4

nr 2 (438) 30.01.­15.02. 2024

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

ANTARES ­ przywraca dusze z niebytu

Gdy trzeba odnaleźć

szczątków, pobierany jest material biologicz-

ANTARES jest kynoterapia lub wizyter-

zaginioną osobę, żyjącą lub

ny, by później przy pomocy analizatora gene-

stwo. Pawlogradzcy kynolodzy ze swymi

martwą, bliscy zwracają

tycznego ANDE 6C zidentyfikować ofiary.

futrzastymi pomocnikami od 2009 roku

się do Pawlogradzkiego

Akcja poszukiwawcza w rej. pokrow-

dzialają w centrach rehabilitacji, domach

kynologicznego oddzialu

skim trwala trzy doby. Żywych ofiar

dziecka, szkolach dla dzieci specjalnej

poszukiwawczego ANTARES

ostrzalu nie odnaleziono. W ruinach od-

troski. Od niedawna są bardzo oczekiwa-

w obw. dniepropietrowskim.

szukano ponad setkę fragmentów ludz-

ni na oddziale fizycznej i rehabilitacyjnej

Ośrodek opracowal unikalną

kich szczątków. Wszystkie zostaly zi-

medycyny szpitala nr 4 w mieście Dnipro.

metodę poszukiwania, która

dentyfikowane. Ostrzal rakietowy zabral

Specjaliści zakladu pomogli Larysie w jej

okazala się nadzwyczaj

życie 11 osób, w tym 5 dzieci. Najmlodsza

szybkim powrocie do normalnego życia.

skuteczna i sprawdzila się

ofiara miala dopiero trzy latka.

Kudlaci asystenci poprawiają nastrój pa-

w praktyce setki razy. Trudną

Jak twierdzi kierownik Oddzialu po-

cjentom oddzialu.

codzienność oddzialu w czasie

szukiwawczego Larysa Borysenko, takie

­ Pieski podobają się, emocje są ol-

wojny i pomoc organizacji

wyjazdy w poszukiwaniu żywych lub

brzymie ­ dzieli się wrażeniami Wiktoria

zza granicy przedstawię

zmarlych zdarzają się stale. W ubieglym

Parchomenko, pacjentka oddzialu. ­ Da-

dziś Czytelnikom ,,Kuriera

roku wolontariusze ANTARESA ze swymi

rzą nas swą pozytywną energią! Tego

Galicyjskiego".

pomocnikami przebywali prawie 150 dni

wlaśnie potrzebują pacjenci szpitala ­

w akcjach na terenach calej Ukrainy.

tacy jak my. Ich obecność sprzyja zdro-

wieniu! Te mile stworzenia robią wielką

LUDMILA PRYJMACZUK

Ratują żyjących, odnajdują

sprawę.

TEKST

zmarlych

Wedlug Larysy metodę poszukiwania

i związane z ryzykiem dla życia wolonta-

Larysa opowiada jak już od chwili wy-

LARYSA BORYSENKO

i wzorce ,,zapachów śmierci" do tresury

Opracowana przed dziesięciu laty

riuszy i ich futrzastych pomocników.

buchu wojny ANTARES wsparli przyjaciele

ZDJĘCIE

przez kynologów oddzialu metoda zosta-

psów wolontariusze ANTARESA opraco-

Podobny przypadek miala sama Lary-

zza granicy. Z Niemiec przyslano śpiwory,

la wielokrotnie sprawdzona w praktyce.

wali sami. Wyniki tresury przewyższyly

sa Borysenko. Cudem uszla z życiem po

Mróz, zamieć, silny wiatr, zwalający

karimaty i profesjonalny sprzęt poszuki-

oczekiwania ­ kudlaci poszukiwacze na-

ciężkim zranieniu, przeżytej komie i licz-

z nóg. Lapy psów krwawią, ludzie i zwie-

Okazala się nadzwyczaj skuteczna. Często

wawczy, obuwie dla piesków przekazano

uczyli się odnajdywać zmarlych i fragmen-

nych operacjach. Pokonując ból, rozpacz

rzęta przemarzli przy pokonywaniu zwa-

wolontariusze z ANTARESA są ostatnią

z USA i Slowacji. Nie zapomnieli o nich

ty cial zalegających nawet przez sto lat.

