23

nr 2 (438) 30.01.­15.02. 2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (cz. 80)

IWAN BONDAREW

Fantasta

Za komuny we Frankiwsku

stacjonowal sztab 38 armii, zaj-

mując obecny gmach grecko-

-katolickiej szkoly im. Wasyla

Wielkiego przy ul. Szewczen-

ki. Slużyl w nim wówczas pul-

kownik ­ zastępca dowódcy

ds. zaplecza, którego nazywa-

no ,,Fantastą". Nie mialo to nic

wspólnego z popularną wów-

czas piosenką. Historię o nim

opowiedzial mi Aleksander

Wolkow, zaś jemu jeden z ofice-

rów sztabu.

Powiadają, że Stalin przed

natarciem na Kijów powiedzial,

że stolicę Ukrainy ma zdobyć

MARSZALEK KIRYL MOSKALENKO W IWANO-FRANKIWSKU

Ukrainiec i na dowódcę 38 ar-

W 1980 R.

mii wyznaczyl gen. Moska-

lenkę. Po wojnie armia zosta-

szkolenia, ale po nich ,,zapleczo-

nie tanio. Na szczęście odmó-

la przerzucona do Stanislawa.

wi" 38 armii zaczęli intensyw-

wilem go od tej transakcji.

Po kilku latach Moskalenkę

nie studiować taktykę ­ do szefa

Minister geologii

przeniesiono na inną posadę,

kuchni wlącznie.

Czasem pytają mnie, skąd

a z czasem zostal marszalkiem.

Nieznana wizyta

biorę materialy do swoich ,,Le-

Nasze miasto bardzo przypadlo

Fidela Castro

gend". Odpowiadam ­ gdzie się

mu do gustu. Gdy osiągnąl wiek

da! Tę historię uslyszalem na

emerytalny zostal przeniesiony

Początek lat 70. XX wieku.

spotkaniu absolwentów Insty-

do grupy generalnych inspek-

Delegacja z Kuby z Fidelem Ca-

tutu Nafty i Gazu. Bylo to spo-

torów MO, która inspektowala

stro na czele ruszyla na euro-

tkanie z rektorem Jewstachijem

jednostki od Kaliningradu po

pejskie tournee. Po odwiedzi-

,,FIDEL CASTRO NA ULICACH FRANKIWSKA"

Kryżanowskim, który opowie-

Sachalin.

nach Moskwy delegaci Wyspy

dzial ciekawe wydarzenie.

Ministerstwo na którego czele

się naszym gościom, aby mieli

Wolności udali się samolotem

Na początku lat 70. XX w.

Na początku lat 70. XX w.,

stal przez 15 lat, uważane bylo

na Węgry. W czasie lotu poja-

przyjemne wrażenia ze stolicy

Moskalenko  przyjechal  do

gdy byl jeszcze studentem,

za najlepsze, zaś geologia w tym

wily się problemy z maszyną.

Frankiwska na inspekcję szko-

Przykarpacia. Warto tu wspo-

przybyl do nich minister geo-

czasie przeżyla zwój prawdziwy

mnieć Ratusz i Rynek, galerię

Trzeba bylo lądować na najbliż-

leń sztabowych 38 armii. Pod-

logii. Byl nim wówczas Petro

rozkwit.

szym lotnisku. Okazal się nim

,,Bastion", secesyjną austriacką

czas tych szkoleń dzialania bo-

Szpak, który zająl tę wyso-

Iwano-Frankiwsk. Z powodu

jowe prowadzone są na mapach.

architekturę, barokowe świąty-

Kino i Niemcy

ką posadę w wieku 36 lat i byl

nagromadzenia jednostek woj-

nie i zaciszne kawiarnie. Cieka-

W określonym dniu zebral się

najmlodszym ministrem ZSRR.

W 1970 r. we Frankiwsku

skowych miasto dla zagranicz-

we, co proponowano turystom

caly sztab i szkolenia się rozpo-

W tym czasie przemierzyl

kręcono film o wojnie. Nazywal

nych turystów bylo zamknię-

przed 50 laty? Proszę zgadnąć,

częly. Gdy papierowa gra osią-

drogę od zwyklego geologa do

się on ,,Odwaga" i opowiadal o so-

te, ale dla lidera Kuby zrobiono

gnęla apogeum, raptem stary

jaki zabytek byl na pierwszym

ministra.

wieckim podziemiu walczącym,

wyjątek.

miejscu?

marszalek dal rozkaz:

Na spotkaniu ze studentami

naturalnie, z Niemcami. Zosta-

Naprawa samolotu trwala

Pamiętając czasy mrocznej

­ Uwaga na wejściu! Punkt

Szpak opowiedzial o osiągnię-

lo wybrane nasze miasto, gdyż

siedem godzin. W tym czasie

komuny, można logicznie przy-

dowodzenia zniszczyla wroga

ciach, o nowo odkrytych zlo-

większość kolei nie byla jeszcze

wysokim, acz nieprzewidzia-

puścić, że któryś z pomników

rakieta. Dowódca, szef sztabu

żach kopalin, o ich eksploatacji.

zelektryfikowana, a zdjęcia krę-

nym gościom zorganizowano

Lenina. A jednak nie! To może

i jego zastępca zginęli. Dowo-

Na zakończenie poprosil o py-

cono wlaśnie wokól dworca.

wycieczkę w centrum miasta.

memorial czerwonoarmistów,

dzenie przejmuje szef zaplecza,

tania. Wówczas jeden ze stu-

W tamtych czasach kręco-

Fidel zwiedzil muzeum reli-

którzy oddali życie przy wy-

plk. taki a taki. Poproszę do

dentów zainteresowal się, czy

no z rozmachem, nie szczędząc

gii i ateizmu, sfotografowal się

mapy i proszę pokazać jak bę-

zwalaniu miasta? Ten cmentarz

trudno być ministrem?

kosztów na zdjęcia masowe. Na

z malym Wową i otwartym au-

widnial na liście, lecz na drugim

dziecie rozwijać natarcie.

