22

nr 21 (433) 17­29. 11. 2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Blogoslawiony Kościola katolickiego Karol I Habsburg

Karol I, a wlaściwie Karl

aby nie podpisywal abdykacji. Monarcha

Franz Josef Ludwig

opuścil Wiedeń i rezydencję cesarską

w Schönbrunn i przeniósl się do palacu

Hubert Georg Maria

w Eckarstau. Nie bylo to przypadkowe,

(1887­1922) ­ ostatni

bowiem nowa rezydencja znajdowala się

wladca Cesarsko-

niedaleko granicy węgierskiej i byla pry-

Królewskich Austro-

watną posiadlością rodziny Habsburgów,

Węgier (jako król Czech ­

dlatego republikański rząd nie mógl jej

Karol III oraz król Węgier

skonfiskować. 13 listopada w Eckarstau Ka-

­ Karol IV). Pozostawil

rol przyjąl delegację węgierską i podpisal

kolejne historyczne zrzeczenie się z udzialu

po sobie wiele dobrych

w rządach. W ten sposób przestala istnieć

uczynków i dlatego

unia lącząca przez wiele wieków Austrię

zasluguje na wzmiankę.

i Węgry. Co ciekawe, w tym czasie o bez-

pieczeństwo Karola i jego rodziny troszczyl

się brytyjski podpulkownik Edward Lisle

PETRO HAWRYLYSZYN

Strutt. Zostal przyslany nad Dunaj przez

KAROL I JAKO CESARZ W 1917 R.

Pochodzil z dynastii Habsbursko-Lo-

króla Jerzego V, który obawial się, iż Habs-

KAROL I HABSBURG W PRZEMYŚLU (1914 R.)

taryńskiej, następca Franciszka Józefa I.

mieszkańcy Kolomyi bardzo lubili arcy-

burgowie mogą podzielić los Romanowych,

Interesujące jest to, że Karol należal do

księżnę Zytę, która czasami chodzila oso-

z najliczniejszych dynastii europejskich,

zwycięstwo jednak się tlila. Natomiast na

których rozstrzelano w Rosji.

bocznej galęzi dynastii Habsburgów: w li-

biście na targ i dobrze placila przekupkom.

ustępując jedynie Bourbonom.

zapleczu sytuacja stawala się coraz gorsza.

Za panowania Karola I Austro-Węgry

nii prostej cesarzem byl jego pradziadek

O pobycie wysokiego gościa w Kolomyi pi-

11 listopada 1916 r. Karol zostal wezwa-

Mobilizacja mężczyzn na front zadala szko-

19 stycznia 1918 r. uznaly niezależność

Franciszek II. Ojcem Karola byl arcyksiążę

saly gazety, a nawet ukazaly się okolicz-

ny do stolicy w związku ze zlym stanem

dy gospodarce państwa. Do wojska powo-

Ukraińskiej Republiki Ludowej i 27 stycz-

Otto (1865-1906), bratanek cesarza Fran-

nościowe pocztówki.

zdrowia cesarza, który zmarl w palacu

lano okolo 8 milionów mężczyzn, z których

nia podpisaly wraz z innymi uczestnikami

ciszka Józefa I. Po urodzeniu byl piątym

12 września 1912 r. mloda para wyru-

Schönbrunn kolo Wiednia 21 listopada

3 miliony zostalo rannych, a 1,2 miliony zgi-

bloku austro-niemieckiego pokój w Brze-

w kolejce do tronu, a pojawienie się no-

szyla do stolicy, opuszczając stolicę Poku-

1916. 30 grudnia 1916 r. Karol zostal uko-

nęlo. Znacznie spadla produkcja przemy-

ściu. Jednak rząd Karola I nie wykonal taj-

wych kandydatów moglo go jeszcze odsu-

cia. Karol I z malżonką spędzili w Kolomyi

ronowany na króla Węgier. Pelna tytula-

slowa. Wymownym jest następujący fakt:

nej klauzuli, gdzie byla mowa o przeksztal-

nąć w kolejce.

okolo 5 miesięcy, czasem wyjeżdżając

tura Karola brzmiala: ,,Karol, z Bożej Laski

w 1914 r. w imperium wydobyto 57 mln ton

ceniu ukraińskiej części Galicji i Bukowiny

Jak pokazala historia, Franciszek Józef

z miasta. Malżeństwo bylo szczęśliwy.

cesarz Austrii, apostolski król Węgier, król

węgla, a w 1917 ­ tylko 2,7 mln ton. Jedynie

w oddzielny kraj koronny w skladzie im-

przeżyl śmierć jedynego swego syna Ru-

Mądra i energiczna Zyta wspierala ra-

Czech, Dalmacji, Chorwacji, Slawonii, Gali-

fabryki i przedsiębiorstwa, mające zamó-

perium. Z powodu publicznego rozglo-

dolfa (zmarl bezpotomnie w 1889 r.), swego

dami i pomagala Karolowi, który nie za-

cji, Lodomerii i Ilyrii, król Jerozolimy etc etc.

wienia wojskowe, zwiększaly produkcję.

su tej klauzuli umowę tę 4 lipca 1918 r.

brata arcyksięcia Karola Ludwika (zmarl

wsze wykazywal potrzebne monarsze

arcyksiążę Austrii, wielki książę Toskanii

skasowano.

