19

nr 8 (444) 30.04. ­ 16.05. 2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Namiętna milość lwowskich fotografów (cz. 3)

Tadeusz Jaworski,

że Maks Lieberman zastrzelil

wielką niespodzianką. Jak dono-

wlaściciel prosperującego

go, bo z jego żoną poszedl zbierać

sila prasa, ,,...mimo usilnych sta-

kwiatki. Po tych wypowiedziach

rań p. Münca, aby w pogrzebie

zakladu fotograficznego

znów stracil przytomność. Lecz

wystąpilo Gremium Fotografów,

,,Adela" w Pasażu

dwie godziny później zapląta-

do którego należal Jaworski, zapa-

Mikolascha, postrzelony

na milosna historia nabrala ko-

dla uchwala nie drukować kartek

w glowę 12 kwietnia 1921

lejnego zagadkowego obrotu.

pogrzebowych, nie dawać wień-

roku, leżal na wydziale

Mianowicie, lekarze z niezrozu-

ca, ani nie skladać specjalnej kon-

chirurgicznym szpitalu

mialych powodów wpuścili do

dolencji, gdyż Jaworski stale wro-

ciężko chorego Jaworskiego nie

go odnosil się do Gremium i dzialal

miejskiego. Stan jego,

tylko Cecylię, lecz razem z nią

zawsze na szkodę tegoż". Rezolu-

wedlug zdania lekarzy

notariusza i kierownika zakla-

cja Gremium i reakcja większości

byl beznadziejny. Przez

du ,,Adela" Józefa Holasia. Nieco

jego czlonków na śmierć Jawor-

caly czas znajdowal się

wcześniej siostra zakonna Feli-

skiego byla wielką niespodzian-

w stanie omdlenia, do

cja, która dyżurowala w szpita-

ką, która do tegoż miala znacz-

przytomności wracal

lu, sprowadzila do Jaworskiego

ny rozglos w calym Lwowie, zaś

PASAŻ MIKOLASCHA

księdza. W tym samym czasie

z innej strony potwierdzala nega-

tylko na kilku minut. Od

żona Jaworskiego znajdowala się

tywną opinię o nim nawet w gro-

oświadczyl też, że po sporzą-

widzieć". Rodzina Jaworskiego

czasu przywiezienia go

w szpitalu na korytarzu i jej ka-

nie jego najbliższych kolegów.

dzeniu testamentu Lieberma-

również oburzona byla tym te-

do szpitala i do godziny

tegorycznie zabroniono wstęp do

nowa opuścila szpital i później

Tymczasem we Lwowie glo-

stamentem i przez adwokata God-

ósmej rano przytomności

męża. Wedlug wersji Cecylii, po

więcej w nim się nie zjawila.

śno bylo od różnych plotek na

lewskiego wniosla do sądu pozew

nie odzyskal i lekarze

spowiedzi ,,...Jaworskiemu zrobi-

Tymczasem stan zdrowia Ta-

temat zajścia w lasku na Pohu-

o jego unieważnienie. Lieberma-

zawiadomili komisarza

lo się lżej na duszy" i on zechcial

lance, testamentu i milosnych

deusza Jaworskiego pogarszal się

nowa od razu zrozumiala w tym

policji Bronislawa

spisać testament. Wezwany przez

stosunków Jaworskiego z Lieber-

z godziny na godzinę. Gorączka

zagrożenie dla siebie i chcąc ra-

Cecylię notariusz dr Bialoskurski

manową. Owe wydarzenia byly

się wzmagala, a przy tym paraliż

tować choćby polowę majątku,

Lukomskiego, który

czatowal na miejscu, zaś lekarz A.

na ustach tysięcy ludzi. Najbar-

postępowal coraz dalej. O pólno-

zaproponowala rodzinie zala-

prowadzil śledztwo, że

Rain pozwolila testament spisać,

cy nastąpila agonia, a o godzinie

dziej aktywne byly wśród nich,

twić sprawę ugodowo, mianowi-

raczej nie da się utrzymać

uważając, że stan Jaworskiego

wpól do czwartej nad ranem 16

jak pisaly ,,Nowości ilustrowa-

cie przez odstąpienie kamienicy

go przy życiu.

na to pozwala i że jest on calkiem

ne", kobiety tzw. ,,kumoszki" lub

kwietnia, na czwarty dzień poby-

przy ulicy Szeptyckich 17. W ta-

przytomny na umyśle.

,,chusteczkowe baby", z niższych

tu w szpitalu, Jaworski zakończyl

kim razie zostalby w jej wlasno-

Otóż w testamencie Tadeusz

sfer miejskich, w większości ku-

życie. Wlaśnie wtedy w szpitalu

ści Zaklad fotograficzny ,,Adela".

