26

nr 3­4 (439-440) 29.02.­14.03.2024

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Wojenne losy dóbr kultury na Ukrainie

Pod koniec 2023 roku we

do  calodobowych  dyżurów.

Lwowskiej Narodowej

Wzmocniono ochronę muzeów.

Nie jest tajemnicą, że tutaj,

Galerii Sztuki odbylo

na zachodzie Ukrainie staliśmy

się dwudniowe Forum

się hubem. Cenne przedmio-

Międzynarodowe

ty zostaly ewakuowane tutaj

pod tytulem ,,Front

ze wschodu. Glówne, najlepsze

Kultury. Sztuka

dziela sztuki w naszej Galerii

zwycięstwa". Wśród

zostaly usunięte z ekspozycji.

Mamy 67 tysięcy rzeczy mu-

wspólorganizatorów

zealnych. Trudno je wszystkie

są Fundacja ,,Zamek

ukryć. Trzeba bylo rozproszyć

Podhorecki", Fundacja

cenne eksponaty oraz ewaku-

Charytatywna

ować je za granicę. Tak powsta-

Polsko-Ukraińskiego

lo do 10-18 wystaw za grani-

Partnerstwa z Kijowa,

cą. Eksponaty przekazaliśmy

OBRADY NA ZAMKU W ZLOCZOWIE

Polskie Bractwo

zaprzyjaźnionym instytucjom

Lwów jako hub dóbr kultury

muzealnym, do których mamy

szereg obiektów. W tym drew-

MICHAL MICHALSKI

Kawalerów Gutenberga.

największe zaufanie. Są to ta-

Wiktor Kusznirenko, dyrek-

niany kościól w Żólkwi, zaby-

Projekt zostal

kie polskie instytucje jak Za-

tor Fundacji ,,Zamek Podhorec-

tek chroniony listą UNESCO.

zrealizowany przy

mek Królewski w Warszawie,

ki" w wywiadzie dla Kuriera

Polonika pomogla dokończyć

wsparciu Ambasady

Wawel, czy Muzeum Narodo-

powiedzial:

jego renowację w czasie wojny

USA na Ukrainie.

we w Poznaniu. Pinzel pojechal

­ Inicjatorami tego Forum

również przyczynila się rów-

Jednym z patronów

do Krakowa, aby zwiedzić Wa-

byly: Lwowska Narodowa Ga-

nież do odrestaurowania jednej

wel. Ogromna część ekspona-

leria Sztuki i Fundacja Zamek

z wież zamku w Żólkwi.

informacyjnych byl

tów z pierwszego piętra Zamku

Podhorecki. Przygotowywali-

Uczestnicy Forum ze wschod-

,,Kurier Galicyjski".

Potockich we Lwowie trafila do

śmy takie wydarzenie jeszcze

niej i poludniowej Ukrainy byli

Zamku Królewskiego w War-

przed wojną, planując nawet

najbardziej zainteresowani za-

TEKST I ZDJĘCIA

szawie. Prace Malczewskiego

ubieganie się o grant Ukra-

angażowaniem w ich programy

KONSTANTY CZAWAGA

C

znalazly się w Muzeum Naro-

ińskiej Fundacji Kultury. Na-

finansowe, a także staże i szko-

dowym w Poznaniu. Ogromną

elem projektu jest zacho-

stępnie, kiedy pracowaliśmy

lenia. Zostal poruszony przez

część naszej kolekcji przejęlo

wanie  dziedzictwa  hi-

razem z Galerią nad ewakuacją

nas problem digitalizacji zbio-

Litewskie Muzeum Sztuki. To

storycznego  i  kulturo-

i komunikacją z instytucja-

rów muzealnych. W tym celu

byl ogromny proces i dużo pra-

wego Ukrainy, a mianowicie:

mi muzealnymi na Ukrainie,

przeprowadziliśmy podstawo-

cy, aby legalnie przygotować

monitorowanie stanu digitali-

aby pomóc im w transporcie

wą ankietę, aby dowiedzieć się,

wszystkie dokumenty do wy-

zacji i osiągnięcie najbardziej

i zachowaniu zbiorów muzeal-

z jakimi problemami borykają się

TARAS WOZNIAK

wozu eksponatów za granicę. Na

efektywnej digitalizacji zbio-

nych, zaczęliśmy szukać fun-

muzea i czy mają doświadczenie

początku wojny Ministerstwo

rów muzealnych i archiwalnych;

