32

nr 8 (444) 30.04. ­16.05. 2024

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

W wojennym Lwowie o Stanislawie Lemie

tych dziel, które przetlumaczy-

Poza wojenną

li moi poprzednicy. Zajmowa-

codziennością mieszkańcy

lem się tym najtrudniejszym, co

znajdują także czas na

musialem zrobić, żeby przybli-

zapoznanie się z nową,

żyć Lema czytelnikowi ukra-

dobrą książką. Dotyczy to

ińskiemu ­ zaznaczyl Andrij

też ulubionych autorów

Pawlyszyn.

polskich. Jednym z nich

Jednym z organizatorów spo-

tkania byla Natalia Filewicz, pre-

jest urodzony we Lwowie

zes Centrum Ratowania Ukraiń-

Stanislaw Lem. Niedlugo

skiego Dziedzictwa Kulturowego,

po rozpoczęciu rosyjskiej

która od dwóch lat wraz z Biblio-

inwazji na Ukrainę

teką Naukowo-Techniczną ,,Poli-

w Bibliotece Naukowo-

techniki Lwowskiej" zorganizo-

Technicznej ,,Politechniki

wala już ponad sto takich spotkań,

prezentacji i wykladów.

Lwowskiej" zalożono

­ Początkowo chodzilo nam

przestrzeń kulturalno-

o szerzenie wiedzy o naszej

artystyczną pod tytulem

kulturze, sztuce, architektu-

,,Kawa na Profesorskiej".

rze i dziedzictwie kulturowym

Jedno ze spotkań zostalo

wśród ludzi, w tym wśród prze-

poświęcone życiu

siedleńców wewnętrznych ­

wyjaśnila Natalia Filewicz. ­

i twórczości Stanislawa

Czynimy to również, aby dać

Lema. Zgromadzili się

ludziom szansę na chociażby

milośnicy jego twórczości,

się w tej serii. Przetlumaczylem

malą ucieczkę od tej trudnej

drugą wojną światową miesz-

Lemowi ­ do 95. rocznicy od

Polacy i Ukraińcy.

rzeczywistości, w której obec-

urodzin, do setnej rocznicy uro-

też biografię Stanislawa Lema

kali Lemowie. Zaprezentowal

przygotowaną przez Wojciecha

nie żyjemy. Ażeby poczuli się

dzin. Moim i moich przyjaciól

też książkę ,,Summa technolo-

Orlińskiego, żeby ludzie do-

trochę jak w przyjaznym śro-

celem bylo umieszczenie tabli-

giae", która w jego tlumaczeniu

TEKST I ZDJĘCIA

dowisku domowym, ponieważ

wiedzieli się co to za postać i jak

ukazala się w wydawnictwie

cy upamiętniającej na budyn-

KONSTANTY CZAWAGA

B

jest ważna dla kultury polskiej

mamy tu coś w rodzaju klu-

,,Bogdan" w Tarnopolu.

ku, w którym przed II wojną

oleslaw Olejnik w wywia-

bu. Ludzie mogą się tu spotkać,

światową mieszkali Lemowie.

i światowej. Jeszcze wcześniej

­ Moje zamilowanie do twór-

dzie dla Kuriera powiedzial:

wypić  kawę,  porozmawiać

przetlumaczylem tekst profe-

Dlatego trzeba bylo wszech-

czości Stanislawa Lema powsta-

­Kiedyś we Lwowie

przed wydarzeniami.

sora Beresia ,,Tako rzecze Lem".

stronnie przedstawić Lema. Moi

lo, kiedy jeszcze bylem nasto-

w centrum byla slynna księ-

No i wlaśnie w tej chwi-

Są to dialogi, rozmowy z nim

przyjaciele w Tarnopolu wyda-

latkiem ­ powiedzial w naszej

garnia i gdy się ukazywala ja-

w ciągu wielu lat, które ukazują

li uslyszeliśmy syrenę alar-

li pięć książek ,,Lemowskich",

rozmowie Andrij Pawlyszyn. ­

kaś książka Lema, to się po pro-

mu powietrznego. Po drodze do

do których wlączyli jego zna-

miejsce Lema w polskiej kultu-

Kochalem miasto Lwów i w tym

stu tam lecialo i się kupowalo.

