27

nr 3­4 (439-440) 29.02.­14.03.2024

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

miejsc dziedzictwa kulturowe-

uderzeniową po pocisku, który

konstrukcje, aby w razie fali

go. Ale ta kwestia będzie istot-

spadl gdzieś w pobliżu. Przed

uderzeniowej nie obijala się o tę

na po naszym zwycięstwie

ogniem. To jest też bardzo waż-

ochranianą strukturę pomnika

­ zaznaczyl.

ny czynnik.

czy figury. Trzeba jeszcze pa-

Jednym z prelegentów Forum

Sięgaliśmy tylko tych tere-

miętać o tym, że te liny, który-

byl dziennikarz, badacz i po-

nów, które wiosną 2022 roku

mi jest to wszystko powiązane

dróżnik Dmytro Antoniuk. Jest

nie byly bezpośrednio w strefie

też muszą być niepalne. Cza-

on autorem przewodnika, który

walk i nie byly na bezpośred-

sem są to detale, których trzeba

zawiera opis 512 starożytnych

nim zapleczu strefy walk. Na-

pilnować.

związanych z polskimi rodami

tomiast jak pamiętamy sytuacja

Lącznie na te zabezpieczenia

zamków i budynków, które po-

wtedy byla bardzo dynamiczna.

zostalo wydatkowane 2 miliony

zostaly na terytorium Ukrainy.

Więc to tak naprawdę zależa-

200 tys. zlotych, w granicach pól

Uważa on, że zwrócenie uwagi

lo od tego dokąd mogą dojechać

miliona euro. Oczywiście, trzeba

na te unikalne zabytki kultury

samochody, busy z tymi środ-

bylo się uczyć pewnych proce-

i historii pomoże je zachować.

kami pomocowymi. Do niemal

dur prawnych, przetargowych,

trzystu obiektów również na

formalnych zgodnych z polskim

Pomoc od Instytutu Polonika

Ukrainie dostarczyliśmy spe-

prawodawstwem. Trwa wojna

W przerwie obrad na Zam-

cjalnie dopasowane do obiek-

w sąsiednim kraju, a tutaj trzeba

ku w Zloczowie wywiadu dla

tów zabytkowych gaśnice. Do-

zrobić przetarg na te gaśnice. Ale

Kuriera udzielil też Michal

pasowane w tym sensie, że to

to wszystko się udalo.

Michalski z Narodowego In-

nie są takie gaśnice jak mamy

Drugim aspektem dziala-

stytutu Polskiego Dziedzic-

w samochodzie, tylko trochę

nia Instytutu Polonika po wy-

twa Kulturowego za Granicą

bardziej zaawansowane urzą-

buchu wojny w 2022 roku, po

­ Polonika.

dzenia, których takim pewnym

rozpoczęciu rosyjskiej agresji

­ W trakcie tego dwudnio-

niedowierzaniem, a potem bar-

na Ukrainie byla profesjonalna

wego spotkania w formacie za-

dzo radosną konstatacją, że to po

dokumentacja, inwentaryza-

równo online, jak i w formacie

raz pierwszy w danej cerkwi czy

cja zabytków. W tym przypad-

rzeczywistym ofline mogliśmy

w danym kościele czy w danym

ku chodzi o metodę skaningu

wysluchać bardzo wielu wy-

miejscu w ogóle jest taka profe-

3D, trójwymiarowego skanin-

stąpień poświęconych w szcze-

sjonalna gaśnica do zabezpie-

gu, która w tym momencie jest

gólności muzeum oraz obiektom

czania na wypadek pożaru tego

najdokladniejszą metodą, po-

dziedzictwa kultury na Ukra-

i centralne obwody Ukrainy,

jest postawa godna najwyższe-

zabytkowego obiektu. Że wcze-

zwalającą na uzyskanie, od-

inie, które teraz w trakcie woj-

mniej-więcej do linii, która wte-

go uznania i godna przypomi-

śniej, przed wojną nie bylo tego

wzorowanie

komputerowe

ny znajdują się w stanie jeszcze

dy wiosną 2022 roku wydawala

nania i podkreślania. Ci ludzie

typu środków ochrony, które

z zachowaniem najdrobniej-

większego, bardzo poważnego

się w miarę bezpieczna czyli do

zostali. Ich pracownicy zosta-

przecież powinny w każdym tak

szych szczególów wystroju, naj-

zagrożenia ­ powiedzial Michal

linii wyznaczonej, powiedźmy

li i od pierwszego dnia wojny

cennym obiekcie być.