duszy i programów granto-

w tym lub innym innowacyjnym

w Kijowie. Równolegle z digi-

Kultury Ukrainy de facto nie

wych podczas wojny. Chodzilo

rozpowszechnianie  informa-

obszarze. W szczególności, czy

talizacją Zamku w Podhorcach

istnialo. Znajdowalo się gdzieś

cji o dostępnych możliwościach

o to, by podzielić się doświad-

digitalizują dziedzictwo kultu-

trwala digitalizacja Zamku

na zachodzie kraju. A jak przy-

zachowania dziedzictwa histo-

czeniem,  które  zdobyliśmy

rowe dostępne w tych muzeach,

Królewskiego na Wawelu. Bo

gotować te dokumenty, kiedy

rycznego i kulturowego, o znisz-

podczas wojny. Jest to komu-

czy magazyny zostaly odpo-

wystrój sal królewskich tam

nikogo tam nie ma? Trzeba bylo

czonych i uszkodzonych obiek-

nikacja z międzynarodowymi

wiednio przygotowane.

zostal skopiowany z Zamku

to zrobić szybko. I udalo się. Je-

tach dziedzictwa historycznego

organizacjami  finansowymi

Od samego początku Galeria

Podhorcach. Teraz, podczas re-

steśmy więc wdzięczni naszym

i europejskimi organizacjami

i kulturowego oraz o ich znacze-

byla pozycjonowana jako rodzaj

nowacji Zamku w Podhorcach,

polskim, litewskim, lotewskim

muzealnymi w zakresie ochro-

niu dla Ukrainy i świata. Szcze-

obiektu prezentacyjnego, który

możemy korzystać z wizuali-

i wloskim przyjaciolom, którzy

gólną uwagę zwrócono na na-

ny zbiorów muzealnych. To byla

dawalby możliwość zobaczenia

zacji Wawelu. Dlatego kwe-

udzielili nam schronienia.

wiązywanie i utrzymywanie

komunikacja z organizacja-

tego wyraźnie i stal się koor-

stia digitalizacji byla jedną

Ale muzeum nie może zo-

kontaktów między kierownic-

mi charytatywnymi w Polsce,

dynatorem. Stworzyliśmy stale

z glównych.

stać zamknięte. Przybylo wie-

twem profesjonalnych spolecz-

na Litwie i we Wloszech, aby

grupy robocze, które będą za-

Wspólpracujemy  również

lu uchodźców, kobiet z dziećmi.

ności muzealnych i archiwal-

pomóc ukraińskim muzealni-

angażowane w projekty, które

z amerykańskimi struktura-

Muzea zaczęly prowadzić psy-

nych,  wladzami  lokalnymi,

kom w ewakuacji. Otrzymali-

chcemy kontynuować wspólnie

mi, które mają doświadczenie

choterapię dla tych ludzi. W pu-

międzynarodowymi darczyńca-

śmy materialy opakowaniowe,

z Ambasadą USA na Ukrainie.

prawne w śledzeniu przeply-

stych salach, z których usunięto

mi i organizacjami międzynaro-

generatory, grzejniki i latar-

Obecnie bardzo ważne jest

wu dziel sztuki, identyfikacji

wystawy, zaczęliśmy organizo-

dowymi. Globalna uwaga zostala

nie. W Galerii przetestowali-

zachowanie potencjalu ludz-

i zwrocie dziedzictwa kultu-

wać wystawy wspólczesnych

zwrócona na zbrodnie Federacji

śmy doświadczenie osuszania

kiego. Nie wiemy, jak dlu-

rowego. To także Fundacja Ko-

artystów. W szczególności tych,

Rosyjskiej przeciwko dziedzic-

wilgotnych podziemnych po-

go potrwa wojna. Pracownicy

ściuszkowska, z którą chcemy

którzy odzwierciedlają tragedię

twu kulturowemu Ukrainy.

mieszczeń, w których można

muzeów mogą się wypalić -

zorganizować wspólną kon-

wojny. Są to wystawy Wlady

Wedlug Ministerstwa Kul-

przenosić dziela sztuki. Wcze-

mężczyźni mogą zostać powo-

ferencję na temat koordynacji

Ralko, Wolodymyra Budniko-

tury i Polityki Informacyjnej

śniej nie mieliśmy takiej moż-

lani do wojska, a kobiety, które

wspólpracy z ukraińskimi mu-

wa i Oleny Pryduwalowej. Są to

Ukrainy w okresie od 24 lutego

liwości i funduszy. W czasie

są slabe psychicznie, mogą wy-

zealnikami. W ten sposób Ga-

wystawy artystów, którzy zna-

2022 r. do 25 listopada 2023 r.

wojny stalo się możliwe otrzy-

jechać za granicę. A wtedy mu-

leria stanie się centrum infor-

leźli schronienie we Lwowie. Dla

863 obiekty dziedzictwa kul-

manie dotacji na zakup i insta-

zea mogą zostać bez pracowni-

macyjnym i będzie promować

wielu artystów wystawianie na

turowego zostaly zniszczone

lację takich systemów.

ków. Jak muzea powinny dalej

i komunikować.

drugim piętrze Palacu Potoc-

lub uszkodzone w wyniku pel-

Fundacja i galeria staly się

żyć? Wojna prędzej czy później

Ewakuacja czy dlugotrwale

kich bylo niemożliwe, ponieważ

nej inwazji Rosji na Ukrainę.

swego rodzaju hubem. Wspól-

się skończy, ale czy muzealnicy

wystawy za granicą?

zawsze byla tam stala wystawa.

