22

nr 23­24 (435­436) 19.12.2023­15.01.2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Grzegorz Drozdowski z Bukowiny

Georg Drozdowski (1899­

i jestem z tego dumny. Przyj-

1987) ­ poeta polskiego

muję wszystkie kpiny, którymi

jest poddawane to miasto, jako

pochodzenia, piszący

ośrodek prowincjonalnych form

po niemiecku, prozaik,

i zwyczajów. Miasto metropolii,

dramaturg, dziennikarz,

uniwersytet, teatr, świeckie to-

tlumacz, aktor.

warzystwo? Proszę mi darować

­ skąd moglo się to tam wszystko

wziąć? Tam za górami, na kra-

PETRO HAWRYLYSZYN

G

ju równiny, graniczącej z Rosją?

eorg Drozdowski uwa-

A jednak z tego miasta, które Karl

żany jest za tzw. ,,starego

Francuz odniósl do na wpól-A-

Austriaka"; posiadającego

zji, prowadzila droga do sukcesu

odpowiedni życiorys, wycho-

i wielu ludzi wlaśnie tu czerpalo

wanie, wartości, światopogląd

sily i doświadczenia, które pro-

i mentalność. Imperium Au-

wadzily ich później na wyżyny

RATUSZ W CZERNIOWCACH (2009)

stro-Węgierskie po swoim roz-

w Austrii i gdziekolwiek indziej".

padzie na dlugo pozostalo w pa-

,,Wykarbowane na murze", ,,Ślady

i wokól. Wspomnienia starego

W jego wspomnieniach znaj-

GEORG DROZDOWSKI

mięci ludzi, którzy w nim się

twoich kroków" i inne.

Austriaka". Po raz pierwszy po

dujemy wiele ciekawych in-

ksztaltowali. Nie zawsze byly

Drozdowski napisal też kilka

ukraińsku ukazaly się w 2001

formacji o mieście i jego okoli-

to wspomnienia negatywne.

książek z humorystyczno-ka-

r. w przekladzie Petra Rychlo.

cach, o interesujących ludziach,

Urodziwszy się w Czerniow-

rykaturalnymi wierszami i pio-

W 2021 r. drugie wydanie ukaza-

o krewnych i znajomych, o pań-

cach w rodzinie oficera armii

senkami w stylu ,,Bankenzan-

lo się w czerniowieckim wydaw-

stwowych i spolecznych in-

austro-węgierskiej Georg zebral

gu": ballady, bajki, opowiastki,

nictwie ,,21" i nadal jest bardzo

stytucjach,  o  wojskowych

w sobie ­ można tak stwierdzić

,,okrutne" romanse, wierszowa-

popularne wśród czytelników.

i lekarzach, nauczycielach i ka-

­ caly koloryt ówczesnej Euro-

ne anegdoty itp. W tymże dow-

Z tej, nadzwyczaj interesującej

planach, o mieszczanach i wie-

py Centralnej. Ojciec pochodzil

cipnym i pozytywnym tonie

książki, możemy dowiedzieć się,

śniakach, o bogaczach i żebra-

z drobnej szlachty polskiej spod

napisal kilka powieści: ,,Pchla

jaka byla jego Bukowina. Autor

kach. Wielką uwagę poświęca

Krakowa, a matka Marina miala

w uchu ­ kolec w sercu. Poważ-

stawia sobie cel ,,Zachować od za-

autor charakterystyce każdej

korzenie francuskie ­ pochodzi-

ne i wesole historie", ,,Muzyka

pomnienia to, co za kilkadziesiąt

grupy narodowej, żyjącej na

TABLICA PAMIĄTKOWA,

la z rodziny tkaczy lotaryńskich.