Karol wszelkimi drogami

w 1896 r.), bratanka Otto Franciszka (zmarl

zdecydowanie.

i Krakowa, książę Lotaryngii, Salzburga,

W czasie rewolucji Karol I faktycznie

dążyl do pokoju (tzw.

w 1906 r. w skutek choroby, której nabawil

Para doczekala się ośmiorga dzieci

Styrii, Karyntii, Krainy i Bukowiny, wielki

zostal zmuszony 11 listopada 1918 r. do ab-

Sprawa Sykstusa), zaś

się w swej bujnej mlodości) i na koniec ko-

(w tym pięciu synów). Ich najstarszym

książę Siedmiogrodu, margrabia Moraw,

dykacji w Austrii, a 13 listopada ­ na Wę-

spiritus movens tej ,,partii

lejnego bratanka Franciszka Ferdynanda

synem byl Otto von Habsburg (1912­2011)

książę Dolnego i Górnego Śląska, Modeny,

grzech. Cesarz oglosil, że ,,usuwa się od

pokoju" byla jego malżonka

(zamordowanego w Sarajewie w 1914 r.).

­ przewodniczący austriackiego domu ce-

Parmy, Piacenzy, Guastalli, Oświęcimia i Za-

kierowania państwem", podkreślając jed-

Zyta. Karol dobrze rozumial

Dzieci tego ostatniego przyszly na świat

sarskiego (mial przy tym demokratyczno-

toru, Cieszyna, Friaul, Raguzy i Zary, uksią-

nocześnie, że nie jest to zrzeczenie się tro-

potrzebę przeksztalcenia

w wyniku związku morganatycznego i nie

-republikańskie przekonania) i byl depu-

żęcony hrabia Habsburga i Tyrolu, Kyburga,

nu. 3 kwietnia 1919 r. austriacki parlament

imperium w federację

mialy prawa do tronu. Jedynym pretenden-

towanym do Parlamentu Europejskiego.

Goricy i Kradiski, książę Trydentu i Brixen,

pozbawil Habsburgów prawa do tronu.

autonomicznych krajów

tem do tronu stal się wlaśnie Karol I.

Najmlodsza córka, Elżbieta, urodzila się

margrabia Lużyc Dolnych i Górnych oraz

Po nieudanych próbach przywrócenia

narodowych. Swe idee

Odnotowano interesujący fakt ­ kiedy

w 1922 już po śmierci ojca. Potomkowie

Istrii, hrabia Hohenembs, Feldkirch, Bre-

sobie korony węgierskiej państwa Enten-

wylożyl w podpisanym

Karol byl w wieku 8 lat, zakonnica Vin-

Karola I, który przeżyl zaledwie 35 lat,

genz, Sonnenebergu, pan Triestu, Cattaro

ty w 1921 r. internowaly Karola I na por-

przez siebie 16 października

centia, z klasztoru Urszulanek w mieście

charakteryzują się wielodzietnością i dlu-

i Marchii Wendyjskiej, wielki wojewoda wo-

tugalską wyspę Maderę, którą uznano za

1918 r. Manifeście ,,Do Moich

Sopron (Węgry) radzi, aby mlody arcy-

gimi latami życia. Dziś żyje 13 jego wnuków

jewództwa Serbii, etc., etc.".

miejsce zeslania. W 1922 r. wskutek prze-

wiernych Austriackich

książę zostal otoczony szczególną modli-

i 23 prawnuków i to tylko w linii męskiej.

W czasie wojny sukcesy na froncie

ziębienia cesarz dostal zapalenia pluc i 1

ludów". Niestety,

twą, ponieważ kiedyś stanie się cesarzem

Dzięki temu dom Habsburgów jest jedną

zmienialy się z porażkami, ale nadzieja na

kwietnia zmarl. Zostal pochowany w Fun-

wszelkie jego wysilki byly

i będzie cierpieć, jako wybrany cel ataków

chal na Maderze. Nie zważając na liczne

bezskuteczne ­ losy Austro-

zla. Pewna grupa osób zaczyna modlić się

próby nie udalo się przenieś jego zwlok do

Węgier zależaly teraz od

za niego. Z czasem grupa przeksztalca się

Kaplicy cesarskiej we Wiedniu. Interesują-

losu Niemiec. Porażka tych

w Ligę Modlitewną Cesarza Karola o Pokój

ce jest i to, że serca Karola I i jego malżonki

ostatnich doprowadzila do

Między Narodami.

Zyty znajdują się w klasztorze benedykty-

krachu również imperium

W wyniku tego z wybuchem Wielkiej

nów w Muri w Szwajcarii.