drobniejszych szczególów ar-

Michalski. - Zarówno tym, któ-

przez Żytomierz ­ Starokon-

zaczęli się zajmować zabezpie-

Zaczęliśmy od Lwowa. To

chitektury, kolorystyki. Tego

re są bezpośrednio są w strefie

stantynów ­ Chmielnicki czyli

czaniem niebywale cennych

przede wszystkim katedra la-

typu dzialaniom zostalo pod-

dzialań wojennych, jak i tym,

Ploskirów ­ Winnica. W su-

zabytków, a Instytut Polonika

cińska oraz caly zespól kościo-

dane trzydzieści obiektów we

które są na pozornie bezpiecz-

mie udalo się nam w 2022 roku

staral się dostarczać zarówno

lów historycznych, niezależnie

Lwowie, w Żólkwi, również

nych terenach, bliżej powiedź-

zabezpieczyć niemal trzysta

środki finansowe, jak i bezpo-

od tego czy obecnie są one wy-

w Kamieńcu Podolskim. Wśród

my polskiej granicy, ale gdzie

obiektów zarówno kościolów

średnio kupowane materialy,

korzystywane przez wyznania

tych obiektów bylo 8 drewnia-

również zdarzają się ostrzaly

w największej części jak i cer-

przy pomocy których te zabyt-

grekokatolickie czy przez katoli-

nych cerkwi, wpisanych na listę

rakietowe, jak choćby Zamku

kwi zabytkowych oraz innych

ki byly zabezpieczane.

ków rzymskich, ale są historycz-

UNESCO.

Sobieskich w Zloczowie. Jako

obiektów. Przekazaliśmy cho-

Istotne jest, że ze względu na

nymi świątyniami Lwowa i jako

Tu przypomnę, że w 2013

Instytut Polonika oczywiście

ciażby sprzęt gaśniczy do histo-

profil naszej dzialalności mie-

takie należą do polskiego dzie-

roku doszlo do wspólnego pol-

staraliśmy się w trakcie tego

rycznej willi Jaroszów w Dro-

liśmy wiedzę merytoryczną,

dzictwa kulturowego za granicą

sko-ukraińskiego spisu drew-

spotkania przedstawić nasze

hobyczu, która pelni funkcję

która pozwolila na dopasowa-

i są przedmiotem naszej troski

nianych cerkwi tak zwanego

doświadczenia związane z za-

jednego z pomieszczeń Uniwer-

nie konkretnego zabezpieczenia

jako cenne obiekty. A więc do-

Luku Karpat, z których jest 8

bezpieczaniem tych zabytków

sytetu Pedagogicznego w tym

do konkretnego elementu. Na

minikanie, a więc jezuici, a więc

w Polsce w obecnych granicach,

tutaj po rozpoczęciu na pel-

mieście. Tak, że tutaj zajęliśmy

przykladzie kościola inaczej są

bernardyni, a więc franciszka-

a 8 na Ukrainie. Często nieby-

ną skalę moskiewskiej agresji

się różnorodnymi obiektami

zabezpieczane elewacje, inaczej

nie, a więc karmelici oraz kościól

wale cennych, jak na przyklad

przeciw Ukrainy w lutym 2022

i zabezpieczyliśmy je.

są zabezpieczane oltarze, inaczej

św. Antoniego. Wszędzie jest tam

cerkiew w Poteliczu pochodzą-

roku. Myśmy mieli o tyle la-

Co istotne, jesteśmy pań-

są zabezpieczane elementy wy-

jakiś element materialów zabez-

ca z samego początku XVI wie-

twiej, przy calej tragedii wojny

stwową instytucją kultury po-

stroju ruchomego ­ monstran-

pieczających, materialów prze-

ku czy cerkiew w Rohatynie.

