45
nr 2324 (435436) 19.12.202315.01.2024
Z pamiętnika podróżnika
www.kuriergalicyjski.com
Holoby oczekują na polskich turystów
Gmina Holoby na
Wolyniu opracowala
nową trasę
turystyczną, na której
najciekawsze miejsca
związane są z historią
Rzeczypospolitej.
TEKST I ZDJĘCIA
LUDMYLA PRYJMACZUK
Wioska Holoby leży na trasie po-
między Luckiem a Kowlem. Autobusy
turystyczne, jadące na Szackie Jeziora
lub do domu-muzeum rodziny Kosaczów
w miejscowości Kolodiażne, gdzie minęlo
dzieciństwo Lesi Ukrainki, ten punkt na
mapie po prostu mijają. A, nadaremnie!
ZNISZCZONE SKRZYDLO PALACU
Również tu jest wiele interesujących
Dawna brama stala się
tych jodel ma wlaściwości lecznicze. Część
zabytków.
cerkwią
parku zachowala się do dziś.
Historia Holob związana jest bezpo-
Jedyną zachowaną budowlą z dawne-
średnio ze szlacheckimi rodami Jaruzel-
W parafii czterech wiernych
go kompleksu palacowego, zamieszkalego
skich, Wilgów, Potockich, Ronikerów,
początkowo przez Jaruzelskich, a później
Mianowskich. Dzięki rysunkom polskich
Jak opowiada Ludmila Sadowa, Alla
Wilgów jest stara brama wjazdowa do
malarzy Kazimierza Wojniakowskiego
Preobrażeńska-Roniker jest znaną ukra-
majątku. Palac wlaścicieli majątku splonąl
i Napoleona Ordy, którzy odwiedzili Ho-
ińską malarką, mieszkająca w Polsce.
okolo 1870 r jak twierdzi Arkady Tkaczuk.
loby, możemy zobaczyć jak wyglądala ta
Urodzona na terenach Kirowogradu, przed
Dlatego bramę wjazdową pod koniec XIX w.
miejscowość na przelomie XVIII-XIX ww.
wtargnięciem Rosjan wielokrotnie odwie-
przeksztalcono na budynek mieszkalny.
Niestety, większa część tych zabytków
dzala swą malą ojczyznę. Pozostawila na
W tym czasie zamurowano arkę,
do niedawna przebywala w stanie ruiny.
pamiątkę po sobie kilka swoich obrazów,
przez który przejeżdżano bryczką. W bu-
Dzięki pomocy polskich i ukraińskich fa-
które obecnie eksponowane są w kościele
ARKADY TKACZUK
dynku zainstalowano ogrzewanie komin-
chowców od restauracji i zachowania
św. Michala Archaniola. Alla namalowala
kowe twierdzi historyk. Po jakimś
dziedzictwa kulturowego sytuacja powoli
też herby wszystkich wlaścicieli majątku,
czasie na piętrze urządzono kaplicę. Gdy
zmienia się na lepsze. Gmina na tej pod-
Ludmila opowiada, że kościól w 1992
które również można oglądać w kościele.
Wedlug A. Tkaczuka, pierwszy kościól
wlaściciele zubożeli i przenieśli się do wio-
stawie opracowala i przedstawila trasę
w 1700 r. wybudowali Jaruzelscy. W 1708
r. zwrócono wiernym. Powrócil tu cudow-
Katolików w Holobach
ski Nowosiólki, ten budynek oddano para-
turystyczną. Ciekawe miejsca na tej trasie
r. spalily go wojska szwedzkie podczas
ny obraz MB Częstochowskiej, wywie-
mamy jedynie czworo
fii rzymskokatolickiej. Możliwe, że umiesz-
przedstawię naszym Czytelnikom...
ziony po II wojnie światowej. W 2006 r.
wojny pólnocnej. Prawdopodobnie na jego
czono tu przykościelny szpital.
polsko-ukraińska grupa konserwatorów
fundamentach wybudowano później ko-
w tym ja i moja matka,
Tajemnicze rzeźby czekają na
Arkady Tkaczuk twierdzi, że oryginal-
zakończyla odnawianie fresków na stro-
ściól św. Michala Archaniola. W 1783 r.
która jest Polką opowiada
swoich odkrywców
ny wygląd budowli przedstawiony jest na
Ludwik Wilga wybudowal dla grekokato-
pie kościola. Obecnie świątynia św. Mi-
Ludmila. Ale nasz
rysunku Napoleona Ordy. Artysta przed-
Do bogactwa historii miejscowości
lików cerkiew św. Jerzego i przebudowal
chala Archaniola posiada status zabytku
kościól dziala. Co niedzieli
stawil go okolo 1875, gdy byl w Holobach.
bardzo przyczynil się jego wlaściciel Jó-
narodowego.
istniejąca świątynię katolicką.
przyjeżdża do nas ksiądz
Budowla miala kopulę na dachu, sam dach
zef Jaruzelski opowiada lokalny historyk
Cerkiew św. Jerzego zostala wybudo-
Kościól jeszcze parokrotnie byl nisz-
Aleksander Lukaszczuk
byl spadzisty. Później kopulę rozebrano.
wana przez Ludwika Wilgę w 1783 r., ale
Arkady Tkaczuk. W 1711 r. zacząl on bu-
czony i odbudowywany od nowa twier-
z Kowla i odprawia
Gdy w 2006 r. budowlę przekazano parafii
drewniana dzwonnica jest starsza od świą-
dować w Holobach caly kompleks archi-
dzi Tkaczuk. W 1786 r. w wieżę trafil
nabożeństwo. Aż dziwne,
św. Piotra i Pawla Kijowskiej Cerkwi Prawo-
tektoniczny: rezydencję-palac, kościól św.
