20
nr 34 (439-440) 29.02.14.03.2024
Kurier kulturalny
www.kuriergalicyjski.com
Szlak przez wieki i ,,niebiański" Krzemieniec
Tajne kody wystawy jednego dziela
12 lutego br. w Krzemieńcu
uboczu i wędruje gdzieś po terenach Ukra-
w obw. tarnopolskim
iny. Ma wlasne zamiary, zgodnie ze swo-
w biurze Krzemieniecko-
imi, charakterystycznymi dla tego narodu,
cechami charakteru.
Poczajowskiego
Wśród obecnych jest również Fortuna
Historyczno-
którą zobaczyć może jedynie dociekliwy
Architektonicznego
widz. Widzimy jedynie jej rękę z rogiem
Rezerwatu otwarto
obfitości, szczodrze wypelnionym ploda-
wystawę prac artysty
mi, wypadającymi na ziemie wolyńską
Wasyla Petrowskiego.
życiodajną, z bogatą przyrodą i wybitnymi
osobistościami.
Wydarzenie to
Autor umieścil w kompozycji wiele
przyciągnęlo moją
drobnych detali elementów architektury
uwagę. Byla to ekspozycja
i charakterystycznej dla Krzemieńca or-
jednej pracy dość
namentyki. Te szczególy rozpoznać może
rzadkie i nieprzeciętne
każdy, kto chociaż raz byl w mieście i zna
wydarzenie bowiem
jego historię.
w taki sposób zazwyczaj
W tym dziele brak jest wielu postaci, któ-
re kojarzą się z Krzemieńcem. Te ziemie są oj-
demonstrują wybitne
czyzną geniuszy. Z tych okolic pochodzili po-
dziela. Pierwszym tego
eta Juliusz Slowacki, kompozytor Mychajlo
rodzaju wydaniem
Werykiwski, dzialacz oświatowy Ichak Ber
na Ukrainie byla
Lewinzon, skrzypek Issak Stern, pisarze Ha-
demonstracja slynnej
lina Giordasewycz i Jurij Pokalczuk. Tu two-
,,Nocy księżycowej nad
rzyli Ulas Samczuk, Honore de Balzac, Hugo
Kollątaj, Mikolaj Przewalski, Maksym Rylski
Dnieprem" Archipa
i Taras Szewczenko. Ten ostatni pracowal tu
Kuindży w 1880 r.
nad swoim ,,Warnakiem".
Obecnie zwiedzającym
Zdalem się na przypadek, nie chcia-
przedstawiono znaczne
lem przedstawiać kogoś innego, oprócz
(100 x 82 cm i glębokości
znanych postaci wyjaśnia autor. Nie
5 cm) rzeźbę w drzewie
staralem się odkrywać nowych postaci
pozwolilem przypadkowi wybierać za
lipowym, zatytulowaną
mnie. W moim przeglądzie postaci histo-
,,Przez wieki".
rycznych, wpisywalem je do swego dzien-
nika, który prowadzilem specjalnie w celu
DMYTRO POLUCHOWYCZ
notatek i spostrzeżeń w czasie pracy pod-
TEKST
czas wyszukiwania materialów tluma-
WOLODYMYRT KRUTEWYCZ
czy autor.
ZDJĘCIE
Wasyl Petrowski pracowal nad tą
Wystawa w zupelności zasluguje na
rzeźbą prawie rok od września 2021 r.
miano formatu ,,wystawy jednego dziela".
do czerwca 2022 r. Po raz pierwszy miesz-
Rzeźba robi wrażenie swoim mistrzostwem
kańcy Krzemieńca ujrzeli jego pracę 5 lipca
i wysokim poziomem artystycznym. Ale
2022 r. gdy zostala wystawiona w ogrodzie
najważniejsze, że są w niej ukryte treści
botanicznym. Jest tu pewien symbolizm.
z nadzwyczaj ciekawej i burzliwej wielona-
Ogród botaniczny zalożony zostal przez je-
rodowościowej i wielowyznaniowej historii
zuitów w celu hodowli ziól. W 1806 r. stal
Wolynia i Ziemi Krzemienieckiej. Kompozy-
się jednym z największych ogrodów bota-
cja sklada się z harmonijnie polączonych
nicznych w Europie.
