 30 września br. wielki

w parę atmosfera Wenus pochlania znacz-

tydzień kresowy, którego cel wyjaśnia

ną część slonecznego światla. Wydaje

nam następująca odezwa wydana przez

się, że na biegunach planety panują śred-

Zarząd Pol. Tow. Opieki nad Kresami:

nie temperatury, odpowiadające naszym

OBYWATELE POLACY!

w okolicach podrównikowych.

Granice Wschodniej Rzeczypospolitej

WODOSPAD HUK NA RZECE RYBNICY W KOSOWIE

Istnieją tam więc warunki, w których

Polskiej wywalczono silą oręża polskiego,

i oto w r. 1942 stara metropolia znajdzie się

można byloby mówić o rozwoju wyższych

zdobyte krwią i blizną żolnierza polskie-

W Polsce, a zwlaszcza w jej zachod-

piękności i bogactw, podniesienia mate-

samotna i opuszczona przez wszystkich.

organizmów.

go, uświęcone mogilami naszych synów

nich stronach, w ogóle malo wie się o Hu-

ryalnego ludności i uczynienia z niej forte-

Polska spelni takąż rolę na Wscho-

i braci, staly się nienaruszalne na mocy

culszczyźnie. A przecież niezwykle piękno

cy polskiej idei państwowej wobec wszel-

dzie, jak Francya na Zachodzie. Polska jest

Planety planetami, a na ziemi też jest

międzynarodowych aktów.

tego zakątka naszego kraju i lud tam barw-

kiej z zewnątrz plynącej agitacji.

sercem narodów. Nie zapominajcie o tem!

wiele rzeczy, ,,które nie śnily się nawet

W granicach tych jednak mamy cale

ny, gościnny i nie pozbawiony pewnej ry-

Skończylam.

filozofom". Niektóre z nich próbowano wy-

polacie kraju, niedostatecznie dotychczas

cerskości zaslugują na większe zaintere-

Proroctwa, odgadywanie przyszlości

Wypowiedziawszy te slowa, pani Do-

tlumaczyć naukowo...

przez wplyw kultury polskiej przeniknię-

sowanie się naszej publiczności.

od zawsze interesowaly ludzkość. Aż tu

mańska zadrżala gwaltownie, lecz zdążo-

te, slabo zaludnione, opanowane w znacz-

Centrum Huculszczyzny stanowi ol-

raptem w huculskim Kosowie zdarzyl się

Niezwykle opady niebieskie

no ją podtrzymać. Po chwili przemówila.

nej mierze przez czynniki wrogie Państwu

brzymia, w nieskończoność ciągnąca się

niecodzienny przypadek.

­ Możecie rozmawiać. Ja już nie śpię. ­

i narodowi polskiemu.

Do zjawisk przyrody, które dlugi czas

wioska Żabie. Dotarcie jednak dzisiaj do

Co się stanie w Europie

Byla wyczerpana, razilo ją światlo i czula

Blędy i zaniedbanie czteroletniej poli-

uchodzily za jakieś cudowno fakta, należą

tego malowniczego zakątka zniechęca

pomiędzy rokiem 1927,

pragnienie. A więc mamy przed sobą przy-

tyki, oslabily na kresach Rzeczypospolitej

spadające z nieba różne substancye i isto-

wielu ze względu na fatalny stan tamtej-

a 1942?

szlość Europy. Czekajmy ­ a dowiemy się

wplyw i znaczenie kultury polskiej, utrud-

ty świata zwierzęcego, czy roślinnego.

szych dróg, a dodać trzeba, że jazda wo-

Przepowiednie Janiny Domańskiej, se-

prawdy.

nily rozwój żywiolu polskiego. Wzmocnić

Takim najczystszym fenomenem jest

zem z Kolomyi do Żabiego trwa przeszlo

kretarki prof. Ochorowicza.

Prawdę mówiąc ­ co nieco z tej przepo-

deszcz krwawy. Bez wątpienia musi się to

te wplywy kultury polskiej na kresach,

18 godzin.