JURIJ SMIRNOW

M

Jaworski pominąl żonę i wszyst-

zjawila się Liebermanowa, jako

charki lub przekupki z rynków

Ona również oświadczyla, że ,,...

aks Lieberman znajdowal

kich krewnych i ,,...caly swój

spadkobierczyni majątku Jawor-

lwowskich. Najpierw ogloszono,

Jaworski pozostawal od roku 1917

się w areszcie policyjnym

milionowy majątek, to jest ka-

że pogrzeb odbędzie się w ponie-

skiego, czyniąc przygotowania do

w separacji z żoną i nie mial z nią

i nie zaprzeczal postrze-

mienicę przy ulicy Szeptyckich

dzialek, lecz później przeniesiono

pogrzebu. Jednak rodzina Jawor-

dzieci i ona (Cecylia) nie ma nic do

lenia Jaworskiego, dokladnie

17 i Zaklad fotograficzny ,,Ade-

go na wtorek. Do policji docho-

skiego zglosila protest w sprawie

tego i nie byla przyczyną tej sepa-

opowiadal o szczególach owego

la" w Pasażu Mikolascha, zapisal

jej udzialu w pogrzebie.

dzily pogloski o możliwych za-

racji. Co do testamentu, to Cecylia

wydarzenia i swego nieudane-

Cecylii Liebermanowej". Histo-

mieszkach podczas pogrzebu i że

,,Wiek  Nowy"  pisal,  że

nie chce krzywdy żony, chociaż

go pożycia z mlodą żoną, lecz ,,...

ria ze spisaniem testamentu na-

opinia publiczna jest wrogo na-

,,...z krwawej tragedii na Pohulan-

Jaworski zapisal jej caly majątek,

wedle swego serca i sumienia nie

tychmiast stala się znaną policji

ce wynikly trzy epilogi: pierw-

to ona chce majątkiem tym po-

stawiona wlaśnie do Cecylii Lie-

poczuwal się do winy".

i dziennikarzom. Od samego po-

szy ­ pogrzeb Jaworskiego, dru-

dzielić się z jego żoną". Jednak

bermanowej, którą powszech-

Do szpitala przybyl nie tylko

czątku wydarzenie to mialo nie

gi ­ unieważnienie testamentu,

Michalina Jaworska i cala rodzi-

nie obrzucano oskarżeniami za

komisarz Bronislaw Lukomski,

tylko charakter skandaliczny,

trzeci ­ proces Maksa Lieberma-

na nie mieli żadnej chęci wstąpić

śmierć Jaworskiego, zaś jej ro-

ale też Cecylia (Czeslawa) Lieber-

lecz wszystkie oznaki prawdzi-

na przed sądem przysięglych".

z Liebermanową w pertraktacje

mans z Jaworskim potępiano jako

manowa oraz żona Jaworskie-

wego falsyfikatu.

W sprawie pogrzebu Tadeusza

i jednoznacznie wymagali unie-

amoralny i do tegoż uważano, że

go Michalina i Józef Holas, kie-

,,Wiek Nowy" już w dniu na-

Jaworskiego swoje zdanie zglo-

ważnienia testamentu.

ona sfalsyfikowala testament.

rownik zakladu fotograficznego

stępnym pisal, że ,,cala histo-

silo również lwowskie Gremium

Prasa wnioskowala, że z te-

Otóż w poniedzialek po poludniu

,,Adela". Na korytarzach szpitala

ria z testamentem daje wiele do

Fotografów, czlonkiem którego

stamentem tym jest naprawdę

na Cmentarzu  Lyczakowskim

kręcili się korespondenci lwow-

namyślenia. Oto w środę rano

nieboszczyk byl od 1909 roku,

coś nie w porządku. Przecież

zebralo się sporo publiczności,

skich gazet, szukając materia-

Jaworski oświadczyl, że Cecy-

a nawet byl wybierany do jego

Jaworski nie chcial dać Cecylii

wśród której krążyla wieść, że

lów sensacyjnych. W jeden dzień

lia ma dostać zapewnioną pra-

kluczy od swego mieszkania,

wladz. Otóż w dzień po zgonie Ja-

pogrzeb odbędzie się w tajemni-

dzięki artykulom w ,,Wieku No-

cę w zakladzie ,,Adela" i dostać

worskiego przewodniczący Gre-

a trzy godziny później nagle

cy"...ze względu na uniknięcie ze-

wym", ,,Kurierze lwowskim",

miesięcznie po 5 tysięcy marek,

mium Fotografów lwowskich

zmienil swoje zdanie i wszyst-

brania się wielkiego tlumu ludzi,

,,Dzienniku ludowym" tragedia,

tymczasem tego samego dnia

Münc zwolal posiedzenie celem

ko jej zapisal. Czy byl Jaworski

żądnych zobaczenia bohaterki

dotycząca przedtem tylko owych

wieczorem, gdy Jaworski byl cią-

udzialu czlonków w pogrzebie.

