Maria Basza
zarys historyczny został przygotowany na podstawie Wikipedii
5
października na Lwowskim
Uniwersytecie Narodowym im.
Iwana Franki została reaktywowana katedra filologii
polskiej. W
uroczystości uczestniczyli: konsul Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie
Marcin
Zieniewicz, prezes Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie Emilia
Chmielowa,
prezes Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej Emil Legowicz.
Katedrą
filologii polskiej kieruje dr nauk filologicznych, docent Ałła
Krawczuk.
Studenci filologii polskiej przygotowali program artystyczny.
Kierownik katedry filologii polskiej powitała przybyłych gości, pracowników uczelni i studentów. Pani docent odwołała się do czasu powstania katedry filologii polskiej na Lwowskim Państwowym Uniwersytecie im. Iwana Franki (1 kwietnia 2004 r.). W dniu 5 października katedra otrzymała własne pomieszczenie, wyposażone w nowoczesny sprzęt. Dotychczas katedra funkcjonowała wspólnie z katedrą filologii słowiańskiej.
„4 listopada będziemy świętowali 190. rocznicę podpisania przez imperatora austriackiego zarządzenia o powstaniu na Uniwersytecie Lwowskim katedry historii języka polskiego i literatury polskiej (1817 r.). Lecz faktycznie katedra zaczęła funkcjonować od 1826 roku” – powiedziała Ałła Krawczuk. „Obecnie nasze katedra pełni nieco inną funkcję – powinniśmy promować język polski i kulturę polską na Ukrainie, natomiast język ukraiński i kulturę ukraińską – w Polsce. W miarę naszych możliwości, będziemy, starali się to czynić” – zaznaczyła pani kierownik. Następnie, jak na otwarcie nowej placówki przystało – przy burzliwych oklaskach zebranych, przed drzwiami pracowni została przecięta czerwona wstążka.
Do obecnych zwrócił się Konsul Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie Marcin Zieniewicz, który powiedział m.in.: „Jest nam wszystkim bardzo przyjemnie, że ta uroczystość odbywa się na Uniwersytecie we Lwowie. Jest to znak czasu, znak zmian, które następują pomiędzy naszymi społeczeństwami, naszymi narodami. Dzisiejsza uroczystość jest świadectwem tego, że nasze stosunki zmieniają się w dobrym kierunku.” „Chciałbym podziękować władzom Uniwersytetu za udostępnienie pomieszczenia dla katedry języka polskiego. Z naszej strony deklarujemy chęć współpracy, wspierania Państwa. Otrzymaliśmy trochę literatury polskiej, którą chcemy przekazać. Życzę, żebyście jak najlepiej nawiązywali do tradycji, żeby katedra języka polskiego była dumą całej Ukrainy, dumą Polaków, mieszkających na Ukrainie. Życzę wszystkiego najlepszego Państwu – wykładowcom, profesorom, studentom. Niech katedra się rozwija. Może z czasem doczekamy się wydziału filologii polskiej” – w tych życzliwych słowach zakończył swoje przemówienie Konsul Zieniewicz.
Wykładowcy Uniwersytetu, którzy tak licznie przybyli na tę uroczystość, życzyli pani kierownik katedry filologii polskiej, pracownikom i studentom sukcesów w pracy naukowej oraz w życiu osobistym. Studenci wystąpili z solidnie przygotowanym programem artystycznym, w którym nie mogło zabraknąć znanej wszystkim, pieśni polskiej – „ Sokoły”.
Zarys historyczny
Uniwersytet Lwowski – to jedna z najstarszych uczelni wyższych Europy Środkowo-Wschodniej. 20 stycznia 1661 r. król polski Jan Kazimierz ogłosił: „Zgodziliśmy się łatwo i chętnie, ażeby kolegium ojców jezuitów we Lwowie godność akademii i tytuł uniwersytetu został nadany. I pozwalamy, aby w tymże kolegium generalne studium w każdym dozwolonym fakultecie ustanowione było, tj. teologii scholastycznej i moralnej, filozofii, matematyki, obojga praw, medycyny, sztuk wyzwolonych i nauk zgoła wszystkich, według przyjętego akademii i uniwersytetu zwyczaju i praktyki”.
W roku 1773, po pierwszym rozbiorze Polski, władze austriackie rozwiązały zakon jezuitów, prowadzący Akademię Lwowską. Akademia została przekształcona w szkołę średnią (kształcącą w zakresie filozofii i prawa). Oprócz niej, na bazie Akademii powstały: Kolegium Medyczne i Kolegium Teologii Katolickiej (tzw. Akademia Stanowa) dla młodzieży szlacheckiej. 21 października 1784 r. cesarz austriacki Józef II podpisał dyplom fundacyjny dla świeckiego uniwersytetu we Lwowie, zwanego józefińskim.
Podstawowym językiem nauczania była łacina, pomocniczymi: język polski i niemiecki. Uniwersytet miał cztery wydziały: teologiczny, filozoficzny, prawny i medyczny. Uniwersytet ten funkcjonował przez 21 lat. W 1805 r., z uwagi na włączenie do zaboru austriackiego tzw. Galicji Zachodniej z Krakowem, zarządzono połączenie uniwersytetu lwowskiego i krakowskiego.
W 1882 r. Uniwersytet został częściowo spolonizowany. Wtedy to rozpoczął się okres świetności uniwersytetu, który na przełomie XIX i XX wieku był największą uczelnią Galicji i drugą w Austrii (w 1913 r. miał blisko 5 tysięcy studentów, w tym kobiety, które dopuszczono na medycynę i filozofię w 1897 roku). Większość wykładów prowadzono w języku polskim, ale były także wykłady po ukraińsku i łacinie.
22 listopada 1919 r. uchwałą Rządu RP Uniwersytetowi nadano imię założyciela – króla Jana Kazimierza. Była to jedna z największych i najbardziej zasłużonych placówek naukowych odrodzonej Polski, gdzie wykładali słynni, światowej sławy naukowcy, gdzie powstawały i działały słynne środowiska lwowskich naukowców, takie jak: lwowska szkoła matematyczna, lwowsko-warszawska szkoła filozoficzna, lwowska szkoła antropologiczna, lwowska szkoła zoologiczna, lwowska szkoła geograficzna i in., gdzie dokonywano ważnych odkryć naukowych i publikowano prace naukowe na światowym poziomie.
26 lutego 1920 r. Uniwersytetowi Jana Kazimierza przekazano nowe budynki, w tym – okazały gmach Sejmu Krajowego Galicji przy ulicy Marszałkowskiej 1, który stał się gmachem głównym uczelni. W 1939 r. po anektowaniu Lwowa przez wojska sowieckie, uniwersytet nadal funkcjonował. Zajęcia w pierwszym trymestrze (X-XII 1939 r.) odbywały się według polskich przedwojennych programów. Stopniowo następowały zmiany. 8 stycznia 1940 r. uniwersytetowi nadano nazwę „Lwowski Państwowy Uniwersytet im. Iwana Franki”.