8

nr 22 (434) 30.11.­18.12.2023

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

O losach mieszkańców Stanislawowa

w Domu Spotkań z Historią w Warszawie

W Domu Spotkań z Historią

w Warszawie zaprezentowano

film ,,Tam byl mi raj. Opowieść

o dawnym Stanislawowie"

Studia Filmowego Kuriera

Galicyjskiego. Dokument

ukazuje losy mieszkańców

Grodu z Rewery, którzy po

II wojny światowej zostali

zmuszeni do opuszczenia

rodzinnych domów i osiedlenia

się po drugiej stronie nowej

granicy Polski. Wydarzenie

odbylo się w ramach XXXI Dni

Lwowa i Kresów Poludniowo-

Wschodnich w Warszawie.

z Wojskowej Akademii Technicznej w War-

unikatowemu dziedzictwu Ziem Wschod-

szawie. ­ Tadeusz Olszański byl też typo-

nich dawnej Rzeczypospolitej, terytorium

dzisiejszej Litwy, Bialorusi, Ukrainy, przy-

wym przedstawicielem przedwojennego

TEKST I ZDJĘCIA

pominając o tym dziedzictwie tym poko-

Stanislawowa. Tego multikulturalnego,

Opowiadali, do której kawiarni chodzi-

Jeszcze byla kolumnada i te dwa lwy, które

KARINA WYSOCZAŃSKA

tego, w którym Polacy, Ukraińcy, Żydzi,

leniom, którzy noszą to jeszcze we wla-

na szczęście ostatnio znowu już wrócily na

li, czy w której kamienicy mieszkali. To

to miejsce ­ dodal mieszkaniec Warszawy.

Ormianie i wiele innych narodowości żylo

snych życiorysach ­ podkreślil Tomasz

wszystko mocno dzialalo na wyobraźnie.

Dokument zostal zrealizowany w 2018

zgodnie. Zawsze nalegal na to, żeby bylo

Kuba Kozlowski z Domu Spotkań z Historią

Chodziliśmy ulicą ,,Niezależności", która

Po projekcji odbylo się również spo-

roku. Jego twórcami są dr Jaroslaw Kra-

w Warszawie.

plaszczyzną wspólpracy polsko-ukraiń-

snodębski, Gabriela Mruszczak i Eugeniusz

dzisiaj tak się nazywa, ale mieliśmy przed

tkanie z autorami filmu Jaroslawem Kra-

­ Dla osób starszych jest to wspo-

skiej, żeby dzieje Stanislawowa odtwarzać

Salo. Wśród bohaterów filmu są m.in.: zna-

oczami ulicę Sapieżyńską ­ dodal dr Jaro-

snodębskim i Eugeniuszem Salo oraz dr.

mnienie mlodości, jest to wspomnienie

hab. Adamem Ostankiem, historykiem

wspólnie. Żeby tworzyć narracje, która bę-

ny dziennikarz sportowy i autor książek

slaw Krasnodębski

i ekspertem od historii dawnego Stanisla-

dzie modus vivendi dwóch stron. Oczywi-

o rodzicach, dla osób mlodszych jest to

Na widowni bylo wiele osób urodzonych

o Stanislawowie Tadeusz Olszański, eme-

wowa. Rozmawiano o wielokulturowości

ście, to nie tak, że nie mamy mówić o tym,

przypomnienie, że takie miasto jest i jakie

na terenach II Rzeczypospolitej, których

rytowany profesor Politechniki Opolskiej

ma znaczenie dla Polski. Ktoś mądry powie-

co nas boli, czy też o tym, co nas czasem

Jerzy Hickiewicz, syn prezydenta miasta

spotkal podobny los. Oglądając dokument,

miasta oraz o tym jak zmienialo się ono na

dzial, że nie ma historii Lwowa bez Polski

dzieli ­ dodal naukowiec.

i wspólwlaściciela stanislawowskiej dru-

wracali pamięcią również do swoich historii

przestrzeni lat.

i nie ma historii Polski bez Lwowa. Więc dla-

Organizatorami Dni Lwowa i Kresów

sprzed lat. Adam Bajcar, mieszkaniec War-

Wspomniano również Tadeusza Olszań-

karni, byly wicedyrektor Domu Książki

Poludniowo-Wschodnich byly Towarzy-

tego to robimy, żeby mlodszym pokoleniom

skiego, wybitnego dziennikarza sportowe-

w Krakowie Adam Jerzy Chowaniec oraz

szawy urodzony we Lwowie, podzielil się

uświadamiać i przypominać, i mówić o zna-

go pochodzącego ze Stanislawowa, autora

stwo Milośników Lwowa i Kresów Polu-

swoim pierwszym powojennym powrotem

byly prezes Sądu Wojewódzkiego w No-

dniowo-Wschodnich oraz Dom Spotkań

czeniu Lwowa ­ dodala Stanislawa Stańczy-

do Lwowa i wspomnieniami z tego czasu.

książek o rodzimym mieście, który zmarl

wym Sączu Andrzej Englot. Niestety, wielu

k-Wojciechowicz, wiceprezes Towarzystwa

z Historią.