wojskowa: historia w dur i moll",

lat prawie nikogo nie będzie in-

ówczesnej Bukowinie. Książ-

POŚWIĘCONA GEORGOWI

Ojciec zmarl wcześnie i wy-

,,Sezamie, otwórz się! Historia

teresowalo, zatrze się w pamięci

ka, napisana lekko, opowiada

DROZDOWSKIEMU

chowaniem Georga zajmowa-

o zmierzchu", ,,Czytać, gdy za-

i pochlonie go czas". W przedmo-

o Czerniowcach kilku pokoleń

li się najbliżsi krewni ­ przede

wielu mieszkańców Bukowiny

huka sowa". Drozdowski wyka-

wie autor podkreśla: ,,Tu opowiem

Europejczyków, mówiących po

wszystkim matka, ciotka i bab-

o tożsamości niemieckie, stalo się

zal się też w dramaturgii. Swe

o tym, jak żylo obok siebie sześć

niemiecku. Z wiekiem Georg

cia. Rodzina matki mieszka-

przesiedlenie do III Rzeszy latem

pierwsze jednoaktowe przedsta-

narodowości, jak rozwiązywali

Drozdowski pisze coraz lepiej

la w Kalinesztach (poludniowa

1940 r. (na podstawie paktu Ri-

wienia napisal jeszcze w Czer-

swe codzienne problemy, starając

i więcej. Zmarl pisarz 24 paź-

Bukowina), gdzie mieli niewiel-

bbentrop-Molotow). Pisarz pisze

niowcach. Po II wojnie światowej

się być Zachodem na Wschodzie,

dziernika 1987 r w Klagenfurcie

ki neogotycki palacyk. Tu mlody

w swoich wspomnieniach, że SS

pisze szereg dramatów i powieści

czyli stać pod znakiem kultury,

w wieku 89 lat.

Georg spędzal wesole wakacje

,,ocenilo jego rasę i pochodzenie

radiowych, które wystawiano

będącej europejską. Podtrzymy-

W Klagenfurcie funkcjo-

letnie.

na trójkę". Wkrótce po przybyciu

na scenie teatru w Klagenfur-

waliśmy kontakty z tą przestrze-

nuje  ,,Towarzystwo  Georga

Wyksztalcenie

zdobywal

do Niemiec zostaje zmobilizowa-

cie i transmitowano przez radio:

nią, gdzie siadalo slońce, i chro-

Drozdowskiego" i na jego cześć

w Czerniowcach w katolic-

ny do wojska w stopniu sierżanta

,,Duch i gra", Odyseja. Pieśń XXX",

niliśmy świadomie i uparcie aż

nazwano jedną z ulic, a na bu-

kiej szkole św. Marii, a z cza-

sztabowego. Slużyl w wojskach

,,Taniec umarlych", ,,List znikąd",

do tej godziny, gdy historyczna

dynku, gdzie mieszkal, umiesz-

sem w CK II Gimnazjum pań-

lotniczych na terenie Chorwacji

,,Parafraza na Trzech Mędrców",

Bukowina znikla".

czono tablicę pamiątkową.

stwowym, które uważal za

w Zagrzebiu.

,,Legenda o Martynie".

Nie mniej wzruszająco pisze:

W Czerniowcach w siedzibie

,,najbardziej srogie". Wyksztal-

Po wojnie Georg Drozdowski

Drozdowski zaprezentowal się

,,...Iskry wspomnień, wydobyte

dawnego Domu niemieckie-

cenie gimnazjalnie musial koń-

osiadl w Austrii w Klagenfur-

wspaniale w przekladzie literac-

z pamięci, przenoszą się w nowe

go przy ul. O. Kobylańskiej 53

czyć w Wiedniu jako ekstern, już

cie, który ­ jak pisal Petro Py-

kim. Wielonarodowa atmosfe-

czasy, nie odbierając u starych

w kwietniu 1999 r. przy wspar-

w latach Wielkiej wojny.

chlo ­ ,,w czymś przypominal mu

ra przedwojennych Czerniowiec

ich cnoty. Wówczas uda się

ciu rządu Klagenfurtu i Rady

Udzial w I wojnie światowej

jego Czerniowce, ponieważ leżal

sprzyjala rozwojowi talentu po-

uświadomić, że tę ,,Starą Austrię"

miejskiej Czerniowiec, uroczy-

zakończyl w stopniu chorąże-

u podnóża gór i byl wielonarodo-

ligloty. W Austrii aktywnie po-

nie można po prostu przenieść

ście otwarto izbę pamięci Geor-

go armii austro-węgierskiej. Po

wym pograniczem". Tu realizuje

pularyzuje  literaturę  polską

do archiwum, że nadal istnieje

ga Drozdowskiego. W 2004 r. na

oficjalnym zakończeniu wojny

się jako pisarz, krytyk teatral-

i rumuńską. Przelożyl na język

aż do tej fatalnej godziny, którą

domu przy ul. Szewczenki 42,

powraca do Czerniowic. Ma-

ny i tlumacz. Przez dluższy czas

niemiecki utwory M. Eminescu,

przeoral na pólnoc ,,do domu do

gdzie przez pewien czas pisarz

rzyl o studiach medycznych,

jest redaktorem dziennika ,,Vol-

G. Koszbuka, T. Argezi, W. Woj-

Rzeszy" ostatni pociąg i zabral

mieszkal, też odslonięto tablicę

ale okoliczności nie sprzyjaly

kszeitung", piszącego o kulturze.