Habsburgów.

wojny (jak wówczas określano I wojnę

Proces beatyfikacyjny rozpocząl się

światową), w wieku 27 lat arcyksiążę

w 1949 roku. Karol I Habsburg zostal beaty-

staje się spadkobiercą swego 84-letnie-

Ważnym wydarzeniem, demonstrują-

fikowany 3 października 2004 przez papie-

go dziadka. Cesarz Franciszek Józef I byl

cym narodowe ruchy w imperium, byl Zjazd

ża Jana Pawla II w Watykanie. Jan Pawel II

bardzo rad z perspektywy objęcia tronu

uciemiężonych narodów, który przebiegal

powiedzial, że Karol byl przyjacielem poko-

przez Karola. Byl do niego podobny za-

w kwietniu 1918 r. w Rzymie. Miejsce zjazdu

ju, zasiadl na tronie w czasie I wojny świa-

równo fizycznie jak i ze względu na kon-

wybrane zostalo nieprzypadkowo, bowiem

towej i popieral starania papieża Benedykta

serwatywne poglądy polityczne. Cesarz

Wlochy, dawny uczestnik Sojuszu Trzech

XV o jej zakończenie. Wladzę rozumial jako

docenial również zalety mlodego następ-

Cesarzy, zajmowaly wyraźną antyhabsbur-

slużbę ludziom, praktykowal milość spo-

cy tronu. Stopniowo Karol stal się cesar-

gowską pozycję. Oficjalnie na zjeździe oglo-

leczną i dlatego wlaśnie może być wzorem

skim zaufanym. Franciszek Józef tak pisal

szono: ,,Każdy z narodów uważa monarchię

dla rządzących dziś polityków. Liturgiczne

o następcy: ,,Cenię Karola, który jasno wy-

austro-węgierską za narzędzie niemiec-

wspomnienie bl. Karola I Habsburga przy-

raża swoje opinie, ale kiedy podtrzymuję

kiego panowania i glówną przeszkodę na

pada 21 października.

mój punkt widzenia, potrafi okazać mi

drodze do urzeczywistnienia swoich dążeń

Zachowala się informacja o tym, że

posluszeństwo".

i pragnień".

rodzice Karola Wojtyly nadali przyszlemu

W 1900 r. Karol rozpocząl studia

Jednocześnie z nasilaniem się an-

glowie Kościola imię Karol na cześć ostat-

w Gimnazjum Szkockim we Wiedniu. Cie-

tyhabsburskich ruchów gasly dążenia

niego cesarza Karola I Habsburga. A swoje

kawe, że nie zdawal matury, ponieważ

prohabsburskie. Historycy A. Szarij i J.

drugie imię Józef mial zawdzięczać Fran-

Franciszek Józef I uważal, że arcyksiążę

Szymow podkreślają: ,,Gdy w 1918 r. Ka-

ciszkowi Józefowi I. Papież spotkal się kie-

nie powinien konkurować z poddanymi.

rol przyjąl delegację Związku czeskiego

dyś z cesarzową Zytą, witając ją slowami:

W latach 1906­1908 byl sluchaczem uni-

(zjednoczenie czeskich polityków), jak

,,Milo mi powitać cesarzową mojego ojca".

wersytetu w Pradze. W tym czasie rozpo-

wspominają świadkowie, powiedzial: ,,

W rodzinie Wojtylów silna byla sympatia

cząl karierę wojskową. W 1903 r. zostal

Otrzymacie samodzielność (mial na uwa-

do Austrii.

mianowany na podporucznika, a w 1905 r.

dze szeroką autonomię) Czech, Moraw

rozpocząl regularną slużbę wojskową.

i Śląska pod warunkiem, że wypowiecie

W artykule wykorzystano:

W 1911 r. ożenil się z księżniczką Zytą

się na korzyść dynastii i monarchii". Pól-

Br. Nathan Cochran OSB.Timeline of the

z francuskiego rodu arystokratycznego

tora roku wcześniej Czesi przyjęliby taką

Steps Toward Sainthood for Blessed Karl.

Bourbonów parmeńskich. Na wiosnę 1912

propozycję z ogromną radością, ale teraz

Шарий А., Шимов Я. Коріння та коро-

r. mloda para przenosi się do Kolomyi. 17

bylo to niewystarczające ­ emigranci i En-

на. Нариси про Австро-Угорщину: доля

kwietnia 1912 r. major armii austriackiej

tenta obiecali więcej. Taką sama porażką

імперії. Київ:ДІПА, 2018. 419 с.

książę Karol na czele oddzialu 7 Pulku

zakończyly się rozmowy cesarza z polu-

30 історичних постатей, які сту-

dragonów uroczyście wjechal do miasta.

dniowo-europejskimi politykami".

пали на коломийську землю. КАРЛО І //

W Kolomyi osiedli w willi dalekich

11 listopada 1918 r. cesarz Karol zade-

https://dzerkalo.media/news/30-istorich-

KOLOMYJA WITA ARCYKSIĘCIA KAROLA I KSIĘŻNĄ ZYTĘ. POCZTÓWKA

krewnych przy ul. Ewangelickiej (ob.

klarowal, że nie abdykuje, lecz rezygnuje

nih-postatey-yaki-stupali-na-kolomiysku-

Z 1912 R.

Chmielnickiego). Jak świadczą przekazy,

z udzialu w rządach. Zyta przekonala go,

-zemlyu-karlo-i