35

nr 3­4 (439-440) 29.02.­14.03.2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

180. rocznica urodzin organmistrza Jana Śliwińskiego

19 lutego obchodzimy

Śliwiński również przebu-

180. rocznicę urodzin

dowal zarówno male, jak i duże

wybitnego organmistrza

organy w katedrze lwowskiej.

Jana Śliwińskiego. Byl

W 2018 roku Instytut Poloni-

twórcą największej wówczas

ka przeprowadzil remont or-

fabryki organów w Galicji.

ganów piszczalkowych w pre-

Wyprodukowane przez niego

zbiterium bazyliki. Obecnie

instrumenty do dziś poruszają

trwają też prace renowacyj-

ludzkie serca w licznych

ne nad glównymi organami

kościolach, zarówno w Polsce

świątyni.

jak na Ukrainie.

­ We Lwowie mieliśmy oko-

lo 8 instrumentów Jana Śliwiń-

skiego, z tego przetrwaly dwa

ANNA GORDIJEWSKA

w katedrze rzymskokatolic-

KARINA WYSOCZAŃSKA

J

kiej. Duże organy zbudowane

w 1899 roku są akurat w reno-

an Śliwiński urodzil się we

wacji. Już czwarta pasterka od-

wsi Pistyń w powiecie ko-

byla się bez naszych wielkich

sowskim, obecnie obwód

one nie zamilkly ­ dodal muzy-

organów. Bardzo tęsknimy za

kolog z Warszawy.

iwanofrankiwski. Od najmlod-

naszymi organami. Czekamy

Zalożona przez Śliwińskie-

szych lat wykazywal niezwykle

kiedy znów zabrzmią pelnym

zamilowanie do muzyki. Jego

go fabryka organów we Lwowie

blaskiem ­ powiedziala Joanna

droga do mistrzostwa prowa-

stala się ośrodkiem innowacji

Pacan-Świetlicka.

dzila przez lata nauki we Francji,

i doskonalości w tej dziedzinie.

­ Jest to dlugi proces, który

Mistrz szybko zdobyl popu-

gdzie zdobywal wiedzę i umie-

trwa kolejny rok ­ podkreśla

larność, a organy wyproduko-

jętności, które staly się funda-

Monika Garnavault z Instytutu

mentem jego późniejszej pracy.

wane w jego zakladzie zdobily

Polonika. ­ W tym roku plano-

­ Przez prawie 10 lat termi-

kościoly na terenie calej Euro-

wane jest ich zakończenie. Nie-

nowal u znanego paryskiego

py. Po śmierci Jana Śliwińskie-

wątpliwie wojna rozciągnęla

budowniczego organów Ari-

go firmą kierowala jego żona,

nam w czasie proces prowadze-

stide Cavaille-Colla ­ podkreśla

Aurelia Śliwińska. Podczas

nia prac przy organach. Bylo to

I wojny światowej zaklad zo-

dr Michal Piekarski z Polskiej

Akademii Nauk. ­ Doświad-

stal calkowicie zlikwidowany.

­ Fabryka organów kościel-

w gmachu Skarbkowskim, potem

bardziej skomplikowane logi-

przy ulicy Kopernika 9, a od roku

czenie, które zdobyl we Fran-

Dziś w miejscu dawnej fabryki

nych i harmonium Śliwińskiego

stycznie dla wykonawcy, żeby

mieścila się we Lwowie przy uli-

1888 przy Kopernika 16. Fabryka

wszystkie elementy organów

cji przeszczepil na grunt Pol-

mieszczą się apteka, salon fo-

budowala organy na terenie calej

ski. W drugiej polowie XIX

tograficzny oraz mieszkania

cy Kopernika 16 ­ mówi Joanna

bezpiecznie przywieźć do pra-

Pacan-Świetlicka, muzykolog ze

Europy Środkowej i Wschodniej.

prywatne. Jednak wciąż moż-

cowni, a potem je odwieźć ­ za-

wieku przez prawie 30 lat bu-

Największe 28 glosowe organy

dowal różne instrumenty. Od

na dostrzec ślady historii: przy

Lwowa. ­ Kamienica ta powstala

znaczyla Monika Garnavault.

kościelne znajdują się w Krako-

w 1888 roku. Zaprojektowal ją Jan

bardzo malych instrumentów,

wejściu do kamienicy jest zain-

Jan Śliwiński zmarl we

wie w kościele pw. Św. Katarzy-

stalowana tablica upamiętnia-

Tomasz Kudelski. Zostala ozdo-

jak w kościele w Strzalkowi-

Lwowie w 1903 roku. Zostal

ny. Natomiast we Lwowie byly

biona na fasadzie emblematami

cach kolo Sambora, po duże in-

jąca wybitnego organmistrza,

pochowany na cmentarzu Ly-

muzycznymi autorstwa Piotra

to 32 glosowe organy koncerto-

strumenty jak w kościele pw.

a na fasadzie budynku widnieją

czakowskim. Jednak dziedzic-

we filharmonii, które powstaly

Św. Katarzyny w Krakowie. Te

plaskorzeźby, ukazujące mu-

Harasimowicza. Natomiast sam

two wybitnego organmistrza

Jan Śliwicki przyjechal do Lwo-

na kilka miesięcy przed śmiercią

zyczne emblematy, przypomi-

ograny byly rzeczywiście do-

pozostaje nieśmiertelne i wciąż

slynnego organmistrza ­ dodala

nając o niezwyklym dziedzic-

wa nieco wcześniej. Pierwot-

brej jakości, o czym świadczy

porusza serca wiernych i milo-

lwowianka.

nie zaklad mistrza mieścil się

to, że wiele z nich do dzisiaj gra,

twie tego miejsca.