schronu Natalia Filewicz mó-

rze, jego upodobania literackie,

ne utwory literackie. A przed

mieście Lem byl dla mnie jakby

A jak kto nie zdążyl, to poży-

wila dalej:

jego plany i realizacje, poglądy

setną rocznicą urodzin pisarza

pewnym kamertonem. Czulem,

czal. I w prawie każdym domu

­ Jeśli chodzi o dzisiej-

na świat. To genialny moim zda-

ustalili, że ten projekt trwa do

że pisze coś takiego, co jest bar-

polskim byla pólka z książkami

niem dziennikarz telewizyjny ­

sze spotkanie, znam Andrija

dziś, ponieważ warunki wojny

dzo bliskie odbieraniu świa-

Lema, gdyż nie poprzestawalo

Pawlyszyna od dawna. Wszyst-

trochę go zastopowaly. Kolej-

profesor Bereś. Mial rozmowy

ta przez lwowiaków. Pierwsza

się na jednej ani na dwóch. To

ko zaczęlo się od wydarzeń po-

z dużą liczbą literatów i ludzi

książka w języku polskim, którą

ny projekt to jego sześć książek

byl calkiem inny świat. Świat,

święconych Brunonowi Schul-

sztuki w Polsce. W sposób bar-

czyli utwory, które wcześniej na

przeczytalem (nie jestem Pola-

który  ksztaltowal  mlodego

zowi. Bruno Schulz zbliżyl nas

dzo glęboki przedstawil Lema.

język ukraiński nie byly tluma-

kiem i nie uczylem się w szkole

czlowieka, jego wyobraźnię,

do siebie. Od wielu lat jeździ-

Profesor Bereś próbowal osią-

czone. W ramach tego kolejne-

polskiego, uczylem się tego ję-

poglądy. To nie byla literatu-

my razem na festiwale Bru-

gnąć pewną glębię wiedzy o Le-

go już projektu przetlumaczy-

zyka sam), to byly ,,Opowieści

ra tylko dla ciekawych. Dzięki

nona Schulza w Drohobyczu.

lem dzielo, które jest uważane

mie i dzięki jego książce, któ-

o pilocie Pirxie". Badalem tekst

niej czlowiek coś poznawal, coś

za skomplikowane i trudne do

rą przetlumaczylem i która się

A jednak, dlaczego Lem? Przede

ze slownikiem, uczylem się gra-

wiedzial. To byla lektura niepo-

ukazala w wydawnictwie ,,Bog-

wszystkim jest to wspania-

tlumaczenia ­ ,,Summa tech-

matyki, slownictwa i takich

spolita, te jego utwory nie byly

la książka i bardzo się cieszę,

dan" w Tarnopolu, czytelnicy

innych rzeczy. Dzięki Lemowi

nologiae". Teraz tlumaczę jego

do niczego innego podobne. Lem

że zostal wydany ten przeklad

mogą poznać glębsze szczególy

,,Dialogi" i ,,Eseje" poświęcone

otworzyl się przede mną świat

w ogóle byl jakiś wyjątkowy

,,Summa technologiae". Lem

problemom naukowo-technicz-

z życia Stanislawa Lema. Lem

języka polskiego, za co jestem

i jego lektura bardzo dobrze na

to oczywiście pisarz-fantasta

nym i popularyzacji nauki. Bę-

tlumaczony byl od dawna na

mu bardzo wdzięczny. Uczestni-

nas oddzialywala. Bylo o czym

język ukraiński, więc ja już nie

i swego rodzaju wizjoner, któ-

dzie to uwieńczeniem projektu,

czylem potem w dużych ramo-

z kolegami porozmawiać. I naj-

przetlumaczylem po raz kolejny

ry przewidzial wiele rzeczy. Nie

wych projektach poświęconych

ostatnim tomem, który ukaże

dziwniejsze, gdy sluchaliśmy

wiem, co by powiedzial i napisal

tutaj wykladu o nim, zobaczy-

o tej wojnie. Być może mialby

liśmy, że twórczość Lema jest

jakieś wlasne przewidywania.

nadal aktualna, nie ma bowiem

Chcialam, by ludzie uslyszeli

granic wiekowych ani czaso-

o tej niezwyklej postaci. O tym,

wych. Uważam i na pewno tak

że pewne fantazje czasem się

jest i pozostanie, że Lem jest pi-

spelniają. Teraz również my-

sarzem na zawsze ­ podkreślil

ślimy, marzymy i wierzymy, że

Boleslaw Olejnik.

nasza wiara, nasza nadzieja, że

Obecnym  na  sali  życie

nasze zwycięstwo w tej wojnie

i twórczość Stanislawa Lema

się wydarzy, co może wydawać

przybliżyl Andrij Pawlyszyn,

się niektórym ludziom fantazją,

tlumacz jego utworów na język

czymś nierealnym, ponieważ

ukraiński oraz popularyzator

jest mala Ukraina i ta straszna,

twórczości polskiego pisarza

ogromna, bagnista Rosja. Ale my

fantasty. Moderatorem byl ar-

wierzymy. Może, jak Lem, jeste-

tysta Jarko Filewicz.

śmy fantastami, jesteśmy ma-

Andrij Pawlyszyn dolożyl

rzycielami, ale kiedy wielu ludzi

wielu starań do umieszczenia

o tym myśli, marzy i ma nadzie-

pamiątkowej tablicy na lwow-

ję, to na pewno tak się stanie ­

skiej kamienicy, gdzie przed

podkreślila Natalia Filewicz.

Partnerzy medialni