15

nr 2 (438) 30.01.­15.02. 2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Pierwsza Krajowa Fabryka Zegarów Wieżowych

Michala Mięsowicza  (cz. 2)

W Polsce niepodleglej

Michal Mięsowicz bardzo

szybko nie tylko odrodzil

i rozbudowal prosperujące

przedsiębiorstwo, lecz zdobyl

wybitne miejsce w swojej

dziedzinie w calym kraju.

Zegary wieżowe z Krosna

zamawiano nie tylko we

Lwowie i Krakowie, ale też

w Poznaniu, Druskiennikach,

Wilnie, a nawet w Warszawie.

JURIJ SMIRNOW

W

Katalogu  firmy  M.

WEJŚCIE DO MUZEUM MIĘSOWICZA W KROSNIE

Mięsowicza wymie-

niono też kilkadzie-

siąt zegarów na terenie wspól-

wieżowych firma, na żądanie

serca możemy każdemu zegary

czesnej Ukrainy Zachodniej.

klientów, wykonywala przyrząd

Pańskiego wyrobu nie ustępu-

Niektóre z nich byly calkiem

alarmowy. Specjalną konstruk-

jące w niczym zegarom zagra-

nowe, inne rekonstruowano po

cję mialy też firmowe zegary pe-

nicznym, polecić". Kierownik

zniszczeniach podczas I wojny

ronowe, szeroko znane na dwor-

Zarządu miasta Rawa Ruska na

światowej. Wśród nich nowy

cach kolejowych od Tarnopola do

Ziemi Lwowskiej dr Świątko-

zegar (rekonstrukcja) w ko-

Warszawy. Zegary do kościolów

wicz też pochwalil zegar ratu-

ściele parafialnym w Belzie, na

i ratuszów na żądanie klientów

szowy ustawiony w 1902 roku:

wieży ratusza w Brzeżanach,

wydzwanialy kwadranse i go-

,,Zarząd miasta stwierdza ,iż Pan

na budynku urzędu gminnego

dziny lub tylko godziny.

Mięsowicz dostarczyl zegar dla

w Starej Soli, peronowy zegar

Wysoką jakość i oryginalność

tutejszego miasta o 5 tarczach

na stacji kolejowej w Tarnopolu,

konstrukcji zegarów Pierwszej

i że zegar ten do dziś funkcjonuje

na gmachu ochronki w Bory-

Fabryki Zegarów Wieżowych

bez zarzutu". W 1928 roku swo-

slawiu. Nowe zegary wieżowe

potwierdzaly liczne podzięko-

je zadowolenie nowym zegarem

GMACH DYREKCJI KOLEI WE LWOWIE

ozdobily też gmachy Państwo-

wania i świadectwa, które Mi-

na najwyższej wieży kościelnej

wej Fabryki Tytoniu w Jagiel-

pożądana melodia. Nazwa wy-

wieżach ratuszowych, na szko-

chal  Mięsowicz,  zwyczajem

wyrazil też ks. Adolf Sigmund,

nicy  (Ziemia  Tarnopolska),

wodzi się z francuskiego ,,gra

lach, kasarniach, fabrykach do-

owych czasów podawal w prasie

proboszcz parafii św. Elżbiety

Państwowej Fabryki Tytoniu

na dzwonach". Ojczyzna carillo-

starczam dzwony w formie klo-

jako reklamę. Już pierwszy zegar,

we Lwowie: ,,Urząd Parafialny

w Zablotowie (Ziemia Stani-

na ­ Flandria. Już w XVI wieku

szowej, z najlepszego materialu

wykonany na zamówienie ge-

kościola św. Elżbiety we Lwo-

slawowska), Palac arcybisku-

tworzono wspaniale carillony

dzwonowego (spiżowe) z bardzo

nerala Stanislawa Habdank Ko-

wie poświadcza niniejszym,

pów lwowskich w Obroszynie

w Belgii, Francji i Holandii, póź-

pięknym i donioslym glosem,

walskiego, byl przez niego wyso-

że zegar na wieży kościola św.

kolo Lwowa, kościól parafialny

niej w Niemczach. Wielkie tra-

harmonijnie dostrojone". War-

ko oceniony. M.in. general pisal:

Elżbiety dostarczony w jesie-

w Tlumaczu (Ziemia Stanisla-

dycje ma kościól św. Katarzyny

to dodać, że firma Mięsowicza

,,Poświadczam niniejszym, że

ni roku 1924 Fabryką Zegarów

wowska), ratusz w Nadwórnej,

w Gdańsku, gdzie pierwszy ca-

zamawiala dzwony dla swoich

Pan Michal Mięsowicz dostar-

Wieżowych WP. Michala Mię-

ratusz w Drohobyczu, kościól

rillon powstal w XVI wieku. Zo-

zegarów wieżowych w znanych

czyl i ustawil na wieży mojego

sowicza w Krośnie funkcjonuje

parafialny w Przemyślanach,

stal naprawiony i rozbudowa-

galicyjskich odlewniach w Bia-

zamku w Birczy zegar wieżo-

bez zarzutu". O slynnym zegarze

dworzec kolejowy w Drohoby-

ny w 1989 roku. Jest to obecnie

lej i w Kaluszu. Obydwa przed-

wy najnowszej konstrukcji bi-

dla kolegiaty  w Szamotulach

czu, kościól parafialny w Stry-

największy carillon w Europie

siębiorstwa byly we Lwowie

jący kwadranse i godziny, który

na stronach prasy odezwal się

ju, budynek magistratu w Zbo-

Środkowej. W XXI wieku w Eu-

dobrze znane i cenione, znacz-

od czasu ustawienia ku memu

radca duchowny ks. Boleslaw

rowie (Ziemia Tarnopolska),

ropie wrócila moda na carillony,

na część lwowskich dzwonów

zupelnemu zadowoleniu funk-

Kaźmierski: ,,Zegar jest dzie-

gmach nowego ratusza w Sta-

otóż powiększa się ich liczba).

kościelnych byla również pro-

cjonuje bez zarzutu. Zegar ten

lem pierwszorzędnym i będąc

nislawowie, kościól parafialny

W 1933 roku w katalogu

dukowana w tychże fabrykach.

wykonany z najlepszego mate-

ozdobą kolegiaty Szamotulskiej

w Radziwillowie kolo Brodów.

,,Pierwszej Krajowej Fabryki

W Bialej od 1846 roku dziala-

rialu, gustownie i silnie zbudo-

wskazuje czas zupelnie precy-

Wśród innych prestiżowych

Zegarów Wieżowych w Kro-

la ,,Pierwsza krajowa Odlew-

wany, odpowiada w zupelności

zyjnie bez jakichkolwiek uchy-

zamówień wyróżnialy się ze-

śnie" Michal Mięsowicz pisal:

nia Dzwonów i Metali Karol

celowi i świadczy o zdolności

bień. Nadto Pan Michal Mię-

gary do znanych budowli histo-

,,W czasie istnienia mojej fabry-

Schwabe i S-ka" zaś w Kaluszu

Pana Mięsowicza w zawodzie

sowicz wykonal dla kościola

rycznych i zabytkowych takich,

ki wykonalem i dostarczylem

(a później w Przemyślu) od 1808

zegarmistrzowskim".

kolegiackiego kurant wybija-

jak Zamek królewski na Wawe-

dotychczas 188 zegarów wie-

roku ,,Pierwsza Krajowa Fabry-

Również Towarzystwo dla

jący pieśń o Matce Boskiej Sza-

lu i wieża ratuszowa na Rynku

żowych różnej wielkości i kon-

ka Dzwonów Michala i Ludwika

Rozwoju i Upiększenia miasta

motulskiej. I to dzielo ­ pierwsze

w calości wykonane w Polsce,

w Krakowie, Cytadela w War-

strukcji, które ku największemu

Felczyńskich". Wlaśnie w tych

Brodów wyrazilo swoje usatys-

zbudowane celowo i dokladnie".

szawie, czy kościól klasztorny

zadowoleniu funkcjonują. Za-

odlewniach powstaly dzwo-

fakcjonowanie zegarem Mię-

Takich świadectw i podzię-

w Szynwaldzie. Unikatowy ze-

znaczyć muszę, że zegary wy-

ny dla lwowskich kościolów

sowicza, ustawionym w miej-

kowań za 37 lat pracy wybitne-

gar zostal wykonany w fabry-

konane są w calości, w najdrob-

pw. św. Elżbiety, Matki Boskiej

skim parku. ,,Zegar wieżowy

go zegarmistrza bylo znacznie

ce Michala Mięsowicza w 1927

niejszych szczególach w mej

Ostrobramskiej na Lyczakowie,

ustawiony na wieży pawilonu

więcej. Zmarl Michal Mięsowicz

roku dla kolegiaty w Szamotu-

fabryce i żadne części sklado-

kościola bernardynów, katedry

w ogrodzie miejskim zwanym

w 1938 roku. Obecnie w budyn-

lach w Wielkopolsce. Byl to zegar

we nie sprowadzam z zagrani-

ormiańskiej, św. Mikolaja i inne.