wtedy na tyle przytomny, że

tragedii Cecylii Liebermanowej".

trzech osób, stala się glośną w ca-

gle nieprzytomny, Cecylia spro-

Okazalo się, że większość czlon-

mógl wlasnowolnie rozporzą-

Kilkutysięczny tlum ludzi rzucal

lym Lwowie, zainteresowala ty-

wadzila notariusza i po spowie-

ków Gremium i kolegów Jawor-

dzać majątkiem, o tym orzekną

się do każdego kolejnego orszaku

siące obywateli.

dzi... notariusz zrobil testament.

skiego po fachu mieli o nim zda-

lekarze, którzy wówczas byli

pogrzebowego, szukając niena-

Nawet krakowskie ,,Nowości

Czy Jaworski byl wówczas przy-

nie raczej negatywne, co bylo też

obecni. Komisarz Lukomski

wistnej Cecylii Liebermanowej.

ilustrowane" pospiesznie ode-

tomny na umyśle, czego wymaga

Nic dziwnego, że doszlo do zajść

zwaly się artykulem ,,Tragiczny

testament, jest to wielkim pyta-

naprawdę przykrych. Oczywi-

epilog romansu rozwiedzionych".

niem. Cecylia pilnowala swego

ście, korespondenci czasopism

Między innymi, korespondent

interesu materialnego z krzywdą

lwowskich byli również na miej-

tego dziennika donosil: ,,Lwów

pozostalej żony, niewinnie cier-

scu i szukali materialów do kolej-

przeżyl w ubieglym tygodniu

piącej z powodu zboczenia mo-

nych sensacji. ,,Wiek Nowy" do-

sensację, która na kilka dni za-

ralnego swego męża". Komisarz

nosil, że ,,w tym czasie chowano

jęla ogólną uwagę, a szczególnie

policji Bronislaw Lukomski rów-

jakąś kobietę, za której trumną

podniecająco podzialala zwlasz-

nież stwierdzil, że na jego pytanie

szla mloda pani blondynka. Nagle

cza na niższe sfery tamtejsze-

czy wprowadzić jego żonę do za-

ktoś wskazal ją jako Liebermano-

go spoleczeństwa". Tymczasem

rządu zakladu fotograficznego

wą. Zebrani podążyli za trumną,

w szpitalu zaistnialy dość dziwne

,,Adela", Jaworski sprzeciwil się

poczęli cisnąć się dookola tejże,

uklady i tylko Cecylia Lieberma-

temu, bo tam jest zarządca Józef

obrzucając panienkę obelżywymi

nowa z pozwolenia lekarzy mia-

Holas. Cecylia Libermanowa nie-

slowami i grudkami ziemi. Po-

la wolny wstęp do chorego. Żonę

chaj też będzie w zakladzie i do-

wstal na Cmentarzu Lyczakow-

trzymano na korytarzu i do Ja-

stanie oplatę pięć tysięcy marek

skim tumult pomiędzy grobami,

worskiego nie dopuszczano. Na-

miesięcznej pensji.

a pod naporem tlumu robotnicy

wet komisarz Lukomski dostal się

,,Nowości ilustrowane" rów-

opuścili trumnę z nieboszczką,

do Jaworskiego z wielkim trudem

nież pisaly, że ,,gdy po mieście

która się przewrócila. Piekielna

i skorzystal z chwili, kiedy chory

rozeszla się wieść, że w ostatniej

ta awantura trwala dluższy czas,

na krótki czas odzyskal przytom-

chwili z pominięciem wlasnej

zanim uspokoilo się i można bylo

ność dla przesluchania śmiertel-

żony zapisal Tadeusz Jaworski

nieboszczkę pochować". Wtedy

nie rannego i spisania protokolu.

caly swój milionowej wartości

do wiadomości zebranych dotar-

Jaworski opisal scenę w lasku,

majątek Cecylii Liebermanowej,

ly wieści, że pogrzeb Jaworskiego

lecz twierdzil, że nie byl umó-

wywolalo to ogólne oburzenie. Na

przeniesiono na wtorek. Nieza-

wiony z Cecylią na randkę, zaś

ustach calego Lwowa bylo tylko

dowolony tlum powoli opuścil te-

spotkal ją przypadkowo. Powie-

,,Cecylia". Tlum żądny zawsze ta-

ren cmentarza, zapowiadając ze-

dzial do komisarza Lukomskiego,

niej sensacji, chcial ją koniecznie

brać się znów w dniu następnym.

KAMIENICA TADEUSZA JAWORSKIEGO PRZY UL. SZEPTYCKICH 17