i depresję po rehabilitacji, ta mężna kobie-

nadzieją, ich zwierzęta są wytresowane

lów oblodzonych cegiel, ulamków muru

również przyjaciele z Polski.

na poszukiwanie zarówno ludzi żyjących

Zdarzaly się przypadki, że mądre pieski

ta odnalazla w sobie sily, by powrócić do

i ostrego zbrojenia betonu wśród rozbitych

­ W rozwiązaniu wielu problemów

jak i zmarlych. Potrafią odszukać szczątki

odnajdywaly ludzkie szczątki na glębo-

ulubionych czynności.

domów. W takich niezwykle trudnych

pomogli nam koledzy z Polski ­ mówi La-

kości 1,5-2 m. Najlepszy okazal się w tym

­ Bylo to 26 marca ubieglego roku, przed

warunkach tej zimy pracują czlonkowie

dowolnego terminu zalegania.

rysa Borysenko. ­ Przekazali nam odzież,

belgijski owczarek Sparki, którego wla-

10 miesiącami ­ wspomina Larysa. ­Nasza

Pawlogradzkiego kynologicznego oddzialu

­ Nasz Pawlogradzki kynologiczny

obuwie i termobieliznę dla kynologów. Jest

ścicielką jest Larysa. Ma na swoim koncie

grupa poszukiwala w obw. charkowskim

poszukiwawczego ANTARES. Tak bylo na

oddzial poszukiwawczy jest organizacją

to ważne, bo pracujemy w każdych warun-

odnalezione 3 osoby żyjące, 150 martwych

cial poleglych, trafiliśmy w pulapkę ­ granat

spoleczną, dzialającą na zasadach wo-

początku stycznia, gdy wspólnie z ratow-

kach. Nasze psy otrzymaly karmę i sprzęt.

i fragmentów cial.

lontariatu ­ opowiada Larysa Borysenko,

zdetonowal, raniąc trzy osoby i psa Beszę.

nikami i policją wyjechali na tereny rejonu

Dziękujemy Polakom, że nie pozostawili

kynolog z 40-letnim stażem. ­ Zalożyli-

Bylam najciężej ranna. Gdy oprzytomnialam,

pokrowskiego obw. donieckiego, by ziden-

nas samych w tych trudnych chwilach.

Po komie i operacji ­ do pracy

śmy go w 2008 r. w celu poszukiwania

nawet nie zdawalam sobie sprawy w jakim

tyfikować ofiary rosyjskiego ostrzalu rakie-

Obecnie oddzial poszukiwawczy po-

jestem stanie, ale przyrzeklam sobie, że po-

towego, który mial miejsce 6 stycznia br.

ludzi, którzy ucierpieli wskutek katastrof

Pawlogradzcy kynolodzy wspólpracu-

siada 10 uniwersalnie wytresowanych

wrócę do pracy. Nie przesadzając ­ bylo to

środowiska naturalnego. Często trafialy

ją nie tylko z policją i slużbami ratunkowy-

psów. Są zdolne do poszukiwania żywych

Wynik ­ zginęlo 11 cywilów

się przypadki, gdy zapraszano nas już za

mi. ANTARES jest jedyną w kraju organi-

dzielo mojego życia. To mnie motywowalo.

ofiar i cial zmarlych czy ich fragmentów.

późno i odnajdywaliśmy jedynie nieżyjące

Dziś jestem inwalidą 2 grupy. Nadal przecho-

zacją kynologiczną, która we wspólpracy

­ Mechanizm naszych prac poszukiwaw-

Kolejne 5 piesków przechodzi intensywne

ofiary. Wówczas zrozumieliśmy, że nasze

dzę rehabilitację. Jest to bardzo trudne i bole-

ze Sztabem Generalnym ZSU bierze udzial

czych wygląda mniej-więcej tak: gdy psy AN-

szkolenia, a 4 są tresowane w poszukiwa-

sne, ale już jeżdżę na misje poszukiwawcze.