­ Pierwszy raz we Lwowie pojawilem

we wrześniu tego roku. Byl również jednym

z nich nie ma już wśród nas.

Milośników Lwowa i Kresów Poludniowo-

­ Dom spotkań z Historią w Warszawie

się 1959 roku ­ wspomina Adam Bajcar,

z bohaterów filmu.

­ Trafiliśmy na ostatni moment, kiedy

-Wschodnich, oddzial w Warszawie.

od prawie 20 lat zajmuje się dziedzictwem

­ Tadeusz Olszański byl tym czlowie-

mogliśmy spotkać się z nimi, porozmawiać,

autor książek o Lwowie. ­ To bylo moje

W ramach Dni Lwowa w Warszawie

ziem wschodnich dawnej Rzeczypospoli-

kiem, który Stanislawów wydobyl z cie-

dotrzeć do ludzi, którzy spędzili tam dzie-

pierwsze zetknięcie z miastem, które opu-

tej, organizując setki tego typu wydarzeń,

odbyl się również spektakl ,,Sąd Osta-

nia Lwowa. Lwów mial swojego Szolginię,

ciństwo oraz lata mlodości ­ podkreślil dr

ścilem w 1946 roku jednym z ostatnich po-

teczny. Rzecz o Karolinie Lanckorońskiej"

mial swego Janickiego. Stanislawów przez

projekcji filmowych, promocji książek,

ciągów ekspatriacyjnych. I z tego okresu

Jaroslaw Krasnodębski, historyk i reżyser

spotkań z autorami, dedykowanych temu

oparty na wspomnieniach wojennych pol-

przypominam sobie Cmentarz Obrońców

lata czekal na to odkrycie, na to przypo-

filmu. ­ Zacząlem widzieć to miasto ocza-

skiej arystokratki, historyczki i filantropki.

mnienie ­ podkreślil dr hab. Adam Ostanek

wielokulturowemu, wielowątkowemu,

Lwowa, który jeszcze wtedy byl w calości.

mi ludzi, którzy tam kiedyś mieszkali.

,,Od polonisty do dowódcy dywizji pancernej" -

karierę polonisty. Jednak wybuch II

wojny światowej pokrzyżowal te plany.

konferencja plenerowa o generale Stanislawie Maczku

Zostal żolnierzem i walczyl w jednost-

ce szturmującej, później dowodzil dywi-

General Stanislaw Maczek byl

zją pancerną. Niejednokrotnie rozkazy

wybitną postacią historyczną.

Maczka i bohaterstwo jego żolnierzy

Pochodzący z Ziemi Lwowskiej

decydowalo o losie najbardziej znaczą-

dowódca zasluguje na to,

cych bitew na froncie zachodnim II wojny

aby pamięć o nim byla tu

światowej.

pielęgnowana i popularyzowana.

Wedlug Aleksandra Hulego nauczy-

W październiku minęla 79.

ciela historii Liceum nr 10 im. św. Marii

rocznica wyzwolenia Bredy,

Magdaleny, konferencja plenerowa dla

wyjątkowego epizodu podczas

uczniów byla polączeniem historii świato-

II wojny światowej. Polacy, aby

wej z historią swojego kraju oraz umiejsco-

ocalić zabudowę holenderskiego

wieniem rodaka z ziemi lwowskiej w kon-

miasta i ludność cywilną, podjęli

tekście wydarzeń globalnych.

decyzję natarcia bez używania

­ Dobrze rozlożone akcenty. Uczniowie

artylerii i czolgów. Holendrzy

mogli poznać historię trochę inaczej, nie

do tego czasu pamiętają ten

­ Bardzo mi się podobalo i jestem

jak z podręcznika. Na przyklad to, jakim

ANDRZEJ KOŃKO (OD LEWEJ), ARTUR ŻAK

wyczyn dowodzonej przez

czlowiekiem byl general, że dbal o swoich

naprawdę wdzięczna Kurierowi Galicyj-

Stanislawa Maczka 1 Polskiej

żolnierzy i nie byli posylani na tzw. sztur-

pracy, stanąć w obronie swej ojczyzny.

i Liceum nr 24 im. M. Konopnickiej. We-

skiemu, że potrafi organizować takie

Dywizji Pancernej. Wdzięczni

my mięsne, że mial zasady humanistyczne.

