15

nr 22 (434) 30.11.­18.12.2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

przodkowie  obu  pochodzili

tyleż epokowy dla samego Jarec-

z terenów Litwy. Moniuszko mial

kiego, co dla historii opery pol-

bez wątpienia ogromny wplyw

skiej w ogóle. Mistrz, któremu

na ksztaltowanie osobowości

losy ulubionego ucznia nie byly

artystycznej Jareckiego. Byl dla

obojętne, do końca życia będzie

niego przede wszystkim wzorem

śledzić jego sukcesy. Pod datą 18

twórcy stojącego w slużbie na-

lutego 1872 roku w swoim no-

rodowi, ale też i czlowieka, któ-

tatniku Moniuszko z satysfak-

rego przywiązanie do swej malej

cją odnotuje wyróżnienie I i II

ojczyzny i tradycyjnych war-

nagrodą w konkursie Warszaw-

tości nie mogly nie inspirować.

skiego Towarzystwa Muzycz-

,,Dziwny urok miala dla mnie po-

nego następujących utworów

stać twórcy ,,Halki": ­ wspomi-

Jareckiego: Sonaty wioloncze-

nal Jarecki po wielu latach swego

lowej D-dur i Psalmu CXIII Pan

profesora - malomówny, cichy,

chce królować. Doczeka udane-

a jednak imponujący. Patrząc

go debiutu swego wychowanka

na niego wyobrażalem sobie

1 kwietnia za pulpitem dyry-

w myśli typ zacnego i poczciwe-

genckim Teatru Skarbkowskie-

go Litwina. Jego przywiązanie do

go i wystawienia pod jego batu-

kraju i rodziny bylo wprost roz-

tą 6 kwietnia ,,Halki" z udzialem

czulające. Szczególniej lubial nam

czolowych warszawskich soli-

rozpowiadać o Wilnie, za którem

stów: Marii Kwiecińskiej (Hal-

też zawsze tęsknil". Dr Kazimierz

ka) i Franciszka Cieślewskiego

Jarecki, najstarszy syn kompo-

(Jontek), inaugurującej dzialal-

zytora, opierając się na wspo-

ność opery polskiej w mieście

mnieniach ojca z czasów war-

nad Peltwią.

szawskiej mlodości, potwierdzal:

3 czerwca Jarecki popro-

,,[...]przez okres lat czterech, jest

wadzil we Lwowie wykonanie

Jarecki jedynym uczniem, któ-

ballady Moniuszki ,,Czaty" we

remu Moniuszko poświęcil się

Kazimierz Raczyński, z którym

względem artystycznym (odbyly

wlasnym opracowaniu na glos

nowymi kompozycjami, po-

w zupelności, w którego staral się

przez pewien czas mieszkal na

się trzy koncerty kompozytora ­

i orkiestrę, we wspanialej in-

wstalymi już pod Wysokim

Lesznie, dzielil zainteresowa-

przelać calą swoją rozleglą wie-

terpretacji Teodora Borkow-

22, 24 i 26 lutego) i finansowym.

Zamkiem. Bylo to ,,okazale skó-

nia literaturą i filozofią, odbyl

dzę muzyczną, którego dopuścil

Trzykrotnie wykonano osnute

skiego. Nazajutrz, 4 czerwca

rzane album z klamrą zlocistą

też pamiętną wycieczkę stat-

do zupelnej zażylości i traktowal

w Warszawie pod wieczór Sta-

na kanwie mickiewiczowskiej

i na kluczyk zamykane, miesz-

kiem parowym do Plocka (pod

jak gdyby czlonka wlasnej ro-

nislaw Moniuszko niespodzie-

,,Widma", a kantata ta na lwow-

czące wewnątrz kilkaset stro-

jej wrażeniem miala powstać

dziny".Dowodem bliskich, ser-

wanie w wieku 53 lat umiera na

skich afiszach występowala

nic nutowych. Na pierwszej

Sonata na wiolonczelę i forte-

decznych relacji lączących Ja-

atak serca. Odtąd to na barkach

pod nieocenzurowanym tytu-

karcie widnieje następujący

pian). Sześć dni później, w Wi-

reckiego z rodziną Moniuszków

rozpoczynającego dopiero ka-

lem ,,Dziady". Moniuszko mial

napis: ,,1868 20.III. Najmilsze-

gilię tegoż roku, w wieku 53 lat

są choćby jego kompozycje na

rierę kompozytorską Henryka

okazję spotkać się we Lwowie

mu i najlepszemu uczniowi mo-

umiera ojciec Henryka - Józef

wiolonczelę, fortepian czy orga-

Jareckiego spoczywać będzie

z osiadlym tu uczniem Chopina,

jemu Henrykowi Jareckiemu na

Jarecki. Utrata przyjaciela i ojca

ny,powstale na prośbę pani Mo-

obowiązek kontynuacji dzie-

Karolem Mikulim. Siedem mie-

szkice jego pięknych myśli,

przyśpieszają decyzję o wy-

niuszkowej z myślą o uczczeniu

la zapoczątkowanego przez

sięcy po lwowskim tournée, 28

poświęca St. Moniuszko". Tak

jeździe z Warszawy. Przyjmuje

jej męża w dniu imienin, obcho-

ojca polskiej opery narodowej.