Zostaly zabezpieczone również

Instytut Polonika o tyle mial

wolaną przez Ministra Kultu-

cje, obrazy sztalugowe, które

ciwpożarowych. Często bylo tak,

oprócz tego, że każda z nich

latwiej, że my prowadzimy od

ry i Dziedzictwa Narodowego.

można zdjąć, zabrać. Inaczej są

że byla przekazywana jedna ga-

otrzymala zestawy pozwala-

dawna wspólpracę zarówno

Najwięcej zawdzięczamy pol-

zabezpieczane okna witrażo-

śnica, koce przeciwpożarowe do

jące na walkę z ogniem w razie

z lwowskim wladzami samo-

skim i ukraińskim konserwa-

we. Wbrew pozorom intuicyjne

gaszenia, różnego rodzaju tkani-

czego. Zostaly zdigitalizowane

rządowymi, przede wszystkim

torom zabytków, ochotnikom

dzialanie nie zawsze jest do-

ny niepalne.

skaningiem laserowym 3D po-

z Zarządem Ochrony Krajobrazu

bardzo często, firmom konser-

bre. I tu trzeba dużej wyobraźni

Wspomnial Pan o pomni-

dobne jak inne zabytki o któ-

Historycznego Lwowskiej Rady

watorskim polskim, ale rów-

technicznej w jaki sposób dopa-

kach. Jest tak, że z jednej stro-

rych wcześniej mówilem. To

Miejskiej, ale również z part-

nież ukraińskim, które wcze-

sować material przed skutkami,

ny oklada się postument wor-

jest dzialanie z jednej strony

nerami ukraińskimi w wielu

śniej pracowaly na zlecenie, na

oczywiście nie bezpośredniego

kami z piaskiem, z drugiej

dokumentacyjne, ale również

innych miejscowościach, nie

zamówienie Instytutu Polo-

trafienia rosyjskim pociskiem,

strony owija się różnego ro-

zapobiegawcze, które pozwoli

tylko przecież w samym Lwo-

nika, a po wybuchu wojny nie

bo w tym wypadku nic nie po-

dzaju zabezpieczającymi tkani-

w razie jakiegoś nieszczęścia

wie, ale choćby w Żólkwi, choć-

zmienily dzialalności. To też

może, ale przede wszystkim falą

nami. Na to naklada się ażurowe

na odtworzenie. To jest metoda,

by w Kamieńcu Podolskim,

która umożliwia odtworzenie

w Berdyczowie. W bardzo wie-

najmniejszego detalu danego

lu miejscach, tam gdzie realizo-

obiektu. I o tym też trzeba pa-

wane są ze środków Instytutu

miętać, kiedy to się wykonu-

Polonika projekty konserwa-

je w trakcie trwających dzia-

torskie. Więc o tyle mieliśmy

lań wojennych. Pamiętajmy,

latwiej, że w ciągu tych pierw-

że Lwów jest największym na

szych dni wojny, kiedy wszy-

świecie zachowanym zespolem

scy zadawaliśmy sobie pytanie,

urbanistycznym związanym

nie tylko w Polsce, ale na calym

z polską architekturą i historią.

świecie, jak możemy pomóc, no

Nie ma większego zespolu ar-

to mieliśmy te kontakty, znali-

chitektury polskiej na świecie

śmy ludzi, wiedzieliśmy do kogo

tak zachowanej. Są to obiekty

trzeba zadzwonić i mniej-wię-

o których należy dbać nie tylko

cej wiedzieliśmy w jaki sposób

ze względów sentymentalnych,

możemy pomóc. W zasadzie od

ale również dlatego, że one

pierwszych dni wojny Instytut

mają wartość wymierną, war-

Polonika zaangażowal się w tę

tość jako obiekty dziedzictwa

pomoc, we wspólpracy na po-

kulturowego poza wspólcze-

czątku z naszymi partnerami

snymi granicami Polski, sza-

bezpośrednio we Lwowie. Ale

lenie istotne dla naszej histo-

bardzo szybko ta akcja pomoco-

rii kultury ­ podkreślil Michal

wa rozprzestrzenila się mówiąc

Michalski.

geograficznie  na  zachodnie

UCZESTNICY FORUM PRZED ZAMKIEM W ZLOCZOWIE