Drugim argumentem bylo to, że ten nie-

dlug A. Żaka, tworząc koncepcję prelekcji,

spotkania. Uważam, że bardzo ważnym

za jego humanizm poświęcili

Moim zdaniem, taka nie formatowa meto-

wybrano nieliniową formę zainteresowa-

jest ukazywanie wlaśnie mlodzieży wy-

zwykly czlowiek byl związany z ziemią

naszemu Rodakowi w 2012 r.

bitnych postaci, które pochodzą z naszych

da nauczania bardzo skutecznie dopelnia

lwowską, która byla dla niego jego ,,malą

nia mlodzieży historią swego kraju. Temu

nowy gatunek tulipana.

program edukacji szkolnej. No i widzę, że

slużylo również wyjście ze szkoly i krótki

miast. Zaskoczylo mnie, że Stanislaw Ma-

Ojczyzną". Stanislaw Maczek  urodzil

dzieci trochę inaczej sluchają nowych lu-

się w Szczercu pod Lwowem. Chodzil do

dokument filmowy o roli 1 Polskiej Dywi-

czek ze Szczerca jest znany za granicą.

dzi, niż na przyklad mnie jako nauczyciela

gimnazjum w Drohobyczu. Studiowal we

zji Pancernej generala Stanislawa Maczka

Że jest tak szanowany przez Holendrów,

ANDRZEJ KOŃKO

­ mówi Aleksander Huly.

w walkach na froncie zachodnim.

- mówi Weronika Musińska z Liceum nr 10

Lwowie. U nas jego postać jest malo znana

im. św. Marii Magdaleny.

General Stanislaw Maczek mial zostać

w odróżnieniu od Europy, a zwlaszcza Ho-

­ Nie chcieliśmy, żeby to byla kolejna

Życie dowódcy jest niczym ilustracja

polonistą. Zostal bohaterem i pokazal, jak

lekcja historii w szkole. Chcieliśmy wy-

­ Trochę się interesuję historią i ta konfe-

do czasów wspólczesnych i wspólczesnej

landii, gdzie pamiętają o nim i czczą go do

można walczyć na wojnie wspólczesnej,

rencja byla jak najbardziej dla mnie. Slysza-

wojny w Ukrainie. W celu zapoznania mlo-

dziś. ­ A tu, na naszych ziemiach pamięć,

korzystać różne narzędzia nie szkolne.

przestrzegając zasad, po rycersku.

może nie chcę powiedzieć, że zanikla, ale

Oprócz prelekcji byl także dobry film o wy-

lem o generale Maczku wcześniej. Bardzo

dzieży z wielkimi postaciami naszej historii

Konferencja historyczna zatytulowa-

zwoleniu Bredy przez żolnierzy generala

podobal mi się film o roli Polaków z I Polskiej

dziennikarze Kuriera Galicyjskiego Andrzej

nie jest tak powszechna, jak na to zaslu-

na ,,Stanislaw Maczek ­ od polonisty do

Dywizji Pancernej w operacji przy Falaise. To

żyl i jakbyśmy chcieli. Naszą inicjatywę

Maczka podczas II Wojny Światowej. Byla

Końko i Artur Żak pod koniec listopada

dowódcy dywizji pancernej", zostala sfi-

prezentacja, która byla wyświetlana rów-

byla jedna z kluczowych bitew po wylądo-

przeprowadzili w Art Café Te Amo we Lwo-

skierowaliśmy przede wszystkim do dzie-

nansowana ze środków Kancelarii Prezesa

nolegle. Później byla też dyskusja. Dzieci

waniu aliantów w Normandii. Polacy odegrali

wie konferencję plenerową dla mlodzieży.

ci i mlodzieży szkolnej ­ opowiada jeden

Rady Ministrów w ramach konkursu Polo-

z prelegentów konferencji, Artur Żak.

nie narzekaly ­ mówi Żak.

tam strategiczną rolę ­ dzieli się wrażeniem

Wybraliśmy postać generala Maczka,

nia i Polacy za Granicą 2023.

Jako pamiątkę tego wyjątkowego wy-

z konferencji Wladyslaw Tychowski z Li-

ponieważ historia jego życia jest bardzo

Udzial w konferencji wzięli ucznio-

Organizator konferencji ­ Stowarzy-

darzenia, mlodzież otrzymala także upo-

ceum nr 24 im. M. Konopnickiej

wie klas maturalnych z dwóch szkól

podobna do historii wielu mlodych ludzi

szenie ,,Kurier Galicyjski" przy wsparciu

Stanislaw Maczek studiowal filozo-

lwowskich z polskim językiem nauczania

minki ­ zestaw naklejek, którymi będą

dziś, którzy przez wojnę musieli zmienić

Fundacja Wolność i Demokracja.

mogli ozdobić swoje codzienne gadżety.

fię i polonistykę we Lwowie, planując

swoje życie i rezygnując ze studiów oraz

­ Liceum nr 10 im. św. Marii Magdaleny