W odpowiedzi Petro Szpak

potrzeby filmu dostarczono do

tem udal się na lotnisko.

miejscu. Co więc bylo na pierw-

Sztabowi oficerowie z oba-

zażartowal, że być ministrem

miasta olbrzymią ilość niemiec-

Tej wizyty dziennikarze

szym miejscu?

wą spojrzeli jeden na drugie-

akurat nie jest trudno, ale zo-

kich mundurów dla ponad stu

ze stolicy nie relacjonowa-

W przewodniku ,,Drogami

go, bo do funkcji ,,zapleczowe-

stać nim ­ to dopiero sztuka.

aktorów. Cala ta grupa spacero-

li, zabroniono też pisać o niej

Ukrainy" z 1970 roku, Iwano-

go" nie należalo prowadzenie

wala po placu przed dworcem, ja-

Wszyscy pośmiali się i rozeszli.

w ,,Przykarpackiej Prawdzie".

-Frankiwsku poświęcono czte-

dzialań bojowych, lecz za-

dla w kolejowej restauracji, sie-

Gdy minister wrócil do stolicy,

Jedynym wspomnieniem tego

pewnienie żywności, sprzętu

ry strony. Mowa tam o tym, że

dziala w poczekalniach i w różny

czekaly już na niego nieprzy-

wydarzenia jest kilka amator-

w przeszlości miasto skladalo się

i paliwa.

sposób ,,wczuwala się w rolę".

jemności. Ktoś doniósl o tym

skich zdjęć, które przez dlugie

z niewielkich dzielnic, zabudo-

Pulkownik na

I oto podczas zdjęć na peron

niewinnym żarcie i Szpakowi

lata ukrywane byly w archi-

wanych bez planu parterowymi

sztywnych nogach

wtoczyl się pociąg z Moskwy.

grozilo pozbawienie posady za

wach KGB. Teraz nadszedl czas,

domkami, drobnymi zakladami

Pasażerowie nie wiedzieli nic

,,dlugi język".

by je odtajnić.

i magazynami. Oczywiście, do-

podszedl do stolu

o kręceniu filmu i byli zszoko-

Cala  sprawa  zakończy-

Taka mniej więcej infor-

piero po przyjściu wladzy so-

i niepewnie zacząl

wani. Proszę sobie wyobrazić:

la się jednak naganą i minister

macja ukazala się na jednym

wieckiej wszystko się zmienilo

dowodzenie. ,,Znaczy

na torach stoją stare dymiące lo-

utrzymal się w swoim fotelu.

z krajoznawczych forów, wraz

i obecnie centrum miasta zdobią

się tak ­ tę dywizję

komotywy, wszędzie niemiec-

ze zdjęciami Fidela. Histo-

dziela architektury socreali-

przesuniemy tu,

kie szyldy, a na peronie patrole

ria wygląda na nieprawdo-

zmu. Co więc radzono zwiedzić

SS z psami i policją. W Moskwie

podobną i wielu dopatrywalo

gościom?

artyleria nakryje ten

slyszano o nacjonalistycznych

się w zdjęciach photoshopu.

Wedlug autorów przewodnika

kwadrat, a rezerwy

nastrojach na Zachodniej Ukra-

I mieli rację! Kolaże i calą le-

na uwagę najbardziej zasluguje

przerzucimy w ten

inie, ale żeby do takiego stopnia!

gendę wymyślil artysta An-

,,dom na ul. Karola Marksa (obec-

rejon". Z każdą decyzją

Biedni pasażerowie zaba-

drij Holowań. Już wcześniej

nie ,,Proswita" na Hruszewskie-

rykadowali się w przedzialach

,,zapraszal" do Stanislawowa

go ­ aut.), gdzie w 1919 r. miala

twarze dowódcy i szefa

i nie wychodzili dopóki nie

miejsce nielegalna konferencja

Lenina, a nawet Aleksandra

sztabu kamienialy

przyszedl do nich prawdziwy

Suworowa.

podziemnych organizacji ko-

coraz bardziej. W końcu

sowiecki milicjant i nie wyja-

munistycznych i grup z Gali-

Kawal nawet udal się i mial

nie wytrzymal sam

śnil sytuacji, że to tylko kino,

cji Wschodniej, podczas której

interesującą kontynuacje. Pew-

marszalek.

a nie blitzkrieg.

proklamowano Partię Komuni-

nego razu spotkal mnie znany

styczną Wschodniej Galicji".

kolekcjoner. Jest czlowiekiem

Turystyczne przyjemności

­ Już, dość! Ale z ciebie pul-

Pozostaje jedynie wspólczuć

starej daty i nie korzysta z In-

czasów socjalizmu

kowniku fantasta. Twoja armia

przewodnikom i turystom, któ-

ternetu. Ktoś zaproponowal mu

zostal rozgromiona.

Iwano-Frankiwsk byl, jest

rzy zmuszeni byli wlec się po

kupno ,,oryginalnych i eksklu-

Nie  wiadomo  jaką  oce-

i będzie miastem turystycz-

tych ,,miejscach rewolucyjnej

zywnych zdjęć z wizyty Castro

nę wystawil Moskalenko za te

nym. Mamy czym pochwalić

chwaly".

we Frankiwsku". Kosztowaly

ULICA KAROLA MARKSA