psy musimy szkolić bardziej uniwersalnie ­

w projekcie poszukiwania szczątków cial

TARESA lub ratownicy odnajdują cialo ofiary,

niu osób żyjących. Do wizyterstwa przy-

tak, by potrafily odszukać żywych, zmar-

poleglych żolnierzy. Ekspedycje przebie-

dolączają się śledczy i kryminolodzy z policji

gotowujemy też 10 piesków. Jest to bardzo

Pieski, podnoszące nastrój

lych i fragmenty cial. Każda ofiara powin-

gają często na terenach ostrzeliwanych

­ wyjaśnia Aleksandra Hawrylenko, kie-

ważna dzialalność, więc dalszy rozwój na-

na zostać odnaleziona i godnie pochowana

przez wroga lub tam gdzie mają miejsce

rownik wydzialu prasowego policji doniec-

Oprócz dzialań poszukiwawczych,

szego kynologicznego oddzialu w Pawlo-

­ to jest szacunek dla zmarlych.

dzialania bojowe. Są one niebezpieczne

kiego obwodu. ­ Prowadzone są oględziny

innym rodzajem dzialalności oddzialu

gradzie wciąż trwa.

Zobaczyć skarby razem

obejrzala tam urządzenie i specjalny pa-

tytul bakalarza. Nadija Babij zwrócila się

tego projektu mialam odczyt o sztuce dla

do kierownika oddzialu restauracji muzeum

pier. W ramach projektu tyflograf otrzy-

ludzi niewidomych ­ kontynuuje Nadija. ­

Projekt artystyczny pod

krajoznawczego Walerego Twerdochliba,

Lubelskiego. Z wyksztalcenia jest profe-

Profesor poprosil mnie, abym przyniosla

mal Uniwersytet Przykarpacki. Z okazji

taką nazwą trwa w Iwano-

by pomógl z wyborem dziel sakralnych do

sorem języka angielskiego.

coś ze swych prac. Wzięlam drewniane,

Międzynarodowego dnia pisma Brailla

Frankiwsku. Na wystawie

gipsowe i ceramiczne przedmioty. Slucha-

w 2021 r. Nadija Babij wraz ze studentem

tyflozacji. Wolodymyr Jacyszyn odszukali

Opowiedzial, że zainteresowal się

przedstawiono tyfloadaptacje

Wolodymyrem Jacyszynem przygotowala

wraz z nią polskie i angielskie publikacje

problemami ludzi niewidomych, gdy przy-

cze z chęcią je rozpoznawali i uczyli się ich.

dla ludzi z wadami wzroku czy

o tyflografii i o muzeach, gdzie już są takie

pierwszą tyflografikę.

padkiem zobaczyl wielki baner na którym

Potem bylo kilka szkoleń i występy

niewidomych. Przedstawiono

obrazy. Gdy wszystko bylo gotowe Wale-

niewidząca dziewczynka trzymala w ręku

ukraińskiej ekipy w Lublinie. Nadija Babij

­ Problem tyflografii polega na tym,

5 ikon, 17 grafik Albrechta

ry Twerdochlib zaproponowal organizację

przedstawila odczyt ,,Miasto, którego nie

że nie można oprowadzić kontury obrazu

krzyż. Pod nim byl napis: ,,Niestety nigdy

Durera, Rafaela, Michala

ma", w którym polączyla pojęcie fizycznej

i przenieść go na relief­ wyjaśnia Nadija. ­

wystawy.

tego nie zobaczę". Wzruszyl się tak, że

Aniola i innych slynnych

Należy uprościć wizerunek, zaś fragmenty,

Nadija wlączyla rozdzial o tyflogra-

postanowil pomóc takim ludziom. Prof.