września, odbyla się warszaw-

szczególowy opis sugeruje, że

więc propozycję dyrektora te-

dzonych 8 maja, kiedy to byly

Wzorem swego mistrza, i jako

ska premiera okrojonego przez

Niewiadomski, znany lwowski

atru Poznańskiego Stanislawa

wykonywane przez dzieci so-

dyrygent i jako kompozytor,

cenzurę ,,Strasznego dworu"

kompozytor, pedagog i krytyk

Dobrzańskiego objęcia stano-

lenizanta, Boleslawa i Jadwigę.

podejmie to zadanie godnie

Moniuszki, w której 19-letni Ja-

muzyczny, z Jareckimi zaprzy-

wiska kapelmistrza. To wla-

Moniuszko zaś wlącza utwory

i z poświęceniem, z calą odpo-

recki, jako czlonek orkiestry za-

jaźniony, musial mieć w ręku

śnie ten teatr, w którym szlify

zdolnego ucznia do programów

wiedzialnością i świadomo-

pewne bral udzial. Czy mógl wte-

ten cenny manuskrypt.

dyrygenckie zdobywa w ciągu

wlasnych koncertów kompozy-

ścią jego wagi. Stanie się nie

dy przypuszczać, że po uplywie

Epizod poznański

trzech ostatnich miesięcy se-

torskich, powierza mu prowa-

tylko niestrudzonym krzewi-

12 lat triumfalnie wprowadzi to

w drodze do Lwowa

zonu (od stycznia do marca 1872

dzenie swoich dziel, cieszy się

cielem muzyki Moniuszki na

dzielo swego mistrza w postaci

roku), staje się swego rodza-

Grudzień roku 1871 stal

z jego pierwszych sukcesów

terenie zaboru austriackiego,

oryginalnej, nie znieksztalconej-

ju trampoliną do objęcia takiej

się momentem przelomowym

kompozytorskich, które skru-

przede wszystkim we Lwowie

na scenę lwowską już jako dyry-

samej funkcji w nowopowsta-

w  karierze  utalentowane-

pulatnie odnotowuje w swoim

i Krakowie, ale wobec restryk-

gent Teatru Skarbkowskiego?

go 25-latka. Dwa poniesione

jącej operze polskiej w Teatrze

notatniku. Być może to wlaśnie

cji obejmujących ziemie pod za-

Jak relikwia przechowywa-

w krótkim czasie ciosy wply-

Skarbkowskim w stolecznym

od swego profesora uslyszal Ja-

borem rosyjskim i pruskim, nie

ny byl w rodzinie podarowany

Lwowie.

wają na podjęcie istotnych de-

recki po raz pierwszy o Lwowie.

zmarnuje dziejowej szansy, by

Jareckiemu przez Moniuszkę

cyzji, które mialy zaważyć na

Twórca polskiej opery narodo-

to wlaśnie ze Lwowa uczynić

notatnik z dedykacją. Ofiaro-

Ostatni gest Moniuszki

dalszej jego karierze muzycz-

wej odwiedzil miasto w lutym

glówny ośrodek kultywowania

wany na cztery lata przed uda-

nej. 18 grudnia w Warszawie

Na to stanowisko poleci go

polskiej twórczości operowej,

1865 roku.Trzytygodniowy po-

niem się do Lwowa ­ ze slów

umiera na tyfus kuzyn i ser-

na kilka miesięcy przez swoim

byt Moniuszki pod Wysokim

którą wzbogaci o wlasne war-

Stanislawa Niewiadomskie-

deczny przyjaciel Jareckiego,

zgonem Moniuszko. Byl to gest

tościowe dziela.

Zamkiem okazal się owocny pod

go ­ zapelnial się stopniowo

Elegia o ks. Bronislawie

Witryna literacka

STANISLAWA NOWOSAD

Przez Boga jako kaplan wybrany,

Coraz bardziej kruszy się epoka,

Slużyleś wiernie, Slugo oddany.

Bo odchodzą ci, co są opoką.

Żegna Cię wielka kaplanów rzesza,

Ze stron dalekich dużo pośpiesza.

Smutny katedralny dzwon

Nie chce dziś uderzyć w ton,

Konfesjonalów mialeś tu wiele,

Zasmucone stoją stalle,

Żaloba w konfesjonale.

Nie tylko w każdym lwowskim kościele,

Wszak szedleś śladem mistrza swojego,

Księdza Doktora niezrównanego.

Zabraklo już spowiednika,

Co serca ludziom przenikal,

On kierowany byl Bożą mocą,

Pracowal na Pańskiej niwie

Tak gorliwie, tak gorliwie.

Też slużyl wszystkim wszelką pomocą

I Ty ­ poszedleś drogą tą samą,

Kiedy wlożyleś czarną sutannę.

A dziś już w Pańskiej siedzibie

Chociaż Cię czeka w niebie korona,

Za nas modli się żarliwie.

Lwów i katedra osierocona.

Za tak wierną slużbę Panu

Opuścil już padól placzu,

Nie tylko jako kaplan slużyleś,

W gorliwości i oddaniu

Serca nasze za Nim placzą.

W różnych potrzebach pomocny byleś.

Czeka Cię nagroda w niebie,

Z wielką milością, delikatnością

Bo Bóg sobie wybral Ciebie.

Byl On światlym spowiednikiem,

Dziś w niebie ­ orędownikiem.

W różnych potrzebach, dolegliwościach.

Slużyleś ludziom w każdej potrzebie,

O cnotach tak wielu, zaslugach tak wielu,

Pomocny w każdej potrzebie,

Żegnaj, Księże Broniu, drogi Przyjacielu.

Dziś u Pana jest już w niebie.

A dziś już za nas wstawiasz się w niebie.