Od dwóch miesięcy bawi w Kosowie

wiedni się spelnilo.

wydawać dziwną rzeczą, gdy się nagle wi-

zwlaszcza Wschodnich, podnieść i umoc-

Sprawą, która najbardziej zajmuje obec-

p. Janina Domańska, sekretarka profeso-

dzi siadające krwawe strugi, które przypo-

nić powagę i urok Wladz polskich i mienia

nie Huculów jest uregulowanie granicy

ra Ochorowicza. U niej zbiera się prawie

,,Czy jest życie na Marsie?" ­ to pytanie

minają w zupelności ,,ten szczególny sok"

polskiego wśród ludności tamtejszej ­ oto

z Rumunią, przyczem ludność ta domaga

codziennie towarzystwo, które dla roze-

od zawsze nurtowalo ludzkość. Teraz po

­ jak poeta nazwal krew. Nic dziwnego, że

zadanie, wobec którego stoi obecnie caly

się, aby cala dolina Czeremoszu pozostala

rwania czaru gawędzi sobie na temat róż-

tej planecie chodzą laziki i nad nimi latają

lud uważa taki deszcz za karę Bożą, która

oświecony i uświadomiony ogól polski.

przy Polsce.

nych rzeczy, wreszcie od czasu do czasu

drony, badające warunki. A jak spoglądano

należy jak najprędzej odwrócić modlitwa-

Pamiętać bowiem powinniśmy, że

Wysuwają również żądanie uregulo-

urządza seanse. I zdarzylo się, że podczas

na Mars i inne planety przed wojną?

mi i procesjami. Taki krwawy deszcz moż-

tak zw. Kresy, czyli ziemie, polożone na

wania tej rzeki, która wzbierając nagle,

jednej z takich pogawędek p. Domańska

na dziś obserwować szczególnie w wul-

wschód od rdzennej Polski, stanowią in-

wyrządza ogromne szkody. Dojazd koleją

Czy planety są zamieszkale?

stracila przytomność. Wszyscy zerwali

kanicznych okolicach. Pochodzenie jego

tegralną część Rzeczypospolitej, stano-

na Huculszczyznę jest niezmiernie utrud-

się z miejsca. Pani D. leżala nieprzytomna

Kwestya zamieszkania planet zajmo-

jest jednak bardzo niewinne. ,,Krew" ta,

wią niezbędną i konieczną część Państwa

niony z tego powodu, że kolej lokalna

z otwartemi szeroko, lecz nieruchomymi

wala już od dawna umysly ludzkie i stala

obserwowana pod mikroskopem, okazuje

Polskiego.

z Wyżnicy do Niepokowiec, która zostala

oczyma. Policzki miala blade, rysy twarzy

się niejednokrotnie przedmiotom nie tylko

się niczym innym, jak tylko masą zlożoną

jeszcze przed wojną zbudowana z fundu-

ściągnięte kurczem. Oddychala prawie

fantastycznych powieści, lecz także ba-

z malutkich mikroskopijnych roślinek naj-

W jednym z numerów wrześniowych

szów malopolskich, pozostaje obecnie po

niedostrzeżenie. Wśród obecnych powsta-

dań ściśle naukowych.

niższego rzędu gatunku glonów. Te krwa-

dano rycinę, przedstawiającą Hucula, gra-

stronie rumuńskiej.

lo zamieszanie. Jeden z lekarzy zająl się

Któż z nas nie pochlanial swego czasu

we glony barwią jeszcze dzisiaj śnieżne

jącego na trombicie. Mial to być wstęp do

Powiat Kosowski posiada ogromne

artykulu o Huculszczyźnie Co slychać

cuceniem p. Domańskiej, lecz po chwili

z zapartym tchem znanej trylogii Żulaw-

pola Alp i podbiegunowe śniegi.

bogactwa leśne. Eksploatacya bogactw

na Huculszczyźnie?

zaniechal tego, oświadczając, że jest to

skiego? Kogo w zachwyt nie wprawialy

Krwawe te opady są bardzo często

leśnych odbywa się obecnie w ten sposób,

katalepsya.

naukowe fantazye Flammariona, czy gro-

polączone z opadami popiolów. Popioly te

że drzewo w okrąglakach spuszcza się

Huculską trombita

Pani Domańska leżala więc dalej bez

zą nie przejmowaly apokaliptyczne wizye

pochodzą z wulkanów i potrafią się prze-

strugami górskimi do rzeki, a dalej laduje

ruchu Naraz policzki pokryly się ledwo

Wellsa?

nosić z wiatrem nawet tysiące kilometrów.

się je na kolej.

dostrzegalnym rumieńcem i p. D. poczęla

Pod względem naukowym największą

Jeden z przyrodników opowiada nastę-

Na Huculszczyżnie panuje spokój, gdyż

mówić:

popularnością cieszyly się t. zw. kanaly

pującą przygodę: ,,Nigdy nie zapomnę tej

ludność tamtejsza bardzo dobra i gościn-

­ Czy chcecie czego ode mnie?

na Marsie, a nawet znajdywaly wiarę po-

chwili, gdym obozowal w dzień majowy

na, pragnie przede wszystkiem spokoju,

Towarzystwo odpowiedzialo, że chce

gloski o jakichś tajemniczych falach elek-

na lące Szwarzwaldu. Nagle, nad prze-

usunięcia agitatorów i żąda tylko silnego

wiedzieć jaka będzie przyszlość Europy.

trycznych, chwytanych przez ziemskie ra-

ciwleglym lasem podniósl się żóltoszary

i sprawiedliwego rządu. O stosunku lud-

Po chwili p. Jadwiga Domańska, zaczę-

diostacye, a wysylanych rzekomo gdzieś

dym. Czy się tam pali? -- pomyślalem.

ności tej do Polski świadczy najlepiej po-

la mówić glośno i dobitnie:

z astralnych przestworów.