,,Rojekówką" odpowiada zupel-

ku, w którym mieszkala rodzina

z mechanizmem wygrywają-

cy. Wykorzystuję tylko solidne

Zegary wieżowe fabryki Mi-

nie swojemu celowi. Zegar o tar-

Michala Mięsowicza i znajdo-

cym na dzwonach pieśń maryjną

i najlepsze materialy oraz naj-

chala Mięsowicza wyróżnialy

czy mlecznej, średnicy 1 metr,

wala się jego Fabryka Zegarów

,,Witaj Święta", z tak zwanym ca-

nowszą konstrukcję. Zegary

się też oryginalnymi tarczami

jest w nocy oświetlony i odda-

Wieżowych, funkcjonuje" Mu-

rillonem. Niestety, byl to jedyny

mej fabryki i po 50 latach nie

i wskazówkami. Otóż tarcze byly

je doskonale uslugi. Dzwonki

zeum Rzemiosla ­ dawna Fa-

podobny mechanizm produkcji

będą potrzebowaly znaczniej-

wykonane w dwóch wariantach.

uderzają ćwierć, pól i cale go-

bryka Zegarów Wieżowych

zakladu w Krośnie, ale dziala on

szej naprawy i co najwyżej tyl-

Pierwszy z nich ­ to tarcze biale

dziny, nakręcany każdego dnia,

Michala Mięsowicza". W Polsce

po dzień dzisiejszy.

ko odczyszczenia. Tarcze ze-

z czarnymi cyframi i czarnymi

od czasu ustawienia dokladnie

i na Ukrainie Zachodniej zacho-

Zegarmistrz Mięsowicz byl

garowe (cyferblaty) wykonuję

emaliowanymi wskazówkami.

wskazuje godziny, tak że To-

walo się kilkadziesiąt zegarów

jedynym polskim historycznym

z grubej blachy dymenzyjnej,

Drugi ­ tarcze czarne, zaś cyfry

warzystwo Upiększenia miasta

tej slawnej firmy, w tym dwa we

producentem, który zbudowal

wzmocnionej od wewnątrz ra-

rzymskie i wskazówki zlocone

Brodów z zegara tego jest bardzo

Lwowie i jeden w Dublanach.

zegar z carillonem. (Carillon ­ to

mami żelaznymi z drzwiczka-

prawdziwym zlotem. Produko-

zadowolone". Wtórowal im ks.

Lwowski zegarmistrz i entu-

instrument muzyczny, należący

mi do otwierania dla zaklada-

wano też tarcze szklane transpa-

proboszcz A. Kraiński z Jezie-

zjasta zegarów M. Mięsowicza,

do grupy idiofonów. Jego kon-

nia wskazówek. Dostarczam

rentowe (czyli z rysunkiem

rzan kolo Czortkowa: ,,Z praw-

Oleksij Burnajew wyremonto-

strukcja wygląda następująco:

też tarcze transparentowe do

np. cyfr na szkle) dla oświetle-

dziwą przyjemnością donosi-

wal i ocalil od zaglady niemalo

w wieży umieszczone są dzwony

oświetlenia elektrycznego, wy-

nia elektrycznego. Na wszyst-

my, że dostarczony nam przed

oryginalnych zegarów tej slaw-

o dźwiękach różnej wysokości.

konane ze szkla lustrzanego 7­8

kich zegarach wskazówki mialy

2 laty zegar na wieży kościelnej

nej fabryki, m.in. w Kamionce

Specjalny mechanizm porusza

mm grubego, matowego. Przy

oryginalny wykrój w ksztalcie

prowadzi z calą dokladnością 3

Buskiej, Brzeżanach, Stanisla-

mlotkami przy dzwonach lub ich

dzwonach stosuję mloty mojej

stylizowanego serca, co bylo

cyferblaty i wybija donośnym

wowie, Drohobyczu, Rawie Ru-

sercami w odpowiedniej kolej-

konstrukcji, które wydzwania-

firmową oznaką zegarów Mi-

i czystym dźwiękiem kwa-

skiej i inne.

ności i tempie tak, aby powstala

ją bardzo silnie... Dla zegarów na

chala Mięsowicza. Przy zegarach

dranse i godziny tak, iż z calego