Obecna na forum Olga Gon-

pracowaliśmy  z  muzeami

wrócą? To jest pytanie o prze-

Swoimi  doświadczeniami

Gruzja ma Pirosmaniego,

czarowa, dyrektorka Regional-

w Charkowie, Odessie, Zapo-

trwanie sektora muzealnego.

z uczestnikami Forum podzie-

a wystawa prac Pryimachenki

nego Muzeum Wiedzy Lokal-

rożu, Czernihowie i innych

Chcieliśmy pokazać, że jest ja-

li się Taras Wozniak, dyrektor

stala się znakiem rozpoznaw-

nej w Chersoniu powiedziala,

miastach.

Niejednokrotnie

kieś światelko w tunelu. Aby to

generalny Lwowskiej Narodo-

czym Ukrainy. W tym czasie

jak podczas rosyjskiej okupacji

jeździlem na wschód Ukrainy

zrobić, przede wszystkim mu-

wej Galerii Sztuki:

z Zaporoża ewakuowano sto

z muzeum skradziono okolo 20

z pomocą humanitarną, więc

simy się skonsolidować. Musi-

­ W rzeczywistości w naszej

prac. Wszystkie zostaną opra-

000 eksponatów:

widzialem potrzeby naszych

my się komunikować. Musimy

instytucji przygotowywaliśmy

wione. Wystawa będzie podró-

­ Uzbrojeni mężczyźni we-

kolegów. Ten projekt narodzil

wdrożyć wysokiej jakości pro-

się do wojny na dlugo przed jej

żować po Europie.

szli i powiedzieli strażnikom,

się, aby podzielić się tym do-

gramy i praktyki, które pozwo-

wybuchem. Miesiąc przed tym

Jednym ze wspólorganiza-

żeby się nie ruszali. Przyje-

świadczeniem z muzealnika-

lą ludziom się rozwijać.

dniem  wydalem  odpowied-

torów Forum jest Oleg Dubisz,

chali ciężarówkami, okolo 70

mi ze wschodniej i poludnio-

Z Polski, oprócz Instytutu

ni rozkaz, który przewidywal

Prezes Zarządu Fundacji Cha-

osób. Szybko mnie zlapali i za-

wej Ukrainy, gdzie zagrożenie

Polonika, wspiera nas też Brac-

wszystkie dzialania, jakie na-

rytatywnej Partnerstwo Pol-

brali. Zdalem sobie sprawę, że

jest największe. Aby komuni-

two Gutenberga. Od samego

leży podjąć w sytuacji wojen-

sko-Ukraińskie oraz Zarządu

ten napad byl wcześniej przy-

kować się ze sobą i dać im do-

początku wojny wysylają po-

nej. W rozkazie bylo zapisane

Polsko-Ukraińskiej Izby Go-

gotowany. Najgorsze jest to, że

stęp do zagranicznych źródel

moc humanitarną. Aktywnie

wszystko, od ewakuacji po obro-

spodarczej. W swoim wystą-

wiedzieli, gdzie wszystko jest.

i struktur, które mogą im w ja-

wspólpracowaliśmy w sprawie

nę naszych obiektów. Nie tylko

pieniu mówil o wspólpracy

Zrabowali najcenniejsze eks-

kiś sposób pomóc. To samo do-

Zamku w Podhorcach. Pierw-

przed ewentualnymi rosyjski-

z polskimi i amerykańskimi

ponaty muzeum - kolekcję

świadczenie wspólpracy z In-

szym krokiem byla digitaliza-

mi spadochroniarzami, ale także

partnerami Ukrainy.

broni, numizmatów, artefak-

stytutem Polonika bylo dla nas

cja kolekcji Grotgera, archiwum

przed szabrownikami. Wszyscy

­ Nasi partnerzy są goto-

tów archeologicznych i metali

bardzo udane, dzięki czemu

Wernackiego w Kijowie oraz

mężczyźni zostali przeniesieni

wi przylączyć się do renowacji

szlachetnych.

Galerii udalo się zabezpieczyć

starodruków Muzeum Książki