śników muzyki organowej.

Co z polskim cmentarzem w Brodach?

Ostatnio media w Polsce

podaly informację

o rzekomej dewastacji

polskiej kwatery

wojskowej z lat 1914­

1920 na cmentarzu

komunalnym w Brodach

w obwodzie lwowskim.

Dziennikarze Nowego

Kuriera Galicyjskiego

Ale są ludzie, którym to się nie

­ To jest stara, historycz-

udali się na miejsce,

podoba. Widzą tutaj od razu ja-

na część cmentarza, której za-

by sprawdzić stan tej

mierzamy przywrócić godny

kieś czarne sprawy. Trzeba po

nekropolii.

stan. Naszym celem jest upo-

prostu uwierzyć, że nic zlego

rządkowanie tego obszaru, po-

się nie dzieje na tym cmentarzu,

a w przyszlości będzie on upo-

stawienie odnowionych krzy-

EUGENIUSZ SALO

rządkowany ­ zaznaczyl Janusz

Przez dlugi czas teren byl

I obecnie cmentarz tak się pre-

ży i upiększenie tej nekropolii

ANNA GORDIJEWSKA

P

zaniedbany. Dopiero od roku,

zentuje. W przyszlości planu-

­ podkreślil Anatolij Belej, mer

Balicki, prezes Polskiego Towa-

jemy dalsze prace porządkowe.

miasta Brody.

rzystwa Opieki nad Grobami

olski cmentarz ­ tak

dzięki pracom Stowarzyszenia

Do sprawy odniósl się już

Wojskowymi we Lwowie.

Chcemy utrzymać porządek na

mieszkańcy miasteczka

Huta Pieniacka, Motocykli-

Na temat prac przeprowa-

Konsulat Generalny RP we

nazywają kwaterę woj-

stów Rajdu Katyńskiego oraz

terenie calej nekropolii ­ po-

dzanych na cmentarzu wy-

skową na starym cmentarzu

zaangażowaniu wolontariuszy

wiedzial Jurij Kukulka, kie-

Lwowie. W komunikacie doty-

w Brodach. Są tutaj nagrob-

rownik miejscowej spólki ko-

czącym rzekomego zniszcze-

powiedzial się również miej-

z Polski, cmentarz jest częścio-

nia kwatery polskich żolnierzy

scowy proboszcz. - Chcialbym

ki z czasów I wojny światowej

wo uporządkowany.

munalnej ,,Brody".

stwierdzono, że ,,zdarzenie ta-

powiedzieć, że te informa-

Na początku lutego o profa-

i wojny polsko-bolszewickiej.

Aby umożliwić pochówki

cje nie zostaly potwierdzo-

nacji cmentarza w opublikowa-

kie nie mialo miejsca". Dodatko-

Okolice Brodów byly areną

obecnym mieszkańcom miasta,

wo, Polskie Towarzystwo Opie-

ne, nie odnotowano żadnych

krwawych walk w czasie oby-

jesienią ubieglego roku, część

nym nagraniu poinformowala

aktów dewastacji na miejscu.

dwu wojen światowych oraz

zarośniętego terenu nekropolii

radna miasta Brody Olga Kraw-

ki nad Grobami Wojskowymi

czuk. Sprawą od razu zaintere-

we Lwowie również wydalo

Wszystkie krzyże pozosta-

wojny  polsko-bolszewickiej.

zostala oczyszczona przez pra-

oświadczenie, dementujące me-

ją nienaruszone i starannie

Kwatera wojskowa na cmen-

cowników miejscowej spólki

sowaly się ukraińskie i polskie

odnowione. Natomiast mialy

media. Mer Brodów przed naszą

dialne doniesienia o zniszcze-

tarzu w Brodach zostala za-

komunalnej. W styczniu przy-

niach na cmentarzu w Brodach.

miejsce prace remontowe na

lożona pod koniec lat 20. XX

stąpiono do kolejnego etapu

kamerą zaprzeczyl jednak tym

terenie obok cmentarza ­ do-

wieku. To polskie, ukraińskie,

prac porządkowych.

informacjom i zapewnil, że od-

­ Jako Polskie Towarzystwo

dal ks. Wiktor Antoniuk, pro-

nalezione krzyże, po uporząd-

Opieki nad Grobami Wojsko-

austro-węgierskie, a także ro-

­ Oczyszczając ten teren do-

wymi nie widzimy w tych dzia-

boszcz parafii rzymskokato-

syjskie groby datowane na lata

tarliśmy do historycznych gro-

kowaniu calego terenu wrócą do

laniach czegoś nadzwyczajnego.

lickiej w Brodach.

1914­1920.

bów. Wycięto krzaki, zarośla.

odnowionej części nekropolii.