bohaterów z przeszlości ukraińskich, pol-
obcować ze sobą, bo są przecież w innej rze-
uporządkowanego handlu i państwo-
przodek, bo mieć faworyta królowej w ro-
Jest to moja pierwsza praca histo-
skich, a nawet osmańskich postaci, heraldy-
czywistości ciągnie artysta, wyjaśniając
wości wyjaśnia artysta. Moneta to
dzie rzecz wielce zaszczytna.
ryczna, wykonana w takim stylu mówi
ki, dawnych monet i pieczątek. Przyglądać
swój zamiar. Jest to rzeczywistość, gdzie
uznanie sąsiednich państw. Moneta to
Maksym Krywonos nieco z ukosa z iro-
autor. Różni się znacznie od moich prac
się temu dzielu i rozwiązywać ukryty w nim
nie ma przeszkód w wyglądzie, nie ma barie-
niekoniecznie coś materialnego. Tutaj jest
nią spogląda na szlacheckich sąsiadów. Ich
wcześniejszych.
rebus można calymi godzinami.
ry językowej lub rozbieżności narodowych,
to raczej symbol nabytego potencjalu du-
wysoka pozycja spoleczna nie robi na nim
Kolejne dzielo autor zamierza poświę-
Idea powstania plaskorzeźby powsta-
pozycji spolecznej, poglądów politycznych
chowego, intelektualnego i spolecznego.
wrażenia. Dobrze pamięta, jak w 1648 r.
cić Tomaszowi Padurze. Będzie to mu-
la po przeczytaniu książki ,,Herby miast
i wrogości. Specjalnie przesycilem kompozy-
Obok księcia stoi Zygmunt Stary, który
szablą zdobyl zamek Bony i umocnienia wy-
ral w wewnętrznym dziedzińcu starego
Ukrainy" opowiada autor pracy Wasyl
cję postaciami i detalami, by pokazać, że hi-
sprezentowal Krzemieniec swojej malżonce
stawione przez Janusza Wiśniowieckiego.
gmachu krzemienieckiego Liceum. Wasyl
Petrowski. Wspaniale ilustracje Serhija
storia Krzemieńca jest nasycona i gęsta, jak
Wloszce, Bonie Sforza. Miasto bylo w jej
Jaki ma do nich stosunek Daniel Halicki
Petrowski zamierza tu przedstawić scenę
Jakubowicza (niestety zmarlego) natchnęly
barszcz u dobrej gospodyni.
wladaniu w latach 1536-1556. Stosunki po-
nie wiadomo. Spoczywa sobie na laurach
z pieśni ,,Hej, Sokoly", którą uważa się za
mnie na stworzenie czegoś bardziej glębo-
Wasyl rozwija intrygę i przeważnie nie
między malżonkami byly napięte przez róż-
w otoczeniu amorów i świetności swego
dzielo Tomasza Padury.
kiego, niż to, co robilem wcześniej.
daje komentarza do zaszyfrowanych ko-
nicę wieku i interesów, dlatego królowa stoi
tytulu królewskiego. I zupelnie slusznie,
Tomasz Padura jest bardzo ciekawą
Oprócz tego artysta w swoim dziele
dów swej pracy, ale dla dziennikarza ,,Ku-
obok swego męża, ale rozmawia z inną po-
bowiem w jego czasach ten zamek nie mo-
i jaskrawą postacią, lączącą narody pol-
chcial odzwierciedlić miasto, w którym
riera Galicyjskiego" zrobil wyjątek.
stacią Januszem Antonim Wiśniowieckim.
gli zdobyć nawet najeźdźcy, którzy w 1240
ski i ukraiński. Byl absolwentem Liceum
osiadl niedawno.
W centrum kompozycji przedstawiono
Faktycznie czas życia tych postaci
r. spustoszyli Wolyń. Naprzeciwko Daniela
krzemienieckiego, polsko-ukraińskim po-
Krzemieniec kontynuuje Wasyl jest
Kolegium Jezuitów, by pokazać, że Krzemie-
dzieli olbrzymia przepaść okolo 200 lat,
jest kobieca postać, ale nie rozmawiają ze
etą, kompozytorem i torbanistą. W jego
starym miastem z bogatą historią, którą
niec byl centrum akademickim. Od tego za-
ale w swoim dziele autor przedstawil prze-
sobą. Ona pragnie wywyższyć się nad in-
twórczości jest wiele pieśni o kozakach.
chcialem przedstawić z wlasnego punktu
kladu zaczęla się oświatowa tradycja tego
cież mistyczny niebiański Krzemieniec,
nymi, nie zważając, że korona nie trzyma
Byl potomkiem drobnej szlachty herbu
widzenia. Przekazać przez wlasne odczucia
miasta, zapoczątkowana przez jezuitów. Nie
gdzie możliwe jest wszystko i gdzie czas
się jej glowy. W jej rysach widać coś impe-
Sas (po kądzieli Zadora). Jako patriota
przebywanie w tym mieście. Takiego tema-
darmo w herbie miasta widzimy symbolikę
nie ma znaczenia.
rialnego to Katarzyna II.
nawolywal do wspólnej walki Polaków
tu jeszcze nie dotykalem i bylo to pewnym
tego zakonu trzy gwoździe i litery IHS.