kulescu, I. Pilata. Jak twierdzi Pe-

tych wszystkich, którzy ducho-

pamiątkową i trzeba zaznaczyć,

temu. Pracowal jako sprzedaw-

Wspaniale udaje mu się krytyka

tro Rychlo ,,przyniosly mu slawę

wo woleli pozostać tymi, kim

że jej tekst jest tożsamy z tek-

ca w kiosku, jako przedstawiciel

teatralna. Wspólpracuje też z lo-

jednego z najlepszych znawców

byli, nawet, jeżeli wielu z nich

stem tablicy w Klagenfurcie.

firmy handlującej soją, przed-

kalną rozglośnią radiową. Napi-

i niezrównanych interpretato-

ohydny wyraz, który silil się na

Znawcy literatury nadal ba-

stawiciel cukrowni, a w końcu

sal bardzo interesujące badania

rów rumuńskiego literackiego

wieczność, nie pozwalal to uczy-

dają i propagują twórczość pi-

urzędnik bankowy. W okresie

o teatrze na Bukowinie.

piśmiennictwa".  Oddzielnymi

nić. Dopiero wówczas urwal się

sarza. Będąc ,,starym Austria-

międzywojennym  Czerniow-

W Austrii Drozdowski dru-

wydaniami w jego przekladzie

korzeń i upadlo wykarczowane

kiem" udalo mu się zostać nie

ce wchodzily w sklad Króle-

kuje szereg artykulów, zbiorów

ukazaly się poezja Luciana Blagi

drzewo. Jednak zostaliśmy wier-

tylko literatem, ale i wielkim

stwa Rumunii. Georg znajduje

i książek. Między innymi wydaje

,,Pory roku duszy" i powieść Vin-

nymi sobie, chociaż nie udalo się

popularyzatorem Bukowiny.

ujście dla swych emocji w życiu

zbiory poezji ,,Kamieniarski sad",

tily ,,Tam nawet świecą gwiazdy".

nam pozostać na Bukowinie".

teatralnym ­ organizuje tru-

,,Z zalakowanym rozkazem", ,,Bieg

W 1984 r. ukazaly się wspo-

O mieście swej mlodości

Na podstawie::

pę amatorską ,,Czernowitzer

piasku w zegarze piaskowym",

mnienia Georga Drozdowskie-

Drozdowski  pisze:  ,,...Jestem

Ґеорґ Дроздовський. Тоді

Kammerspiele" (Czerniowickie

,,Efeta: poezje ­ sprawa Noego",

go ,,Wówczas w Czerniowcach

mieszkańcem

Czerniowiec

в Чернівцях і довкола. Спо-

przedstawienie kameralne). Gra-

гади старого австрійця / Пе-

no w niej utwory klasyki nie-

реклад з німецької, передмо-

mieckiej i sztuki wspólczesnych

ва і примітки Петра Рихла.

autorów niemieckich i austriac-

­ Чернівці: «Молодий буко-

kich. Drozdowski byl jednym

винецьČ, 2001. 256 с.

z glównych aktorów trupy i jed-

Кайндль Р. Ф. Історія Чер-

nocześnie dyrektorem repertu-

нівців. ­ Чернівці: Місто,

arowym. W tym czasie jego pasją

2005. 300 с.

staje się dziennikarstwo. Pisze

Петро Рихло. «Я все ще

w czerniowieckich gazetach

вірю, що Орфей співаєČ: [до

,,Algemeine Zeitung" i ,,Deutsche

100-річчя від дня народж.

Tagespost" przeważnie jako re-

Ґеорґа Дроздовського] // Бу-

porter wydarzeń kulturalnych".

ковинський журнал.­ 1999.­

W 1934 r. ukazuje się jego pierw-

Ч. 1/2.­ С.130-136.

szy tomik wierszy pod prostą

Шарий А., Шимов Я. Ко-

nazwą ,,Gedichte" ­ ,,Poezje".

ріння та корона. Нариси про

Punktem zwrotnym w ży-

Австро-Угорщину: доля ім-

ciu Drozdowskiego, jak i w życiu

WIEDEŃSKIE GIMNAZJUM, KTÓRE UKOŃCZYL GEORG DROZDOWSKI

перії. Київ:ДІПА, 2018. 419 с.