piorun. Ludwik Wilga ją odbudowal.
tyni. W okolicach są jeszcze inne zabytki:
że nasz kościól ocalal
slawnej, przeprowadzono w niej generalny
Archaniola Michala i kompleks rzeźb na
Po raz kolejny kościól w czasie I wojny
cerkiew Narodzin NMP w wsi Poginki,
remont. Stylizowaną kopulę odtworzono
stary cmentarz katolicki w Holobach czy
Rynku. Trzy figury z tej kolekcji umieszczo-
światowej wysadzili Niemcy. Rozebrali
w sowieckich czasach.
wedlug rysunków Napoleona Ordy.
wojskowa nekropolia poleglych podczas
no tu nieprzypadkowo. Kolo Rynku prze-
również wieżę. Gdy Holoby znalazly się
W kościele urządzili
biegala ówczesna glówna droga na Kowel.
w Rzeczypospolitej, miejscowe wladze
I wojny światowej we wsi Świdniki, wybu-
oni magazyn nawozów
Zamiast oficyny
Wędrowcy i pielgrzymi zatrzymywali się
odbudowaly świątynię po raz kolejny.
dowana w latach 1930. Ogólem na trasie
chemicznych. Sól do dziś
jedynie mury
turystycznej, opracowanej w gminie Ho-
przed figurami Matki Boskiej i świętych,
Sowieci zrobili tu magazyn nawozów
występuje ze ścian.
Na miejscu kolejnej budowli dawnego
aby pomodlić się.
sztucznych.
loby przy wsparciu Ukraińskiej Fundacji
wspanialego palacu stoi dziś ruina. Dawniej
Jeszcze trzy figury jak twierdzi wo-
Kultury, jest 11 obiektów. Na razie w gmi-
byla tu oficyna. Wedlug zamyslu architek-
lyński historyk Kościola Mykola Teodoro-
nie rozwija się infrastrukturę turystycz-
tów nie lączyla się z glównym gmachem
wycz ustawione zostaly wzdluż tej drogi.
ną i szuka się możliwości i sponsorów do
palacu, lecz stala obok. Po pożarze ten
odbudowy majątku Jaruzelskich Wilgów.
Jedna z krzyżem na postumencie znajduje
budynek postanowiono przebudować, by
W gminie są pewni, że turyści dopiszą.
się obecnie na terenie prywatnym, inna jest
uczynić mieszkalnym..
w sąsiedniej wiosce Pogińki. Jeszcze jeden
Tuż po prezentacji trasy pierwsze grupy od-
Jedynym świadectwem, jak ta oficy-
wiedzily miejscowość. Teraz oczekiwani są
krzyż nie zachowal się zostal zniszczony
na wyglądala pierwotnie jest również ry-
podczas I wojny światowej. Figurami na
turyści z Polski.
sunek Napoleona Ordy z 1876 r. opowiada
dawnym Rynku obecnie opiekuje się Naro-
dalej krajoznawca. Na rysunku zamiast
dowy Instytut Kultury ,,Polonika".
pseudobarokowej fontanny widnieje niska
W centrum umieszczono figurę Matki
budowla oranżerii. Zbierano się tam na po-
Boskiej ciągnie dalej A. Tkaczuk. Obecnie
obiednią kawę. Ta część budowli, obecnie
rzeźba jest bardzo zniszczona i rozsypuje
piętrowej i plaskiej, byla wysoką piętrową
się. Jeszcze przed II wojną światową figura
salą, która pelnila rolę sali koncertowej.
byla w zadawalającym stanie. Jej wysokość
W tym budynku, który teraz jest ruiną,
to okolo 10 m. Odrestaurować figurę jest
mieszkali ostatni wlaściciele Holob Maria
praktycznie niemożliwie, dlatego postano-
Karolina Mianowska i jej malżonek Leopold.
wiono zastąpić ją jej kopię. Dwie inne rzeź-
Oprócz niego byl tu niewielki park i sad.
by są mniejsze po ok. 5 m. Zachowaly się
Pierwsi sowieci, gdy przyszli na Wolyń,
dość dobrze. Po lewej od Matki Boskiej stoi
wysiedlili Mianowskich, a ich budynek zaję-
figura św. Antoniego Padewskiego. Prawie
li na palac kultury. Aż do 1989 r. mieścil się
identyczną możemy oglądać w kościele św.
tu internat dla dzieci.
Piotra i Pawla w Lucku. Po prawej figura
Pracowalam tutaj mówi mieszkan-
św. Jana Nepomucena.
ka Holub Ludmila Sadowa. W sali koncer-
Wedlug historyka, prawdopodobnie
towej byla jadalnia. Wiem dużo o majątku
ta rzeźba byla pierwszą figurą tego świę-
od prawnuczki Karoliny Roniker-Mianow-
tego w Rzeczypospolitej. Wzniesiono ją
skiej, Ally Preobrażeńskiej-Roniker. Opo-
w 1711 r., święty zaś zostal kanonizowany
wiadala, że w parku jej prababcia wysadzila
w 1729. Dlaczego ak się stalo na razie
dwie grabowe aleje, a dla Leopolda Mianow-
pozostaje tajemnicą i czeka na badaczy.
skiego specjalny gatunek jodly, pachną-
Na razie trwają prace konserwatorskie,
cej jablkami. Mąż chorowal na gruźlicę.
ale już wkrótce można będzie zobaczyć
KOŚCIÓL PW. ŚW. MICHALA ARCHANIOLA
LUDMILA SADOWA W KOŚCIELE
W tamtych czasach uważano, że aromat
odnowione zabytki.