Bona ma ciemne kola pod oczami, moż-
U jej stóp kolejny monarcha Stanislaw
i Ukraińców o swoją wolność. Byl piew-
wyzwaniem dla mnie. Ale od tego praca sta-
Te symbole przedstawione są również na
liwe, że przeżywa plotki o niej rozsiewane.
August Poniatowski, ostatni król Polski. Ma
cą kozaczyzny i popularyzowal ukraiński
la się jeszcze bardziej interesująca. Rzeźna
pieczęci magistratu z 1780 r. Obok widzimy
Pragnie sprawić na Januszu Wiśniowiec-
pewny stosunek do Krzemieńca, a kobieta
folklor i muzykę.
w drzewie jest dla mnie przede wszystkim
srebrniki z przedstawionym tryzubem her-
kim jak najlepsze wrażenie, trzymając
do jego wstąpienia na tron Rzeczypospo-
Artysta planuje kontynuować wspól-
sposobem przekazania wlasnych myśli i od-
bem Rurykowiczów. Postać woja z monetą
w ręku różaniec. Janusz Wiśniowiecki jest
litej. Poniatowski trzyma w ręku zwój jako
pracę z ogrodem botanicznym, gdzie zapo-
czuć, a dopiero potem rzemioslo.
w ręku przedstawia potomków Wlodzi-
mecenasem i zalożycielem klasztoru je-
symbol swej biblioteki, którą przekazal do
czątkowal galerię pod otwartym niebem
Artysta postawil sobie za cel ukazanie
mierza Wielkiego, książąt panujących na
zuitów w Krzemieńcu ceni sobie ten gest
Gimnazjum krzemienieckiego.
,,Otwarty portal". Są tu rzeźby z drewna
zlożoności splotów kultur (ukraińskiej,
Wolyniu i w Krzemieńcu. Byli oni nie tyl-
królowej i uśmiecha się pod wąsem. Obok
W prawym górnym rogu widzimy sulta-
i betonu. W maju ma zostać otwarty ko-
polskiej, żydowskiej), wydarzeń historycz-
ko mądrymi wladcami, ale i bohaterskimi
niego umieszczono rodowy herb, co dodaje
na Mechmeta IV w calej jego pysze win-
lejny obiekt. Ten projekt narodzil się ze
nych, wplywów politycznych, które przez
obrońcami. Jest wśród nich wielu świętych,
mu powagi wobec królowej.
nego wydarzeń w sąsiednim Poczajowie
wspólpracy pracowników ogrodu bota-
wieki formowaly mentalność i samookre-
zarówno katolickich, jak i prawoslawnych.
Opis tej sceny nieco mnie rozśmieszyl.
w 1675 r. Wówczas, dzięki wstawiennictwu
nicznego z polskimi kolegami.
ślenie mieszkańców Krzemieńca, wspo-
Stąd obok księcia-woja widzimy symbole
Bywają takie zbiegi okoliczności! Chodzi
i opiece Matki Boskiej udalo się obronić
Po zakończeniu wystawy autor planu-
mnianego po raz pierwszy już w 1226 r.
Chrystusa alfę i omegę.
o to, że kochankiem królowej byl kiedyś...
klasztor, mimo iż sultan mial inne zamiary.
je przekazać swe dzielo Krzemienieckiej
Pragnąlem przedstawić scenę, gdzie
Najważniejsze, że w ręku księcia
Lukian Poluchowycz, rycerz herbu Na-
W prawym dolnym rogu widzimy Żyda
Akademii Pedagogicznej, mieszczącej się
wszystkie postacie historyczne mogą
nie ma miecza, a jest moneta symbol
lęcz z Polesia. Dumny jestem, że to mój
krzemienieckiego. Trzyma się nieco na
w murach Liceum krzemienieckiego.