ślepoty z percepcją filozoficzną.

malarzy europejskich z audio

fii do swego programu nauczania, dzięki

które się na siebie nakladają ­ przenieść na

Marek opracowal specjalną metodę na-

­ Na co dzień wszyscy jesteśmy trochę

opisem, 10 instalacji artystki

inne plaszczyzny. Niektóre fragmenty na-

temu przyszli artyści nauczą się adapto-

uki języka angielskiego dla dzieci. Gdy

niewidomi, gdyż czasem nie zauważamy

Iryny Czmelyk i 4 fotogramy

wać swe dziela dla niewidomych. Studenci

opracowywal material i szukal zrozumia-

pięknych rzeczy: dawnej architektury,

leży powiększyć, inne zmniejszyć.

z albumu ,,Skarby sztuki

dziel sztuki, bo linia naszego horyzontu

Udalo się wykonać tyflografię. Nawet

zaczęli robić audio opisy obrazów.

lej podstawy do nauki języka, znajdowal

europejskiej". Wszystko

jest na poziomie witryn sklepowych ­ wy-

więcej: z inicjatywy Nadii przeprowadzono

­ Odgrywa to wielka rolę ­ mówi Ba-

różne rysunki, robil z nich kolaże. W ten

to można dotknąć rękoma

bij. ­ Pomoglo mi, że swego czasu bylam

jaśnia Nadija.

wycieczkę dla osób niewidomych z Iwano-

sposób zainteresowal się tyflografią ­ teo-

i posluchać opisu.

pracownikiem naukowym muzeum kra-

-Frankiwska. Nigdy wcześniej nie dotykali

rią budowy wypuklych rysunków, których

W Polsce odwiedzala wyklady profe-

takich obrazów. Byli bardzo zaintereso-

joznawczego. Tworzylam wówczas tzw.

używają ludzie z wadami wzroku.

sorów Uniwersytetu Marii Sklodowskiej-

Opowiedzial o tym we Frankiwsku

-Curie i zajęcia z ludźmi niewidomymi. Od-

wani. Z czasem ten temat stal się dla Wo-

,,naukowe kartki", opisując obrazy. Umiem

SABINA RÓŻYCKA

wiedzila tyflograficzną pracownię KUL-u,

lodymyra Jacyszyna podstawą pracy na

to robić i teraz wyjaśniam studentom, jak

podczas realizacji projektu. ­ W ramach

TEKST

zrobić audio opis.

ARCHIWUM NADII BABIJ

A jeszcze na katedrze Nadiji Babij

ZDJĘCIE

powstalo centrum badania strategii uni-

wersalnego designe. Nadija zostala jego

Tyfloadaptację zapoczątkowala w Iwa-

spolecznym kierownikiem. Powstają

no-Frankiwsku Iryna Babij, docent kate-

tu książki o sztuce dla osób z wadami

dry designe i teorii sztuki Uniwersytetu

wzroku.

Przykarpackiego. Naukowiec i artystka

­ Sztuka jest dla nas bardo ważna.

z pomocą polskich kolegów dowiedziala

Bardzo ważne, że można takim ludziom

się jak wiele można zrobić dla ludzi z wa-

pokazać piękno. Dolączyliśmy do two-

dami wzroku lub niewidomych.

rzenia tyflografiki. Dolączyliśmy do tego

­ Pod koniec 2021 r. uczestniczylam

również podpisy pismem Brailla ­ podkre-

w projekcie ,,Niewidzialna spuścizna:

ślil na otwarciu wystawy Anatolij Kuczmil,

wymiana i wdrożenie nowoczesnych do-

prezes Iwano-frankiwskiego Towarzystwa

świadczeń dostępności do kultury dla

niewidomych.

osób z naruszeniem wzroku ­ opowiada

Nadija planuje opracować tyflografie

Nadija. ­ Przyjechal do nas Boguslaw

Marek, prof. Katolickiego Uniwersytetu

24 ikon ze zbiorów muzeum.