Nagle zacząl padać rzęsisty deszcz i cala

bór rekruta, który przeszedl bez żadnych

Otóż glówny powód do tych przypusz-

­ Chcecie ujrzeć przyszlość Europy

ląka pokryla się żóltym nalotem. Ten pyl

trudności. Huculi najlepiej nadają się do

-- a więc sluchajcie. Na Zachodzie zwy-

czeń, teorii i fantazyi daly wtaUi* owe

bardzo byl podobny do siarki i spadal wraz

slużby przy artyleryi górskiej lub przy

cięski kogut galijski poskromi czarnego

kanaly na Marsie, co do których panowa-

z prawdziwym deszczem wśród blyska-

Rycina nasza przedstawia Juhasa hu-

specyalnych pulkach górskich. Ludność

la sklonność uznania ich za sztuczne bu-

orla, choć ten przywdzieje helm stalowy.

wic i piorunów. ,,Oto mamy deszcz siarki

culskiego ,,lehinia", grającego na olbrzy-

huculska marzy o tem, aby pulk z pośród

dowle, a to prowadzilo w następstwie do

Francya zatryumfuje ponownie i ostatecz-

i ognia, który spalil występne miasta So-

miej fujarze z drzewa t. zw. trombicie. Glos

niej się rekrutujący posiadal specyalne od-

przyjęcia istnienia jakichś istot rozumnych

nie. W r. 1927 w Paryżu zjawi się geniusz,

jej slychać z ogromnej odleglości i paste-

domę i Gomorę ­ pomyślalem".

znaki. Wielkie wrażenie wśród Huculów

na Marsie. Znany astronom Svante Arrhe-

przed którym chylić się będą wszystkie

rze porozumiewają się z jej pomocą. W le-

Jakie różne dziwy nie spadają z nieba!

wywarly opowiadania czlonków delega-

nius badal kwestyę zamieszkania planet

ludy świata romańskiego. Czlowiek ten

Niejeden mógl zauważyć po silnym desz-

cie, rankami i wieczorami ze wszystkich

cyi huculskiej w Warszawie o przyjęciu

i doszedl w ostatnim czasie do ciekawych

wprowadzi w życie wielkie reformy spo-

polonin i szczytów rozlega się nad Hucul-

czu drogę pokrytą malutkimi, cienkimi jak

przez b. Naczelnika państwa marszalka

wyników. Twierdzi on, że Mars nie może

leczne i polityczne i stworzy unię narodów

struna robaczkami. Lud wierzy w deszcz

szczyzną granie trombit.

Pilsudskiego. Wiadomości te powtarzane

być zamieszkaly.

romańskich.

Ludność huculska domaga się, by cala

robaków. Naturalnie niema tu mowy

z ust do ust przybraly już charakter niemal

Wynika to z następujących okolicz-

Wielkie mocarstwo morskie (Anglia ­

dolina Czeremoszu zostala przy Polsce.

o deszczu tylko o fakcie, że te robaki cal-

legendarny. Podróż ta bowiem dala dopie-

ności. Średnia temperatura planety Zie-

przyp. Red.), które walczylo u boku Fran-

kiem porostu wylażą z ziemi lub z trupów

Od jednego z dziennikarzy polsko-

ro Huculom pojęcie o wielkości i potędze

mi wynosi plus 16 stopni C, a na równiku

cyi, usunie się w cień dumnego odosobnie-

-amerykańskich, który zwiedzil Pokucie,

owadów, na których żerują. Albo deszcz

państwa polskiego.

podnosi się nawet do 27 stopni. Średnia

nia i od tej chwili zacznie się upadek tego

żab i ropuch. Straszne o tym historye

otrzymaliśmy garść interesujących uwag

W interesie więc rządu i państwa leży

zaś temperatura planety Marsa leży

państwa. Stopniowo bezlitośnie, zamor-

opowiadają dawni kronikarze, którzy nam

o obecnych stosunkach w tym, malo zna-

wszechstronne zajęcie się tym krajem,

znacznie niżej od punktu zamarzania;

skie dominia wyrzekną się swej macierzy

nym zakątku Polski.

zachowali nawet ryciny przedstawiające

celem wykorzystania jego naturalnych